• درد گسترده در عضلات شانه،گردن و کمر بند لگنی
• خستگی
• اختلال خواب

شدت علائم از فردی به فرد دیگر و در روزهای مختلف، متفاوت است. گاه علائم بیماری بدتر می شود و بیماری عود می کند.

فیبرومیالژیا معمولا هیچ علامت ظاهری ندارد بنابراین ممکن است حتی زمانی که بیمار درد زیادی دارد نیز خوب به نظر برسد و درد و خستگی او توسط اطرافیان درک نشود.

درد به گونه ای است که ممکن است کل بدن بیمار را تحت تاثیر قرار دهد و یا اینکه در نقاط خاصی از بدن بیشتر باشد. بعضی افراد عنوان می کنند که در آب و هوای خیلی گرم، سرد و یا مرطوب درد آنها شدیدتر می شود.خستگی بدترین وشکایت غالب این بیماری است.

• گردش خون ضعیف-سوزن سوزن شدن،  بی حسی یا تورم در دست و پا
• سر درد
• احساس بیقراری و تحریک پذیری در اندام ها
• فراموشی و یا کاهش تمرکز
• احساس نیاز فوری به ادرار کردن خصوصا در شب
• روده تحریک پذیر یا ناراحت کننده (اسهال، یبوست یا درد شکم)

پزشکان هنوز دقیقا از علت بیماری آگاهی ندارند اما تحقیقات نشان می دهد که بین عوامل فیزیکی، روحی و روانی رابطه متقابل وجود دارد.

احساسات و حالات بیمار بر دردی که احساس می کند تاثیر می گذارد، افسردگی و اضطراب درد را بدتر می کند. در همان زمان درد نیز می تواند منجر به استرس و اضطراب شود.

بسیاری از افراد مبتلا به فیبرومیالژیا عنوان می کنند که علائم آنها پس از یک عفونت ویروسی، ضربه فیزیکی و یا عاطفی (مثلا تصادف با ماشین و یا از دست دادن عزیزان) و یا بدنبال یک دوره استرس و اضطراب شروع شده است. این به این معنا نیست که احساس درد واقعی نیست در واقع افراد مبتلا به فیبرومیالژیا حساسیت بیشتری به فشار فیزیکی نشان می دهند. بنابراین آنچه که برای افراد سالم به میزان بسیار کم موجب ناراحتی می شود، برای مبتلایان به فیبرومیالژیا بسیار دردناک خواهد بود. این افزایش حساسیت می تواند بدلیل تغییرات شیمیایی در مسیرهای درد بدن باشد.

اختلال خواب نیز ممکن است به این افزایش حساسیت بدن مربوط باشد. مطالعه امواج مغزی نشان می دهد که افراد مبتلا به فیبرومیالژیا اغلب خواب عمیق ندارند. عواملی که سبب اختلال خواب می شوند شامل موارد زیر می تواند باشد:

• درد ناشی از آسیب بدنی و یا بیماری هایی مثل آرتریت
• استرس در محل کار یا تنش در روابط شخصی
• افسردگی ناشی از بیماری یا حوادث ناخوشایندی مثل از دست دادن عزیزان

در یک آزمایش مشاهده شد تعدای از افرادی که در بخش عمیق خوابشان بیدار می شوند برخی از نشانه های معمول و نشانه های بیماری فیبرومیالژیا را نشان می دهند. جای تعجب نیست که ترکیبی از درد، اختلال خواب، افسردگی یا اضطراب می تواند به یک چرخه معیوب تبدیل شود. الگوی خواب نامناسب به ایجاد خستگی شدید در فرد کمک می کند و مبتلایان به این بیماری اغلب با آن درگیر هستند.

هنوزهیچ درمانی برای این بیماری وجود ندارد، اما راه هایی برای مدیریت نشانه های بیماری وجود دارد. پزشک می تواند درمانهایی را برای مقابله با جنبه های خاصی از بیماری به فرد پیشنهاد کند.

داروها

استامول، دارویی است که به تسکین درد کمک می کند. داروهایی مثل آمی تریپتلین و نورتیلیپتلین یا دوکسیپین باعث کاهش درد شده و الگوی خواب بیمار را بهبود می بخشند. این داروها باید ۳-۲ ساعت قبل از رفتن به رختخواب میل شوند. اثرات مثبت این داروها ممکن است بلافاصله احساس نشود، بنابراین بیمار باید به مدت چند ماه آن را مصرف کند تا مشخص شود که آیا این داروها کمکی به درمان او کرده است یا خیر؟ پزشک به تدریج مقدار دریافتی دارو توسط بیمار را افزایش می دهد تا به یک سطح موثر برسد.

داروهای ضد افسردگی مثل فلوکستین یا سرترانین و یا سیتولوپرام هم به بهبود درد کمک می کند و هم به افزایش روحیه.

داروهای پرگابالین و گاباپنتین نیز برای درمان درد استفاده می شوند. بیمار باید به مدت ۶ هفته از این داروها استفاده کند تا مشخص شود این داروها موثر است یا خیر؟

درمان های فیزیکی

بنا به تشخیص پزشک جهت درمان بیشتر و مشاوره، گاهی بیمار به یک فیزیوتراپ و یا درمانگر حرفه ای معرفی می شود.

فیزیوتراپی

فیزیوتراپی در بهبود وضعیت بیمار، کشش و شل کردن عضلات جهت آرامش، و افزایش تدریجی فعالیت ها کمک می کند. همچنین فیزیوتراپ می تواند به بیمار در انجام تکنیک های تمدد اعصاب یاری رساند.

کاردرمانی

کاردرمانی به بیمار کمک می کند کارهای روزمره خود را بدون افزایش درد یا محدودیت در بدن انجام دهد. قدم زدن و پیاده روی، تغییر روش کار کردن و یا استفاده از ابزارهای کمکی در انجام کارها پیشنهادهایی است که یک کاردرمان به بیماران مبتلا به فیبرومیالژیا می دهد.
 

کمک به خود و زندگی روزانه

بسیاری از مبتلایان به فیبرومیالژیا به مرور زمان یاد گرفته اند چگونه شرایط بوجود آمده را مدیریت کرده و با وجود بیماری از زندگی خود لذت ببرند. در ادامه به بررسی نکاتی می پردازیم که می تواند به بیمار در مدیریت بیماریش کمک کند.

تمرینات ورزشی

مبتلایان به فیبرومیالژیا اغلب احساس سفتی و چوب شدگی در عضلات خود می کنند که این باعث رگ به رگ شدن و کشیدگی عضلات در بیمار می شود. برای کاهش این حالت لازم است بیماران به طور منظم حرکات کشش عضلات را انجام دهند.

ورزش ایروبیک تناسب اندام را افزایش داده و درد و خستگی را در مبتلایان به فیبرومیالژیا کاهش می دهد. همچنین باعث بهبود خواب بیمار و احساس خوشایند در تمام بدن می شود. ایروبیک هوازی به معنای افزایش گردش و انتشار اکسیژن از طریق خون می باشد، بنابراین هر ورزشی که باعث افزایش شدت تنفس و سرعت ضربان قلب شود هوازی است. شنا از جمله ورزشهایی است که برای مبتلایان به فیبرومیالژیا توصیه می شود، البته پیاده روی و دوچرخه سواری نیز مفید است.

تمرینات ورزشی را به گونه ای انجام دهید که بتوانید با آن کنار بیایید، در انجام تمرینات مداومت داشته و صبور باشید. در ابتدای شروع تمرینات ورزشی آنهم با عضلاتی که احتمالا مدتهاست فعالیتی نداشته اند ممکن است حتی درد و خستگی در بیمار افزایش یابد. سعی کنید هر روز همان مقدار ورزش را انجام دهید تا قدرت عضلانی و سطح استقامت افزایش یابد. تمرینات ورزشی را کم کم افزایش دهید تا به مرور تناسب اندام و انعطاف پذیری بدن بهبود یابد. برخی مبتلایان به فیبرومیالژیا با انجام یوگا بهبودی خوبی نشان داده اند.

تغذیه و رژیم غذایی

هیچ رژیم غذایی خاصی برای کمک به درمان بیماران فیبرومیالژیا ثابت نشده است، اما توصیه می کنیم با پیروی از یک رژیم غذایی متعادل سرشار از میوه و سبزیجات وزنتان را در حد تعادل و سلامت نگه دارید.

اختلال خواب یکی از نشانه های اصلی بیماری فیبرومیالژیا است، بنابراین خواب کافی و مناسب بخش مهمی از درمان را تشکیل می دهد. خواب خوب نه تنها به بیمار در برطرف کردن خستگی و کوفتگی کمک می کند بلکه در کاهش درد نیز اثر مثبت دارد.

• از خوردن چای و قهوه قبل از خواب خودداری کنید.
• برای خوابتان برنامه ریزی کنید، به موقع به رختخواب بروید و همیشه راس ساعتی مشخص از خواب برخیزید.
• از تماشای تلویزیون در رختخواب پرهیز کنید.
• در کنار رختخوابتان یک دفترچه یادداشت بگذارید، کارهایی را که فکر می کنید فردا باید انجام دهید یادداشت کنید، با این کار فکر انجام آن کار را در طول شب از ذهنتان بیرون کرده اید.
• همواره سعی کنید آرامش خود را حفظ کنید و با انجام تمرینات ورزشی سبک، از تنش عضلات خود بکاهید.
• مشاوره با یک روانشناس نیز می تواند گزینه مناسبی برای کسانی باشد که همیشه از نداشتن خواب خوب شکایت می کنند.
• همچنین پیشنهاد می کنیم برخی از موارد زیر را امتحان کنید و ببینید کدامیک از موارد با شما سازگاری دارد
• درمورد بیماری فیبرومیالژیا اطلاعات بیشتری کسب کنید. هرچه بیشتر بدانید راحت تر بر ترس و اضطراب خود غلبه می کنید.
• اگر گروه های حمایتی مثل انجمن بیماران مبتلا به فیبرومیالژیا در منطقه شما وجود دارد به آنها بپیوندید و تجارب خود را با دیگران به اشتراک بگذارید و از داشته های یکدیگر بهره ببرید.
• خانواده و دوستان را تشویق کنید اطلاعات بیشتری درمورد این بیماری کسب کنند و درمورد آن با شما بحث نمایند. بسیار مهم است اطرافیانتان بدانند که ممکن است شما علی رغم ظاهر خوبتان، درد شدیدی داشته باشید.
• بیاموزید زمانی را به خود اختصاص دهید و در آن ذهن و عضلات خود را آرام و رها کنید.
• سرعت انجام کارهایتان را تنظیم کنید. ممکن است انجام همه کارها در روزهایی که خوب بنظر می رسید وسوسه انگیز باشد اما نتیجه آن بدتر شدن علائم بیماری در روزهای بعدی است. پس بهتر است کارها برنامه ریزی کرده و کارهایی که از انجام دادنش لذت می برید و کارهایی که مجبورید انجام دهید را  تقسیم کنید.
• داروهایی که پزشک تجویز کرده مصرف کنید و در مورد نتایج درمان با پزشک معالجتان مشورت کنید.
• راه های موثر غلبه بر اضطراب را بیاموزید. می توانید از مشاورین خبره بهره برده و بر اضطراب، افسردگی و درد غلبه کنید.
• نارضایتی از فضای خانه یا محل کار می تواند احساس درد را افزایش دهد. پرداختن به علل این نارضایتی ها می تواند به شما کمک کند. در محل کار از دوستان، همکاران و یا مدیر خود بخواهید به شما کمک کنند. از مشاوره کارشناسانی مثل درمانگرهای شغلی و ... استفاده کنید تا به شما و کافرمایتان کمک کنند شرایط شغلی را برای شما مناسب سازی نمایند.
• عبادت و برقراری ارتباط معنوی با خالق بی همتا نیز در بهبود شرایط روحی بیمار بسیار موثر است

طب مکمل