وقتی خستگی بیماری است

نشانگان خستگی مزمن اختلالی است که باعث بروز خستگی غیر قابل توضیح، مداوم، و گاهی اوقات ناتوان کننده در فرد می‌شود.

نشانگان خستگی مزمن اختلالی است که باعث بروز خستگی غیر قابل توضیح، مداوم، و گاهی اوقات ناتوان کننده در فرد می‌شود.
زندگی با نشانگان خستگی مزمن می‌تواند خسته کننده باشد، زیرا اکثر مردم از جمله ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی، نمی‌دانند چرا و چگونه این مشکل بوجود می‌آید. علاوه‌براین، گزینه‌های درمانی محدودی نیز برای این اختلال وجود دارد. اگرچه این نشانگان به احتمال زیاد از عمر بیمار کم نمی‌کند، اما می‌تواند تاثیر عمیقی بر کیفیت زندگی فرد مبتلا داشته باشد.

علایم

خستگی مداوم، مشخصه اصلی این نشانگان است. به‌طور معمول، خستگی به‌صورت ناگهانی به سراغ فرد می‌آید و به دنبال آن، عفونتی مانند عفونت دستگاه تنفس فوقانی بروز می‌کند. پس از آنکه علائم بیماری اولیه بهتر شد، خستگی طاقت‌فرسا و علائم دیگر اضافه می‌شوند. فعالیت فیزیکی علایم را بدتر می‌کند. به‌طور کلی، بیمارانی که به نشانگان خستگی مزمن مبتلا می‌شوند، کسانی هستند که قبل از این اختلال بسیار فعال بوده‌ و سابقه‌ای را از بیماری‌های مختلف ذکر نمی‌کنند. به عبارت دیگر، آنها شکایت‌های جسمانی مختلف مانند دردر کمر، سردرد مزمن و علایم مشابه را نداشته‌اند.
در بسیاری از این افراد، معاینات بالینی یا تست‌های آزمایشگاهی علت خاصی را برای بروز علائم فیزیکی پیدا نمی‌کنند. علاوه بر خستگی، یک علامت یا بیشتر از موارد زیر نیز ممکن است در فرد وجود داشته باشد: درد گلو، مشکلات حافظه و تمرکز، درد عمومی در بدن، سردرد، اختلال خواب و غدد لنفاوی دردناک در گردن یا زیر بغل.
گسترده بودن علائم و نبود علت قابل شناسایی، مقابله و درمان این وضعیت را با مشکل مواجه می‌کند. بعضی فکر می‌کنند که بیمار تمارض می‌کند و خود فرد مبتلا هم دوست دارند بداند واقعا مشکل اصلی کجاست؟ به همین دلیل، احساس خشم، سرخوردگی و افسردگی شایع است.
علائم و نشانه‌های نشانگان خستگی مزمن، می‌تواند با بیماری‌های دیگر نیز دیده شود. بنابراین لازم است بیماری‌های جدی در این بیماران کنار گذاشته شوند و به بیمار این اطمینان داده شود که بیماری شدیدی ندارد.

علل احتمالی

علت اصلی بروز نشانگان خستگی مزمن ناشناخته است. قبلا مواردی مانند عفونت مزمن با ویروس اپشتاین‌بار، بیماری لایم، سندرم آلرژی‌ها، نشانگان حساسیت چندگانه شیمیایی، عفونت قارچی کل بدن، و بعضی ویروس‌ها به عنوان علل ایجاد کننده این بیماری مطرح بوده‌اند. اما در نهایت، اتهام هیچ‌یک از آنها در بررسی‌ها ثابت نشد.
البته موارد دیگر نیز به عنوان ایجاد کننده این اختلال بررسی شده‌اند. بعضی پیشنهاد می‌کنند که نشانگان خستگی مزمن یک اختلال ایمنی است که در آن سیستم دفاعی بدن عملکرد درستی ندارد. البته این موضوع به این معنا نیست که سیستم ایمنی بدن ضعیف است. گروه دیگری از دانشمندان، فرضیه کم فشاری مزمن خون را مطرح می‌کنند که باعث اختلال در سیستم عصبی می‌شود.

عوامل خطر

به‌نظر می‌رسد بعضی افراد بیشتر در معرض ابتلا به نشانگان خستگی مزمن هستند. به عبارت دیگر، نشانگان خستگی مزمن بیشتر در بزرگسالان جوان یا میانسال دیده می‌شود، تا کودکان یا افراد مسن. همچنین، زنان 2 برابر بیشتر از مردان با این اختلال مواجه می‌شوند.

تشخیص

نشانگان خستگی مزمن اغلب براساس سابقه قبلی و معاینات بالینی تشخیص داده می‌شود. ممکن است تست خون یا ادرار نیز انجام شود تا علل احتمالی دیگر کنار گذاشته شوند، اما برای تشخیص نشانگان خستگی مزمن لازم نیستند. برای تشخیص این اختلال، باید بیمار خستگی غیرقابل توضیح، دائمی یا عودکننده داشته باشد، همراه با تعدادی علائم اضافی دیگر که در بالا ذکر شد. اگر شما خستگی غیرقابل توضیح مزمن، اما تعداد کمی از این نشانه‌های اضافی را داشته باشد، ممکن است خستگی مزمن با علت ناشناخته داشته باشید و دیگر نشانگان نامیده نمی‌شود. این اختلال به عنوان یک مشکل دیگر در نظر گرفته شده و مدیریت آن متفاوت از نشانگان خستگی مزمن است.

درمان

متاسفانه درمان قطعی برای این وضعیت وجود ندارد. هدف اصلی درمان نیز کاهش علائم خستگی و مقابله با آنها است. بسیاری برای درمان این وضعیت تلاش کرده‌اند، اما کمتر با موفقیت روبرو شده‌اند. رفتار درمانی شناختی و ورزش درجه‌بندی شده شاید موثرترین درمان‌ها برای این وضعیت باشد.

رفتار درمانی شناختی: نوعی درمان است که به کاهش علائم نشانگان خستگی مزمن کمک می‌کند. در این نوع درمان، فرد مبتلا در جلسات یک‌ساعته تحت روان‌درمانی قرار می‌گیرد. در این جلسات سعی می‌شود بر باورها و رفتارهایی تمرکز شود که مانعی بر سر راه درمان فرد هستند. رفتار درمانی شناختی باعث درمان قطعی نشانگان خستگی مزمن نمی‌شود، اما کمک می‌کند تا فرد مبتلا بهتر با شرایط خود کنار بیاید و به مقابله با آنها بپردازد.
ورزش درجه‌بندی شده: هرچند ورزش گاهی باعث بدتر شدن علائم نشانگان خستگی مزمن می‌شود، ورزش نکردن طولانی‌مدت نیز خود نشانگان خستگی مزمن را بدتر می‌کند. متخصصان پیشنهاد می‌کنند شروع ورزش با نرمش‌های ملایم و افزایش تدریجی شدت آن، بیشتر به بیماران کمک می‌کند. کار با یک فرد حرفه‌ای که به مشکلات نشانگان خستگی مزمن نیز آگاهی داشته باشد، بیشترین منفعت را به بیمار می‌رساند.
آنتی‌بیوتیک‌ها: اگر تست‌های آزمایشگاهی بیماری لایم را تایید کرده باشند، تجویز آنتی‌بیوتیک‌ها ضروری است. البته تست مثبت از نظر بیماری لایم تنها به این معنی است که شما با باکتری ایجاد کننده این بیماری در تماس بوده‌اید ولی علائم نشانگان خستگی مزمن را توجیه نمی‌کند. تاکنون، شواهدی مبنی بر موثر بودن تجویز آنتی‌بیوتیک‌ها در درمان نشانگان خستگی مزمن به دست نیامده است.
درمان فیبرومیالژی: فیبرومیالژی، وضعیتی است که عضلات و مفاصل بدون اینکه دلیل قابل تشخیصی داشته باشد، درد می‌کنند. از آنجا که شباهت‌هایی میان این بیماری و نشانگان خستگی مزمن وجود دارد، بسیاری از پزشکان معتقدند که این دو بیماری، درواقع یکی هستند که علائم اولیه متفاوتی دارند. بنابراین بعضی پزشکان هر دو را همزمان درمان می‌کنند، یعنی هم آموزش و هم درمان دارویی.
درمان‌های تایید نشده: درمان‌هایی که البته برای بهبود علائم نشانگان خستگی مزمن تایید نشده‌اند، شامل موارد زیر هستند:

درمان دارویی: ضدافسردگی‌ها، آنتی‌بیوتیک‌ها و داروهای ضدویروسی، مانند داکسی‌سیکلین، آمانتادین و آسیکلوویر. داروهایی که سیستم ایمنی بدن را تحت تاثیر قرار می‌دهند، مانند استروئیدها. سایمتیدین و رانیتیدین نیز جزو داروهای بهبود دهنده هستند.
ویتامین، مواد معدنی یا مکمل‌های گیاهی، مانند منیزیم، ویتامین B12
رژیم‌های غذایی خاص که در آنها بعضی مواد حذف شده یا به حداقل رسیده است.
برداشت پرکردگی‌های دندانی، داروهایی که برای درمان ویروس نقص ایمنی انسانی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
نکته مهم آنکه اغلب بیماران مبتلا به نشانگان خستگی مزمن دچار درجاتی از افسردگی هم هستند. افسردگی می‌تواند درمان شود و این بهبود به بیماران کمک می‌کند تا احساس بهتری داشته باشند./