1. نشانه‌های جسمی: مشکلات در ایستادن، راه رفتن و تعادل بدن، ضعف، سرگیجه و خستگی، گرفتگی و سفت شدن عضلات، لرزش و رعشه، مشکلات بینایی (دو تا دیدن، تیره و تار دیدن، عدم تشخیص اشیا و دید کم)، افزایش دمای بدن، عدم کارایی دست‌ها، عدم کنترل در تخلیه ادرار، عدم مقاومت در برابر عفونت، لکنت زبان و یبوست.
2. مشکلات در عملکرد مغز: مشکلات حافظه، عدم برقرار کردن ارتباط با محیط اطراف، بی‌خوابی، به‌سختی جمله درست کردن در هنگام حرف زدن، درک نکردن کتابی که فرد می‌خواند و به طور کلی درک نکردن مطالب.
3. نشانه‌های آسیب سیستم عصبی: درد داشتن، درد چشم داشتن، بی‌حسی و مور مور شدن دست‌ها و پاها، احساس خارش در دست‌ها و پاها، گرفتگی عضلات دست‌ها و پاها، تخریب و متلاشی شدن زانوها، انتقال کم پیام‌های عصبی در بدن.
4. نشانه‌های روانی: عصبانیت و افسردگی همراه با خستگی، وجود استرس، ناامید بودن و تنها شدن و با کسی رابطه نداشتن، عدم جرات و شجاعت و ناتوان شدن، خود را متهم دانستن.

1. شرایط جوی در سراسر جهان: براساس این فرضیه، به نظر می‌رسد که ابتلا به ام. اس. در میان ساکنان نواحی اطراف مدار چهلم نیم کره‌های شمالی و جنوبی کره زمین شایع‌تر است. فردی که در یکی از این مناطق متولد شده و پیش از رسیدن به سن نوجوانی به منطقه دیگر منتقل می‌شود، تا حدودی در معرض ابتلا به این بیماری قرار می‌گیرد.
2. ژنتیک: ابتلای والدین یا یکی از نزدیکان به این بیماری، خطر ابتلا به ام. اس. را در فرد افزایش می‌دهد. برخی عصب‌شناسان معتقدند که ام.اس. به دلیل تولد یک فرد با نقص ژنتیکی بروز می‌کند، چرا که نمی‌تواند با یک عامل محیط‌زیستی سازگاری داشته باشد. وقتی فرد مزبور با آن عامل تماس پیدا کند، سیستم خودکار ایمنی واکنش نشان داده و منجر به بروز بیماری می‌شود.
3. عامل ایمنی: به طور کلی، این امر پذیرفته شده که بیماری ام. اس، نوعی اختلال در سیستم ایمنی خودکار است.
4. عامل ویروسی: این احتمال وجود دارد که یک عامل ویروسی در بروز ام. اس. نقش داشته باشد.

• زنبوردرمانی: زنبوردرمانی نه تنها برای این بیماران، بلکه برای دیگر بیماری‌ها نیز تجویز می‌شود. کارآیی این روش هنوز به اثبات نرسیده، اما مدارکی وجود دارد که نشان می‌دهد این روش را می‌توان برای درمان بیماری‌ها به کار برد.
• یوگا: یوگا باعث افزایش قدرت، انعطاف‌پذیری و تعادل بدن می‌شود. یوگا برای بیماران خوب است، چراکه توانایی شخصی فرد را بالا می‌برد و نوسازی بدن را شروع می‌کند. علاوه برآن، یوگا باعث کاهش گرفتگی عضلات، افزایش قدرت عضلانی و افزایش تعادل بدن می‌شود.
• ورزش: ورزش برای بهبود علائم و نشانه‌های این بیماری بسیار مهم است. با ورزش کردن، خستگی، عدم تحمل به گرما و دیگر علائم ناخوشایند از بین می‌روند. علاوه بر آن، ورزش باعث سلامتی روح و جسم می‌شود. ورزش کردن برای کاهش مشکلات حرکتی، افزایش توان و استقامت، کاهش خستگی، کاهش گرفتگی عضلات، افزایش قدرت سیستم ایمنی، افزایش دریافت انرژی، افزایش سم‌زدایی، کاهش تورم و کاهش ضعف عضلات مفید است.
• طب سوزنی: طب سوزنی یک درمان قدیمی برای درمان انواع بیماری‌‌ها است. توجه کنید که طب سوزنی ممکن است مشکلاتی را در سیستم ایمنی بدن ایجاد کند و از آنجا که ام. اس. یک بیماری خودایمنی است، ممکن است طب سوزنی علائم بیماری را بدتر کند، لذا توصیه شده، قبل از طب سوزنی به متخصص اعصاب مراجعه کنید.
• داشتن فعالیت مغزی: همان‌طور که می‌دانید، این بیماری روی مغز نیز اثر می‌گذارد. برای مقابله با علائم ناشی از این تاثیر، توصیه شده که فعالیت مغزی را بالا ببرید. برای این کار می‌توانید جدول حل کنید، خاطرات خود را مرور کنید، شعر یا جملات زیبا را حفظ کنید و هر کاری را که باعث فعالیت مغز می‌شود، انجام دهید.
• تغییر عادات زندگی برای کاهش استرس: در بسیاری از افراد مبتلا به ام. اس. در حالت استرس علائم بیماری شدیدتر می‌شود. برخی تحقیقات حاکی از آن است که استرس خود می‌تواند بیماری ام.اس را به وجود آورد، اما هنوز این امر ثابت نشده است. بیماران مسائل زیادی را برای استرس داشتن بیان می‌کنند، از جمله: مسائل و مشکلات اجتماعی، مشخص نبودن بیماری و احتیاج به کمک داشتن.
• رژیم غذایی برای کاهش علائم بیماری: رژیم غذایی خاصی برای درمان این بیماری وجود ندارد. رژیم غذایی متعادل و متنوع، نقش اساسی را در کاهش علائم بیماری بازی می‌کند. تمام افراد برای داشتن یک رژیم غذایی خوب و سالم، نیاز به افزایش مصرف میوه‌ها، سبزیجات، فیبر غذایی و کاهش مصرف چربی‌های اشباع دارند. این رژیم غذایی نیز برای بیماران مفید است.

دارودرمانی متداول

روش‌های درمانی مکمل

 تغذیه و بیماری ام. اس.

1. استعداد ژنتیکی: به نظر می‌رسد حدود 5 درصد از افراد اروپای شمالی حامل ژن‌هایی هستند که بیماران را آسیب‌پذیر می‌سازد و دیگر افراد از آسیب‌پذیری کمتر نسبت به بیماری برخوردارند.
2. عوامل فعال کننده سیستم ایمنی: ورود پروتئین خارجی به بدن باعث فعال شدن سیستم ایمنی بدن می‌شود. بیماری‌های خودایمنی عمدتا توسط پروتئین‌های بیگانه که ساختار مولکولی آنها شبیه به پروتئین‌های درون بدن است، ایجاد می‌شود. زمانی که سلول‌های ایمنی چنین پروتئین‌های بیگانه‌ای فعال شوند، به‌طور اشتباهی سلول‌های مشابه خودی نیز حمله می‌کنند. در بیــماری‌ ام. اس.، پروتئین‌های بیگانه از پروتئین‌های میلین در سیستم عصبی مرکزی تقلید کرده و باعث حمله بدن به پروتئین‌های خودی می‌شوند.
3. بازدارندگان ایمنی: به نظر می‌رسد فعالیت علیه یک یا چند پروتئین خودی توسط سیستم ایمنی در بسیاری از افراد به دنبال یک بیماری عفونی آغاز می‌شود، به همین دلیل است که سیستم ایمنی قبل از آوردن هرگونه خسارت قابل‌توجهی به بدن، از بروز واکنش‌های خود ایمنی توسط گسترش سیستم مانع و جلوگیری، پیشگیری می‌کند. افراد مبتلا به این بیماری، به‌دلیل نقص‌های متعدد دفاعی بدن دارای یک مکانیزم ناقص بازدارنده ایمنی هستند که باعث می‌شود واکنش‌های خودایمنی در آنها از کنترل خارج و به سیستم عصبی مرکز آنها خسارت وارد آورد. عوامل تغذیه‌ای نقش عمده‌ای در بیماری به عهده دارند، هم از نظر ایجاد نقص در سیستم ایجاد مانع و هم از نظر تجمع پروتئین‌های بیگانه که باعث فعال سازی سیستم ایمنی علیه سیستم مرکزی می‌شوند./