برای مشاوره با پزشکان کلیک کنید
;
شپش سر حشره ای بسیار ریز است که از خون پوست سر انسان تغذیه می کند. آلودگی شپش سر اکثر اوقات کودکان را درگیر می کند و معمولا از طریق انتقال مستقیم شپش از موهای شخصی به شخص دیگر انتشار می یابد.
شپش سر نشانه ای از ضعف بهداشت شخصی یا محیط زندگی کثیف نیست. این انگل بیماری های عفونیِ باکتریایی یا ویروسی را منتقل نمی کند.
داروهای بدون نسخه و نسخه ای برای درمان شپش سر در بازار موجود هستند. انجام دقیق دستورالعمل دارو برای خلاصی از شر شپش و تخم هایش ضروری است.
برای دفع شپش سر دستورات خانگی و گیاهی نیز موجود است اما تاثیرگذاری آن ها از نظر بالینی به اندازه کافی اثبات نشده است.
ممکن است از وجود شپش خبر نداشته باشید. علائم و نشانه های معمول آن به قرار زیرند:
  • خارش: خارش پوست سر، گردن و گوش ها شایع ترین نشانه است. این یک واکنش آلرژیک به بزاق شپش است. وقتی فرد برای اولین بار مبتلا به شپش می شود ممکن است دو تا شش هفته دچار خارش سر نشود.
  • وجود شپش روی پوست سر: ممکن است شپش با چشم دیده شود اما تعیین محل آن کمی سخت است زیرا شپش ها بسیار کوچکند، از نور فرار می کنند و سریع حرکت می کنند.
  • وجود تخم شپش روی ساقه مو: تخم های شپش به ساقه مو می چسبند. دیدن تخم ها بسیار دشوار است زیرا بسیار ریزند و با رنگ موها همخوانی دارند. مشاهده آنها در اطراف گوش ها و خط موی پشت گردن راحت تر است. دیدن تخم های خالی ساده تر است زیرا رنگ های روشن تری دارند و به پوست سر نچسبیده اند. با این وجود صِرف وجود تخم شپش دلیلی بر ابتلا به شپش نیست.


عوارض

اگر کودک پوست سر را زیاد بخاراند، پوست آسیب دیده مستعد ابتلا به عفونت خواهد شد.
 

چه وقت به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر به وجود شپش در خود یا کودکتان مشکوک شدید قبل از شروع درمان به پزشک مراجعه کنید. مطالعات نشان می دهد بسیاری از کودکان با داروهای بدون نسخه و مراقبت های خانگی تحت درمان قرار گرفته اند در حالی که شپش سر در آنها فعال نبوده است.
چیز هایی که با تخم شپش اشتباه می شوند اغلب، موارد زیر هستند:
  • تخم مرده یا خالی که از آلودگی قبلی روی سر مانده است
  • شوره سر
  • باقیمانده شوینده های سر
  • بافت مرده مو یا خرده ای از مو در محل ساقه مو
  • پوسته های حاصل از زخم، کثیفی یا آلودگی های دیگر روی سر
  • حشرات ریز دیگری که روی مو قرار می گیرند
شپش سر حشره ای قهوه ای روشن یا خاکستری رنگ است که حدودا به اندازه دانه توت فرنگی است. این شپش ها از طریق پوست سر خون انسان را می مکند. شپش ماده، ماده ای چسبناک تولید می کند که باعث می شود تخم ها به ساقه مو بچسبند. یک تخم حدودا 4 میلی متر از زیر ساقه مو را اشغال می کند. این بخش از مو دمای مناسبی برای تخمگذاری شپش ها دارد.


چرخه زندگی شپش ها

شپش پس از 8 تا 10 روز از تخم خارج می شود. چیزی که از تخم بیرون می آید شپش نابالغ است که به نام شفیره خوانده می شود. این شفیره پس از 9 تا 12 روز بالغ می شود و به مدت سه تا چهار هفته زندگی می کند.


انتقال

شپش سر می خزد اما توان جهیدن یا پرواز کردن را ندارد. اغلب اوقات انتقال شپش از شخصی به شخص دیگر از طریق تماس مستقیم صورت می گیرد. بنابراین، این انتقال اغلب در اعضای یک خانواده یا درمیان کودکان در اثر تماس های نزدیک در مدرسه یا به هنگام بازی رخ می دهد.
شواهدی وجود دارد که نشان می دهد شانه کردن موهای خشک و ایجاد الکتریسیته ساکن شپش هایی را که در فواصل بسیار نزدیک قرار دارند به روی موها انتقال می دهد.
انتقال غیر مستقیم آنچنان محتمل نیست، اما ممکن است از طریق موارد زیر از شخصی به شخص دیگر منتقل شود:
  • کلاه و روسری
  • شانه و برس
  • گل سر
  • هدفون
  • بالش
  • مبلمان
  • حوله
انتقال غیر مستقیم می تواند از طریق انباشتگی لباس ها روی هم صورت بگیرد. به عنوان مثال، آویزان کردن کلاه ها یا روسری ها روی یک قلاب یا نگهداری لباس ها در یک کمد در مدارس می تواند شرایط انتقال شپش را فراهم کند.


عوامل خطر

از آن جایی که شپش ابتدا در نتیجه تماس سرهای افراد با یکدیگر انتقال می یابد، خطر انتقال در میان کودکان و جوانانی که با هم به مدرسه می روند یا بازی می کنند، بیشتر است. در ایالات متحده موارد ابتلا به شپش بیشتر در کودکان پیش دبستانی و دبستانی مشاهده می شود.
مطابق با دستورالعمل های آکادمی طب اطفال در امریکا معیار طلایی تشخیص فعال بودن شپش سر، مشاهده شفیره زنده یا شپش بالغ است.
این دستورالعمل توصیه می کند که برای آزمایش شپش، موهای خیس با حالت دهنده های استاندارد چرب و لیز شود سپس پزشک به دقت موهای کودک را با شانه دندانه ریز (شانه شپش) از بالا تا پایین شانه می کند، اگر شپش زنده ای پیدا نشد، ممکن است برای بار دوم نیز این کار را تکرار کند.


مشاهده تخم ها

پزشک علاوه بر شپش به دنبال تخم ها نیز هست. برای پیدا کردن تخم ها پزشک از لامپ مخصوصی به نام لامپ وود استفاده می کند که تخم ها را به رنگ آبی نمایان می کند. اما مشاهده تخم ها الزاما به معنی ابتلا به شپش نیست.
تخم ها برای زنده ماندن باید نزدیک پوست سر باشند. تخم هایی که بیش از 6 میلی متر هستند و دور از پوست سر قرار دارند احتمالا مرده یا تهی هستند. تخم های مشکوک زیر میکروسکوپ کنترل می شوند تا مشخص شود زنده اند یا خیر.
اگر هیچ تخم زنده ای یافت نشد احتمالا این تخم ها از آلودگی قبلی کودک به شپش بر جای مانده اند و نشانی از فعال بودن شپش در حال حاضر ندارد.
احتمالا پزشک داروهای بدون نسخه را برای کشتن شپش ها و بعضی از تخم هایشان تجویز می کند. این داروها تخم های تازه را نمی کشد. بنابراین معمولا اختصاص زمان مناسبی برای تکرار درمان لازم و ضروری است، تا شفیره هایی که از تخم خارج شدند ولی هنوز بالغ نشده اند را از بین ببرد.
برخی از مطالعات نشان می دهد 9 روز پس از درمان اولیه زمان ایده آل برای درمان ثانوی است. اما زمان بندی های دیگری نیز در روش های درمان شپش وجود دارد. این زمان بندی را از پزشک خود بپرسید و آن را یادداشت نمایید.

 

 محصولات بدون نسخه پزشک

داروهای بدون نسخه معمولا حاوی پیرترین هستند، پیرترین ترکیبی شیمیایی است که از گل داوودی گرفته شده است و برای شپش ها سمی است. قبل از استفاده از این داروها سر کودک خود را با شامپوی فاقد نرم کننده بشوئید. آبکشی سر با سرکه سفید، قبل از شستشوی سر می تواند ماده چسبنده ای را که تخم ها را به ساقه مو چسبانده است حل کند. دستورات مصرف که داخل بسته بندی دارو قرار گرفته است را به دقت انجام دهید. سپس موی کودک را با آب گرم بشوئید.
 
دارو های بدون نسخه شامل موارد زیر می شوند:
  • پرمترین: این دارو، نمونه مصنوعی پیرترین است. عوارض جانبی آن قرمزی و خارش پوست سر می باشد.
  • پیرترین با مواد افزودنی: در این دارو پیرترین با داروی دیگری ترکیب شده است که سمیت آن را افزایش می دهد. عوارض جانبی آن عبارتست از خارش و قرمزی پوست سر. اگر کودک به گل داوودی و ابروسیا حساسیت داشته باشد نباید از این دارو استفاده کرد.

 

دارو های نسخه ای

در برخی از مناطق جغرافیایی شپش ها نسبت به داروهای بدون نسخه مقاومت پیدا کرده اند. همچنین گاهی درمان با این داروها بی نتیجه می ماند زیرا دارو درست استفاده نشده، مثلا در زمان مقرر تکرار نشده است.
برای تصحیح مصرف بی نتیجه داروهای بدون نسخه، پزشک ممکن است از دارو های نسخه ای استفاده کند. این دارو ها به قرار زیرند:
  • الکل بنزیل: این محصول برای شپش ها سمی نیست اما از طریق محروم کردن شپش ها از اکسیژن آن ها را می کشد. عوارض جانبی این دارو قرمزی و خارش پوست سر است. همچنین در برخی موارد مصرف الکل بنزیل برای ضدعفونی کردن وسایل پزشکی موجب سیژر و واکنش های دیگری در نوزادان تازه به دنیا آمده شده است. بنابراین درمان شپش با این دارو برای کودکان زیر شش ماه توصیه نمی شود.
  • مالاتیون: این دارو برای افراد بالای شش سال استفاده می شود. می بایست شامپوی دارویی مالاتیون را روی سر قرار داد، اجازه داد خود به خود خشک شود و بعد از هشت تا دوازده ساعت آبکشی نمود. این دارو الکل زیادی دارد، بنا براین در هنگام مصرف از سشوار استفاده نکنید یا آن را در کنار مواد اشتعال زا قرار ندهید.
  • لیندان: این شامپوی دارویی خطر عوارض جانبی شدیدی از قبیل سیژر را دارد و تنها در زمانی مصرف می شود که دیگر دارو ها کارایی لازم را نشان ندهد. این دارو توسط آکادمی طب اطفال در امریکا برای مصرف کودکان توصیه نمی شود. سازمان غذا و دارو هشدار می دهد که لیندان نباید در افرادی با وزن کمتر از 50 کیلوگرم، باردار، شیرده، دارای سابقه سیژر یا مبتلا به ایدز مصرف شود.

 
سبک زندگی و مراقبت خانگی

اگر ترجیح می دهید برای شپش سر از دارو استفاده نکنید، باید از دستورات خانگی جایگزین آن بهره بگیرید. اما برای اثربخشی این دستورات، شواهد بالینی زیادی وجود ندارد.

 

شانه کردن مو های خیس

شانه کردن موها با شانه دندانه ریز می تواند تخم ها و شپش ها را بردارد. تحقیقات در زمینه اثربخشی این روش بی نتیجه مانده است.
موها باید خیس باشند و باید چیزی برای چرب شدن به آن بزنید، به عنوان مثال نرم کننده مو. کل مو را از بالا تا پایین شانه بزنید، هر بار این کار را دو مرتبه تکرار کنید. این کار را هر سه تا چهار روز یک بار به مدت چند هفته انجام دهید. بعد از اینکه هیچ شپشی مشاهده نکردید حداقل دو هفته این کار را ادامه دهید.

 

اسانس ها

مطالعات کمی نشان می دهد برخی از روغن های گیاهی می تواند اثرات مسموم کننده روی شپش ها داشته باشد. این روغن ها عبارتند از:
  • روغن درخت چای
  • روغن رازیانه
  • روغن یلانگ یلانگ
  • نرولیدول، یک ترکیب شیمیایی است که در بسیاری از روغن های گیاهی یافت می شوند.
 
این محصولات استانداردهای سلامت، اثربخشی و تولید که توسط سازمان غذاو دارو مقرر شده است را رعایت نکرده اند.

 

عوامل خفه کننده

برخی از مواد خانگی برای درمان شپش سر مورد مصرف قرار می گیرند. علت تاثیر این مواد این است که شپش ها و تخم های آن ها را از دسترسی به هوا محروم می کنند. باید این مواد را روی موها قرار داده و با کلاه حمام سر را پوشاند و به مدت یک شب مواد را روی سر نگه داشت. محصولاتی که چنین کارایی هایی دارند به قرار زیرند:
  • سس مایونز
  • روغن زیتون
  • کره
  • وازلین

 

مواد خطرناکی که باید از آن ها اجتناب کرد

مواد قابل اشتعال، مثل نفت سفید یا بنزین، هرگز نباید برای کشتن شپش یا از بین بردن تخم آن ها استفاده شوند.

 

تمیز کردن لوازم خانگی

شپش ها معمولا بدون یک روز تغذیه از پوست سر انسان زنده نمی مانند و تخم ها نیز در صورتی که در دمای نزدیک به دمای پوست سر نباشند زنده نخواهند ماند. بنابراین احتمال زنده ماندن شپش ها در لوازم خانگی بسیار کم است.
برای احتیاط، لوازمی را که در دو روز گذشته توسط فرد آلوده مورد استفاده قرار گرفته است، تمیز کنید. توصیه ها برای پاک کردن وسایل عبارتند از:
  • وسایل آلوده شده را بشوئید: رختخواب، اسباب بازی، لباس و کلاه را با آب داغ و صابون بشوئید. حداقل دمای آب باید 54 درجه سانتیگراد باشد و پس از آن در دمای بالا خشکشان کنید.
  • وسایل غیر قابل شستشو را مهر و موم کنید: وسایل غیر قابل شستشو را در کیسه ای که هوا به آن راه نمی یابد به مدت دو هفته نگه داری کنید.
  • جارو برقی بکشید: کف و مبلمان را با دقت جارو برقی بکشید.
  • لوازم مراقبت از مو را بشوئید: شانه، برس و گل سر ها را با آب بسیار داغ  و صابون بشوئید.

 
پیشگیری

پیشگیری از انتقال شپش به کودکان و لوازم آنها بسیار مشکل است زیرا آنها با یکدیگر تماس نزدیک برقرار می کنند و احتمال انتقال غیر مستقیم از لوازم شخصی نیز بسیار کم است.
با این وجود آموزش دادن کودکان به آویزان کردن لباس هایشان در محلی جدا از لباس های بچه های دیگر و به اشتراک نگذاشتن شانه، برس، کلاه و روسری می تواند تاثیر خوبی داشته باشد. نگرانی از انتقال شپش دلیل خوبی برای پرهیز از به اشتراک گذاشتن لوازم ورزشی مشترک در باشگاه ها نیست./

پزشکان زیر در درمان این بیماری می توانند کمکتان کنند

ثبت مشــاوره

تمامی مشاوره ها پس از بررسی توسط مدیریت به پزشکان فوق تخصص سایت ارجاع داده می شود
پس از پاسخ دکتر ایمیلی برای شما ارسال می شود و شما می توانید با مراجعه به صفحه کاربری پاسخ سوال را دریافت نمایید.
50
500
ثبت نهــایی

مرکز مشاورهنمایش آرشیو

تیرویید

 پاسخ توسط محبوبه سادات حسینی ۱۳۹۸/۰۵/۰۶ #4090

محبوبه سادات حسینی

با سلام خیر تاثیری نداره ولی انچه مسلم است این است که بعد از سن چهل سالگی کم بودن ذخیره تخمدانی کاملا طبیعی و قابل انتظار است.

قرمزی پوست،پوست پوست شدن و سوزش و خارش

 پاسخ توسط ربابه غیبی ۱۳۹۸/۰۴/۳۱ #4086

ربابه غیبی

سلام شما احتمالا اگزماى سبوره دارید. اما بهتر است از نزدیک ویزیت شوید

گرفتن پا

 پاسخ توسط الهه دولتشاهی ۱۳۹۸/۰۴/۳۰ #4085

الهه دولتشاهی

سلام لطفا سن و داروهای مصرفی خود را ذکر کنید.

آزمایش کلسترول

 پاسخ توسط ادمین بهپو ۱۳۹۸/۰۴/۲۴ #4084

ادمین بهپو

سلام. بدون معاینه حضوری و مشاهده شرح حال نمیتوان تصمیم وتشخیصی لحاظ کرد. بهتراست شما با یک پزشک مشورت کنید.

کلینیک آنلاین پزشکی بهپو فقط توصیه های درمانی ارائه می نماید و
هیچ یک از توصیه های ارائه شده جای درمان توسط پزشک را نمی گیرد
تمامی حقوق مادی و معنوی این وب سایت متعلق به بهپو می باشد