خوددرمانی برای عدهای از افراد بدیهیترین حق و مهارت در زندگی است؛ اینکه زبان بدنشان را میفهمند و میدانند الان به چند دانه قرص مسکن یا آنتیبیوتیک احتیاج دارند. آنها خوددرمانی را با خودمراقبتی اشتباه گرفتهاند. سالانه هر ایرانی حدود 340عدد قرص مصرف میکند. در واقع از نظر مصرف سرانه دارو، ایران پس از چین دومین کشور پرمصرف دارو در جهان محسوب میشود.
فرق خوددرمانی و خودمراقبتی
خود درمانی به فرایندی میگویند که در آن فرد بدون اینکه اطلاعات اولیه از بیماریاش داشته باشد با دیدن نخستین نشانهها اقدام به مصرف انواع داروها - از مسکنها گرفته تا آنتیبیوتیکهای متنوع- میکند یا نسخههای گیاهی بزرگترهای فامیل را عملی میکند درحالیکه خود مراقبتی، دیدن نشانههای بیماری در بدن و اطلاعیابی از عوامل خطرساز محیطی است؛ در واقع خودمراقبتی نوعی مهارت زندگی است.
گل بهخودی
مصرف خودسرانه آنتیبیوتیک نهتنها برای ما که برای داروسازان سراسر دنیا تبدیل به معضل شده است. شرکتهای داروساز از ساخت آنتیبیوتیکهای قویتر کلافه شدهاند و گفتهاند که دیگر تمایلی به ساختن داروی جدید ندارند. مصرف بیرویه آنتیبیوتیکها بدون کشت و آنتی بیوگرام، میکروبها و عوامل عفونی را نسبت به درمان دارویی مقاوم میسازد. از اینرو باید آنتی بیوتیکهای نسل جدید مورد استفاده قرار گیرد. به گفته داروسازان ازجمله کیوان الچیان، دبیر کنگره سالانه جامعه پزشکان داخلی ایران مصرف آنتیبیوتیکها در ایران به مرحله خطر رسیده است.
رفیق روزهای پر درد
مصرف خودسرانه مسکنهایی چون آسپرین میتواند عوارضی چون خونریزی دستگاه گوارش، هپاتیت، نارسایی کبد و کلیه و مشکلات روحی را به همراه داشته باشد ولی پیداکردن گوش شنوا کار دشواری است. مصرف خودسرانه مسکنها همچنین عامل اصلی نارساییهای کلیوی است که بهصورت ناگهانی آنها را از کار میاندازد. کسانی که تحمل کوچکترین درد را ندارند و مسکن مصرف میکنند اگر کارشان به اتاق عمل یا دندانپزشکی کشیده شود دیرتر به داروهای بیهوشی پاسخ میدهند.
شفافیت کذایی
این روزها داشتن پوست خوب و شفاف برای مردان هم جزو دغدغهها شده است. مصرف برخی کرمهای بهداشتی برای رسیدن به کیفیت پوست بهتر بدون نظر متخصص میتواند منجر به اگزماهای پوستی شدید شود. بهطور مثال، مصرف خودسرانه پماد بتامتازون برای رفع جوش بسیار رایج است درحالیکه این داروی کورتوندار بهصورت موقت شکل پوست را بهتر میکند ولی بعد از چند روز پوست شکننده شده و آسیب میبیند. از بتامتازون خطرناکتر داروی راکوتان است که مصرف خودسرانه آن میتواند عوارض بهشدت جبرانناپذیر کبدی و کلیوی ایجاد کند.
بکش و لاغرم کن
وقتی 60درصد ایرانیها اضافه وزن داشته باشند، بازار فروش داروها و دارونماهای لاغری پررونق خواهد بود. این داروها در مکانهایی که نباید تبلیغ و فروخته میشوند. کافی است مشتری تپل یک مغازه بیربط مانند لباس زیرفروشی باشید آنگاه خواهید دید که فروشنده قوطی را روی میز میگذارد و میگوید که من خودم از همینها خوردم و در عرض یکماه 10کیلو لاغر شدم. این آغاز راه دشوار درمان و یا کنترل بیماریها و نارساییهای کبدی و کلیوی است./