مقاومت میکروبی کشنده تر از حملات تروریستی!

گسترش کشاورزی فشرده در دنیای در حال توسعه، یعنی داریم به جنگ قوانین طبیعی می‌رویم. ممکن است مقاومت به آتی‌بیوتیک‌ها را به اندازه حملات تروریستی یا کمبود بودجه سازمان ملی سلامت انگلستان جدی تلقی نکنیم، اما این مسئله در واقع می‌تواند بیش از حملات تروریستی آدم‌ها را بکشد و سطح زندگی شهروندی را پایین بیاورد.

ژنی که آسان انتقال می‌یابد

به گزارش گاردین، دانشمندان چینی به‌تازگی ژنی را کشف کرده‌اند که می‌تواند باکتری‌ها را به کلیستین مقاوم کند، دارویی که وقتی سایر آنتی‌بیوتیک‌ها اثری نداشته‌اند، تجویز می‌شود و امروزه به میزانی وسیع در مزارع پرورش خوک نیز استفاده می‌شود. خبر بد دیگر آن است که این ژن از طریق انتخاب طبیعی پدید می‌آید و بدتر آنکه این ژن در پلاسمید باکتری یافت شده است، یعنی بخشی از دی‌ان‌ای که می‌تواند مستقیم بین گونه‌های مختلف باکتری انتقال یابد و به ‌آسانی به ارث برسد. این موتاسیون جدید فعلا تنها در یک طبقه از باکتری‌های خطرناک دیده شده که تنها به یک نوع آنتی‌بیوتیک خاص مقاومت نشان داده است، اما وقتی باکتری به آخرین دارو هم مقاومت نشان دهد، استفاده بیش ‌از حد آن تقریبا به‌طور قطع سبب ایجاد موتاسیون‌های مشابه و گسترش آن در بین جمعیت باکتری‌ها خواهد شد.

مزارع و دامداری‌ها، کانون‌های بالقوه بحران

این بحران فقط برآمده از استفاده‌های انسانی از آنتی‌بیوتیک‌ها نیست. استفاده زیاد از آنتی‌بیوتیک‌ها در کشاورزی و دامپروری هم اکنون سروصدای بسیاری به پا کرده است. دام‌هایی که در مزارع صنعتی پررش داده‌ می‌شوند برای تحمل انواع بیماری‌های حاصل از زندگی در محیطی متراکم، آنتی‌بیوتیک دریافت می‌کنند. این کار نادیده گرفتن بسیاری از واقعیت‌هاست. جمعیت دام‌هایی در جنوب شرق آسیا که انسان از آنها تغذیه می‌کند، منبع آلودگی‌های انسانی بوده‌اند: شاهد بودیم که موج آنفلوانزای مرغی که ابتدا به‌طور پی‌درپی ماکیان پرورش یافته در این منطقه را آلوده می‌کرد، سرانجام سراسر جهان را آلوده کرد. هرقدر جهان بیشتر گوشت مصرف کند، ناچار کشاورزی باید متراکم‌تر و اقتصادی‌تر شود، در این شرایط، استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها هم بیشتر خواهد شد. بیش از یک‌سوم از افزایش مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها در مصارف دامی و کشاورزی مربوط به کشورهای با درآمد متوسط است که بین سال‌های 2013-2010، همزمان با افزایش تقاضا برای محصولات دامی و کشاورزی، سیستم‌های کشاورزی متراکم را جایگزین سیستم‌های قبلی خود کرده‌اند. در کشورهای برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی، این افزایش 99 درصد بوده است. کارشناسان عقیده دارند، مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها در مصارف کشاورزی و دامی تا سال 2030، حدود 67 درصد افزایش خواهد یافت. این یک مشکل جهانی است که تبدیل به یک بحران سلامت جهانی خواهد شد.
ژن‌هایی که در گونه‌های مختلف باکتری‌ها انتقال می‌یابد و آنها را نسبت به آنتی‌بیوتیک‌ها مقاوم می‌سازد، در چهارچوب مرزها باقی نخواهد ماند. به همین دلیل است که دولت چین تا این حد به مسئله توجه می‌کند.

باید بی‌درنگ اقدام کنیم

در بریتانیا و در اروپا باید مزارع و عمل‌های جراحی‌مان را نظمی بدهیم. تحقیقات نشان می‌دهند، در صورت غفلت در اقدام به ‌موقع، در آینده‌ای نزدیک، اعمال جراحی معمولی و شیمی‌درمانی ناممکن خواهد شد. گروه محققان وابسته به مرکز تحقیقاتی در واشنگتن هم بعد از تحقیقات خود به این نتیجه رسیده‌اند که 39 درصد از عفونت‌های بعد از سزارین و 90-50 درصد از عفونت‌های متعاقب جراحی‌های سرطان پروستات به آنتی‌بیوتیک‌های معمولی که در بیمارستان‌ها تجویز می‌شوند، مقاوم هستند و نشریه بیماری‌های عفونی گزارش منتشر کرده مبنی بر که از دست دادن 30 درصد کارایی داروهای فعلی یعنی 120 هزار مورد بیماری عفونی و 6300 مورد مرگ بر اثر عفونت تنها در ایالات متحده. به این ترتیب، باید با تجویز کمتر آنتی‌بیوتیک، از این داروی حیات‌بخش با دقت بیشتری استفاده کنیم. این کار علاوه بر اینکه به‌خودی‌خود امری است موثر، الگوی خوبی هم می‌تواند برای سایر کشورهای جهان باشد، اما اگر ما بخواهیم کاری انجام دهیم، که حتما باید انجام دهیم، باید بدانیم که از نتایج اقدامات اشتباه کشورهای دیگر در امان نیستیم.
شاید به نظر رسد که مقاومت به آنتی‌بیوتیک‌ها آنقدرها هم فاجعه‌بار نمی‌تواند باشد، اما خطر در جایی است که بیماران آسیب‌پذیرتر و استفاده از آنتی‌بیوتیک در بیمارستان‌ها به صورت امری معمول درآید. شاهدان مطلع هشدار می‌دهند که حتی در پایان جراحی‌های معمولی هم در بیمارستان‌ها آنتی‌بیوتیک تجویز می‌شود.

دولت‌ها به کمک بیایند

ما می‌دانیم که برای تغییر این آینده مصیب‌بار چه باید کرد: باید آنتی‌بیوتیک‌های جدیدتری پیدا کنیم و قدیمی‌ترها را هم با احتیاط بیشتر استفاده کنیم. مشکل آنجاست که بسیاری از کنش‌گران این عرصه انگیزه‌های درست برای همراه شدن ندارند. در کشورهای پیشرفته اکنون پزشکان آنتی‌بیوتیک را با احتیاط بیشتری تجویز می‌کنند. در کشورهای فقیر دارو آنقدر گران تمام می‌شود که پزشکان گاه ترجیح می‌دهند آن را برای بیمار تجویز نکنند، اما تولیدکنندگان دارو انگیزه چندانی برای تولید داروهای جدید ندارند. تولید آنتی‌بیوتیک‌های ایده‌آل نسل جدید به ‌صرفه نیستند. با توجه به این دلایل، این عقیده که دولت باید برای تحقیقات جدید بودجه‌ای را اختصاص دهد، کاملا منطقی به نظر می‌رسد. بدیهی است که با توجه به تقاضای رو به رشد مصرف گوشت در جهان، مزرعه‌داران مطابق با منافع خود عمل می‌کنند. نمی‌توانیم از آنها توقع داشته باشیم که مصرف این داروها در صنعت پرورش دام و کشاورزی را به کل تعطیل کنند، اما می‌توانیم از آنها بخواهیم، کمتر و هوشیارانه‌تر مصرف کنند. بحران مقاومت به آنتی‌بیوتیک‌ها مانند تغییرات آب‌وهوایی بحرانی جهانی است که عزم جامعه جهانی را می‌طلبد./