کج پشتی چیست؟

در اسکولیوز اگر از پشت به ستون فقرات نگاه کنیم، ستون فقرات به‌جای اینکه مسیری مستقیم را به سمت بالا طی کند، به سمت راست یا چپ زاویه پیدا کرده است.

بیماری کج پشتی یا اسکولیوز شاید برای خیلی از مردم چندان نام آشنایی نباشد، ولی کسانی که به این بیماری مبتلا شده باشند، درد و عذاب ناشی از آن را به خوبی درک می‌کنند. اسکولیوز، یک ناراحتی مربوط به ستون فقرات است که عمدتا کودکان را درگیر می‌کند. از هر هزار نفر کودک آمریکایی 3 تا 5 نفر به این بیماری مبتلا می‌شوند که شیوع نسبتا بالایی است.

تعریف‌ کج پشتی عبارت است از قوس جانبی ستون فقرات. این تعریف شاید کمی نامفهوم باشد. برای درک بهتر این بیماری بد نیست برخی مسایل روشن‌تر از روز را توضیح دهیم.
اگر از پشت به ستون فقرات نگاه کنید می‌بینید که صاف و مستقیم به سمت بالا رفته است. اگر هم از پهلو به ستون فقرات نگاه کنید، دو قوس بزرگ را خواهید دید. تحدب قوس پایینی یا قوس کمری به سمت شکم و تحدب قوس فوقانی به سمت پشت قرار گرفته‌اند. درحالی‌که در اسکولیوز اگر از پشت به ستون فقرات نگاه کنیم، ستون فقرات به‌جای اینکه مسیری مستقیم را به سمت بالا طی کند، به سمت راست یا چپ زاویه پیدا کرده است. البته تشخیص این زاویه کار دشواری است و دید یک پزشک متخصص را طلب می‌‌کند.

کج پشتی عمدتا در کودکان و نوجوانان دیده می‌شود و در بزرگسالان نادر است. البته گاهی این بیماری مزمن و خاموش در بزرگسالی تشخیص داده می‌شود ولی منشاء ایجاد بیماری در همان کودکی بوده است.

کج پشتی در مراحل ابتدایی معمولا بدون درد است و به همین دلیل تشخیص آن برای بیمار دشوار خواهد بود. در نتیجه اهمیت معاینات منظم برای اطفال و بزرگسالان برای تشخیص بیماری واضح است. این بیمار ی می‌تواند از حالت خفیف تا بسیار شدید متغیر باشد که در موارد خفیف فقط معاینات پیگیرانه کفایت می‌کند ولی در موارد شدید تنها راه درمان جراحی است.

در این بیماری یک شانه می‌تواند بالاتر یا پایین‌تر از شانه دیگر قرار گیرد، همچنین ممکن است استخوان کتف به سمت عقب برآمده شود. لگن از حالت موازی خارج شده و یک سمت بالاتر از سمت دیگر قرار می‌گیرد. بدن نیز اصولا به یک سمت تمایل دارد.

درست نشستن

باید بدانید که شایع ترین علت مبتلا به این ناهنجاری حالت های نامناسب بدن است، بنابراین نسبت به نشستن پشت هر میزی باید شانه ها در یک راستا قرار بگیرید و بدون هیچ گونه قوسی باشند. البته کوتاهی عضله های پا، اختلاف طول دو پا و گرفتگی مفصل پشتی بین ستون فقرات و لگن نیز می تواند در بروز چنین ناهنجاری تأثیر گذار باشد.

کودکان مستعد کج پشتی

خوب است بدانید کسانی که در سن رشد قرار دارند و بدن آنان در حال شکل گیری است مستعد کج پشتی هستند بنابراین باید در سنین کودکی و جوانی ستون فقرات را به درستی قرار دهند.

تشخیص عارضه

با استفاده از خط شاقولی یا خط مبدأ صفحه شطرنجی در کسانی که اسکولیوز دارند اصولاً خط شاقولی یا خط مبدأ صفحه شطرنجی در نمای خلفی از نقاط شاخص عبور نمی کند.

کج پشتی را جدی بگیرید

بروز هر گونه ناهنجاری در بدن با عوارض مختلفی همراه است که شایع ترین عارضه این بیماری درد است که به صورت منطقه ای از سوی بیمار اعلام می شود که بر اساس نوع ضایعه افزایش می یابد. این دردها بیشتر پس از بیداری در صبح ها ایجاد می شود و به مرور فرد احساس خشکی در تنه خود می کند که قبل از خواب و پس از بیداری تکرار می شود.

اختلالی که منجر به تغییر عملکرد قلب می شود

کج پشتی موجب به هم ریختن ساختار طبیعی ستون فقرات می شود، بنابراین عوارضی مانند تنگی نفس به خصوص هنگام افزایش درد را به همراه دارد که موجب کاهش ظرفیت ریه نیز خواهد شد و عضله های بین دنده ای در این نوع ناهنجاری تحت فشار دائمی قرار می گیرد. البته گاهی این فشار به قسمت های دنده منحرف می شود که درد سمت چپ سینه را به دنبال دارد.

بروز دیسک کمر

کج پشتی موجب منحرف شدن مهره ها نیز می شود، این انحراف طولانی می تواند فتق دیسک ها شود بنابراین افراد به مرور دردهایی مانند تیر کشیدن عصب در کمر، لگن و اندام تحتانی را تجربه می کنند که در این وضعیت مسیر درمانی به طور کامل تغییر می کند.

بهم خوردن تعادل راه رفتن

کج پشتی به خصوص اگر به دلیل کوتاهی عضله های پا باشد تعادل را بهم می زند و به طوری که فرد احساس می کند در راه رفتن و دویدن نمی تواند هر دو پا را به یک قدرت روی زمین بگذارد بنابراین نمی تواند به خوبی راه برود و ممکن است به زمین بخورد.

عادت بد خود را اصلاح کنید

برای شروع مراحل درمان نخستین راه اصلاح عادت های بد در نشستن است. در قدم بعدی آزاد شدن مفصل پشتی در کسانی است که با گرفتگی آن دست و پنجه نرم می کنند.

ورزش های مخصوص کج پشتی

ورزش ها از سوی فیزیوتراپ به گونه ای تجویز می شوند که انحراف ستون فقرات فرد اصلاح شود. بنابراین بارفیکس به مدت 15 تا 30 ثانیه با تکرار حرکت 3 تا 5 بار به صورت روزانه نوصیه می شود و کسانی که به مدت طولانی رانندگی می کنند توصیه می شود تا دست راست خود را در بالاترین قسمت فرمان اتومبیل قرار دهند و تکیه دهند.
البته باید توجه داشته باشید کسانی که در وضعیت درد حاد قرار دارند هنگام ورزش با دردهای غیرقابل تحمل مواجه می شوند، بنابراین با نظر پزشک متخصص ارتوپد این ورزش ها را انجام دهند، البته وسایل کمکی نیز وجود دارد که در صورت صلاحدید پزشک می توان با آنها ورزش ها را انجام داد./