در هوای آلوده چه ماسکی بزنیم؟

در بازار انواع مختلفی از ماسک وجود دارد که برخی برای پیشگیری از آنفولانزا و برخی دیگر برای آلودگی هوا هستند. ماسک های مخصوص آلودگی هوا چه نام دارند و ویژگی ها و مشخصات آنها چیست؟

با تشدید آلودگی هوا بازار ماسک‌های موجود در بازار نیز حسابی داغ شده است. گفته می‌شود که برخی از آنها برای پیشگیری از آنفلوانزا و برخی دیگر برای آلودگی هوا هستند. آیا این ادعا‌ها صحت دارد یا نوعی بازارگرمی برای فروش بیشتر و بهتر ماسک‌هاست؟

به گزارش «بهپو»، ذرات معلق موجود در هوا یعنی گرد و غبار، خاک، دوده و دود عامل آلودگی هوای شهرهای بزرگ هستند. ذرات معلق را با واحد میکرون اندازه گیری می کنند. ذرات معلقی که قطری بزرگتر از 50 میکرون دارند با چشم غیر مسلح قابل مشاهده اند اما ذراتی که کوچکتر از 2.5 میکرون هستند غیر قابل مشاهده اند و برای سلامت انسان بسیار خطرناکند.

طیف‌های بالای گردوغبار -بالای 10 میکرون- را می‌توان با استفاده از ماسک‌های معمولی فیلتر کرد اما این ذرات از لحاظ تنفس و سلامت اهمیت چندانی ندارند و مشکل سلامت بیشتر با طیف کوچک ذرات – کوچکتر از 2.5 میکرون- است. درمورد این ذرات ماسک‌های معمولی کفایت نمی‌کنند و ممکن است وارد دستگاه تنفس شوند.

ماسک هایی در بازار وجود دارد که می توانند آلاینده هایی که قطر کوچکتر از 2.5 میکرون و بیشتر دارند را فیلتر کنند. در نتیجه هوایی که تنفس می کنید تمیزتر خواهد بود. ماسک های N95 و N99 از این دسته اند و قادرند ذرات معلق با قطر 0.3 میکرون و بیشتر را فیلتر و تصفیه کنند به این معنا که هوایی که تنفس می کنید به ترتیب 95 درصد و 99 درصد فیلتر شده است.

ماسک هایی هم هستند که ذراتی که قطر 0.6 میکرون و بیشتر دارند را فیلتر می کنند. این ماسک ها با نشان FFP شناخته می شوند و در سه کلاس یک، دو و سه وجود دارند. ماسک های FFP2 و FFP3 برای استفاده در هوای آلوده شهرها مناسبند. در ماسک FFP2 94 درصد و ماسک FFP3 99 درصد از هوایی که تنفس می کنید و دارای ذرات با قطر 0.6 میکرون به بالاست، فیلتر می شود.

هم ماسک های N95 و N99 و هم ماسک های FFP2 و FFP3 دارای استانداردهای لازم جهت استفاده در روزهایی که هوای شهرها به حد آلودگی رسیده است، هستند.

البته ذرات خیلی سریع روی این ماسک‌ها را می‌گیرند و ماسک باید زودبه‌زود تعویض شود، به‌خصوص در زمان توفان گردوغبار. البته این ماسک‌ها فقط برای ذرات مناسب هستند و جلوی آلاینده‌های گازی بالا را نمی‌گیرند. برای آلاینده‌های گازی باید از «ماسک‌های صنعتی» استفاده کرد که البته استفاده از آنها در فضای شهر آسان نیست. بهترین راه‌حل، تصمیم‌گیری درمورد راهکارهای پیشگیرانه است. تجربه کشورهای دیگر نیز نشان داده این وضعیت قابل‌کنترل است و بدون راه‌حل نیست. این کار به عزم و اراده جمعی و همکاری سازمان‌های دولتی و غیردولتی و حتی سازمان‌های عمومی و مردمی نیاز دارد.

ماسک‌‌های N95 از نوع میکروبیال هم هستند و می توان برای مقابله با آنفلوانزا هم از آنها استفاده کرد. این ماسک برای گرفتن عناصر بیولوژیک بسیار ریز، باکتری‌ها و ویروس‌ها کاربرد دارد و در مراکز بهداشتی- درمانی و عمدتا توسط مبتلایان برای جلوگیری از انتشار در جامعه استفاده می‌شود.

بیشتر بخوانید: برای مبارزه با آلودگی هوا شیر بخوریم یا نه؟

چه کسانی حتما باید ماسک بزنند؟

برای مواجه کوتاه‌مدت مثل رفت و آمد از خانه تا مدرسه یا اداره، مسافرت با اتوبوس و توقف برای خرید و در محیط های داخلی، استفاده از ماسک ضرورتی ندارد، اما یک فرد سالم که مجبور است برای چند ساعت در فضای آزاد و در زمانی که کیفیت هوا در محدوده خطرناک قرار دارد -شاخص بالای 300- بماند، می‌تواند میزان مواجهه خود را با استفاده از ماسک کاهش دهد. افراد دارای بیماری‌های قلبی و ریوی مزمن، افراد مسن و زنان باردار باید از فعالیت در فضای آزاد دوری کنند و اگر مجبور به فعالیت در محیط بیرون برای چند ساعت هستند از ماسک مناسب استفاده کنند. اگر زمان استفاده از ماسک فرد احساس ناراحتی کرد، می‌تواند برای چند لحظه آن را بردارد و دوباره استفاده کند. افراد مسن، باردار و افراد با بیماری‌های قلبی و تنفسی که دارای مشکل تنفسی هستند برای استفاده از ماسک باید با پزشک خود مشورت کنند.

زنانی که در ماه دوم و سوم بارداری هستند، به دلیل اینکه حجم ریه آنها کاهش یافته یا تنفس‌شان مشکل دارد، اگر در استفاده از ماسک احساس ناراحتی می‌کنند، نباید از ماسک استفاده کنند و باید با پزشک خود در این زمینه مشورت کنند.

افراد سیگاری نیز باید بدانند سیگار حدود 6 هزار ماده سمی وارد بدن می‌کند. بنابراین اکنون که هوا آلوده است، علاوه بر مواد مضری که از طریق هوا وارد بدن می‌شود، با هر پک عمیق سیگار مواد سمی بیشتری از طریق دهان وارد ریه‌شان می‌کنند.

بیشتر بخوانید: در هوای آلوده بهتر است چه مواد غذایی مصرف شود؟

کودکان از چه ماسکی استفاده کنند؟

برای کودکان و نوجوانانی که هر روز مجبورند در هوای آلوده در محیط بیرون خانه رفت و آمد کنند، چه ماسکی می‌تواند مناسب باشد؟

با توجه به کوچکی صورت کودکان، این ماسک‌ها برای استفاده آنها طراحی نشده‌اند. برای اینکه این ماسک‌‌ها موثر واقع شوند، باید به طور کامل و در تمام‌مدت روی صورت بدون هیچ نفوذی از اطراف قرار گیرند که این امر برای کودکان محال است. علاوه بر این، کودکان هنگام استفاده از ماسک احساس ناراحتی می‌کنند و آن را از روی صورت برمی‌دارند که کارایی ماسک را کاهش می دهد، بنابراین توصیه احتیاطی برای کودکان، کاهش زمان فعالیت بدنی در محیط آزاد در شاخص آلودگی بالاتر از 100 و دوری از فعالیت در محیط آزاد در شاخص بالاتر از 150 است./