مهم‌ترین و خطرناک‌ترین داروهای مورد سوء مصرف

خیلی‌ها بر این باورند که اعتیاد تنها به سوءمصرف موادمخدر محدود می‌شود و داروهای دیگر در داروخانه‌ها اعتیاد‌آور نیستند، اما واقعیت این است که برخی داروها به تنهایی خطر اعتیاد‌آوری بالایی دارند.

استامینوفن کدئین، اسپرین کدئین و اکسپکتورانت کدئین

برخی بیماران بر این باورند که درد ما با استامینوفن ساده در مان نمی شود و حتماً باید نوع کدئینه آن را مصرف کنیم. متاسفانه بیمارانی به مراکز درمانی مراجعه می کنند که شاید روزانه بیش از ۳۰ تا ۴۰ قرص کدئین دار نیز مصرف می کنند. شایان ذکر است که کدئین ها نیز همانند ترامادول از خانواده تریاک هستند و مصرف هر نوع آن به صورت خودسرانه می تواند به اعتیاد منجر شود . از طرف دیگر، باید بدانیم که مقدار داروی مصرفی بیمار به مرور زمان زیاد می شود، بطوری که تا دیروز سردرد فرد با یک قرص درمان می شد، اکنون با گذشت یک سال باید دو قرص آنرا یکجا مصرف کند . پس تا حد امکان برای تسکین درد باید از مصرف خودسرانه این داروها پرهیز کرد و جایگزین های غیر مخدری برای آنها جست جو کرد.

ریتالین

ریتالین در اصل به شکل بی خطری برای درمان بیش‌فعالی به‌خصوص در کودکان استفاده می‌شود که البته در بزرگسالی هم با تجویز پزشک می‌توان از آن استفاده کرد. متاسفانه بعضی از دانشجویان و افرادی که احتیاج به بیداری شبانه دارند به‌تدریج به‌عنوان یک ماده محرک شروع به مصرف ریتالین می‌کنند و آرام‌آرام درگیر مسائل بی‌خوابی، عصبانیت و... می‌شوند. اگرچه این دارو ممکن است در کوتاه‌مدت باعث افزایش تمرکز شود اما در درازمدت باعث آسیب‌های جدی از جمله اختلال‌های خواب، اختلال‌های خلقی و روانی جدی و حتی تشنج می‌شود. از طرف دیگر ممکن است شخص را مستعد اعتیاد به سایر محرک‌ها به‌خصوص شیشه و متامفتامین ‌کند.

بنزودیازپین‌ها

بنزودیازپین‌ها انواع گوناگونی مانند دیازپام، اگزازپام، فلورازپام، آلپرازولام، کلونازپام، کلردیازپوکساید و...دارند. این داروها آرام‌بخش و شل‌کننده عضلانی هستند و در درمان بی‌خوابی، اضطراب و استرس به کار می‌روند، اما در صورت مصرف خودسرانه و بدون نظارت به‌تدریج اعتیاد ایجاد می‌کنند. متاسفانه دیده شده بعضی افراد برای مثال تا 10 قرص دیازپام هم در یک روز استفاده می‌کنند اما باز هم دچار اضطراب و بی‌خوابی هستند، در صورتی که اوایل با مصرف فقط یک عدد قرص راحت می‌خوابیدند. ترک اعتیاد به بنزودیازپین‌ها خیلی ساده نیست. هنگام ترک، دقیقا با یک معتاد طرف هستیم یعنی همان علائم بی‌خوابی، استرس، اضطراب و حتی تشنج ایجاد می‌شود.

ترامادول

ترامادول یک مخدر مصنوعی است که در اصل به‌عنوان یک داروی ضددرد استفاده می‌شود. این ماده روی گیرنده‌های مغزی مشترک با گیرنده‌های مورفینی اثر می‌گذارد. به همین دلیل متاسفانه مورد سوءمصرف قرار می‌گیرد و برخی افراد به آن معتاد می‌شوند. ترامادول اوایل علاوه بر خاصیت ضددردی که دارد یک حالت شادی و نشاط مختصر هم ایجاد اما در ادامه شخص را درگیر و وابسته می‌کند. یکی از بدترین عوارض آن، تشنج است یعنی افرادی که معتاد می‌شوند گاهی تشنج هم می کنند. ترامادول در درازمدت علاوه بر تشنج باعث پرخاشگری، افسردگی، بی‌قراری و اضطراب هم می‌شود و چون دسترسی به آن آسان است و در داروخانه‌ها موجود است، بسیار سریع و به شدت فرد را گرفتار می‌کند.

داروهای آرامبخش و اعتیادآور

دیفنوکسیلات: در گذشته برای درمان اسهال از داروی دیفنوکسیلات استفاده می‌شد که به مرور زمان، متخصصان به این باور رسیدند که اسهال نشان از وجود یک سم یا یک باکتری در بدن است. پس به جای محبوس‌کردن آن در محیط روده و طولانی کردن فرآیند درمان، بهتر است با نوشیدن مایعات زیاد اجازه دهیم با حرکت‌های تند روده‌ها، این سم هر چه زودتر دفع شود، بنابراین دیفنوکسیلات دیگر در درمان اسهال هم جایی ندارد اما از آنجا که این دارو از خانواده مخدرهاست، دیده شده که برخی افراد به آن وابسته شده‌اند و مقادیر 30 تا 40 عدد آن را یک جا استفاده می‌کنند.

باربیتورات ها : مصرف خودسرانه منظم و طولانی‌مدت باربیتورات‌ها می‌تواند باعث عادت شود و وابستگی جسمی و روانی در پی داشته باشد. ممکن است شما نام فنوباربیتال را به علت کاربرد آن در حوزه کنترل تشنج شنیده باشید اما مواردی وابستگی و اعتیاد به این دارو گزارش شده است. فنوباربیتال از داروهای مورد سوءمصرف برخی معتادان است. پنتوباربیتال و سکو باربیتال هم از انواع دیگر این داروها هستند.

الکل یا اتانول: اتانول یکی از مواد اعتیادآور محسوب می‌شود. تاثیر اصلی و کوتاه‌مدت الکل بر سیستم اعصاب مرکزی است و به‌عنوان خواب‌آور یا بی‌حس‌کننده، عمل می‌کند. علاوه بر آن، تاثیرهایی در هوشیاری فرد و اعمال و وظایف دستگاه مغز و اعصاب دارد. مصرف نوشابه‌های الکلی مانند سایر مواد اعتیادآور در ابتدا باعث نوعی آرامش و رها شدن از قیدها و سرخوشی زیاد می‌شود اما عوارض درازمدت زیادی دارد.

تری هگزی فنیدیل(آرتان): از گروه داروهای موثر بر دستگاه عصبی خودکار است و به صورت قرص استفاده می‌شود. ناراحتی گوارشی، ایجاد وابستگی، تنگی‌نفس، سرگیجه، وزوز گوش و اختلال‌ شناختی از عوارض آن است./