عوارض گوارشی داروها و پیشگیری از آنها

دارو های خوراکی به طرق مختلف روی سیستم گوارش تاثیر می گذارند. دارو های نسخه ای و دارو های بدون نسخه هر دو، هر چند ایمن و موثر باشند، ممکن است اثرات مخربی روی برخی افراد داشته باشند. آشنایی با داروهای محرک دستگاه گوارش و روش های پیشگیری از این تحریکات به سلامت بیمار کمک زیادی می کند.

دارو های خوراکی به طرق مختلف روی سیستم گوارش تاثیر می گذارند. داروهای نسخه ای و داروهای بدون نسخه هر دو، هر چند ایمن و موثر باشند، ممکن است اثرات مخربی روی برخی افراد داشته باشند. برخی از دارو ها اگر با هم مصرف شوند، ممکن است ایجاد تداخل دارویی و عوارض مخرب جانبی کنند. علاوه بر این، بسیار مهم است که پزشک شما پیش از تجویز داروی جدید، از آلرژی ها و حساسیت های و همچنین از بیماری های دیگر شما مطلع باشد.
افرادی با مشکل عدم تحمل غذایی، مانند عدم تحمل گلوتن، باید مطمئن شوند که داروهای مصرفی آن ها شامل مواد و یا افزودنی هایی از جنس این مواد نیستند.
به گزارش «بهپو» و به نقل از «hopkinsmedicine»، مواردی که در فهرست زیر آمده است برخی از مشکلات مربوط به دستگاه گوارش را به هنگام مصرف دارو ها ذکر کرده است:

سوزش مری

برخی افراد در بلع قرص و کپسول دچار مشکل هستند، یا اینکه گاهی دارو ها را بدون آب میل می کنند. قرص ها و کپسول هایی که در مری گیر می کنند می توانند موجب تحریک پوشش داخلی مری شوند. این مسئله ممکن است موجب ایجاد زخم، خونریزی، سوراخ شدن و تنگی مجرای مری شوند. خطر ابتلا به چنین صدماتی در افرادی که دارای بیماری های مرتبط با مری هستند بیشتر است. بیماری هایی چون:

● استریکچر (تنگی مری)

● اسکلرودرمی (سخت شدن پوست)

● آشالازی (حرکات نامنظم مری که موجب تاخیر در عبور غذا می شود)

● سکته مغزی

همچنین برخی از دارو ها اگر در مری گیر کنند، می توانند موجب پدید آمدن زخم شوند. از جمله این دارو ها می توان آسپرین، برخی از آنتی بیوتیک ها، کینیدین، کلرید پتاسیم، ویتامین C و آهن را نام برد.

نکاتی جهت پیشگیری از سوزش مری

● به هنگام خوردن دارو بنشینید یا بایستید

● پیش از میل کردن دارو چند جرعه مایعات بنوشید، و همراه با دارو یک لیوان مایعات به اندازه 8جرعه کامل میل کنید.

● جهت اطمینان از اینکه دارو از مری عبور کرده و به معده رسیده است، بلافاصله پس از خوردن دارو دراز نکشید.

● اگر بلع دارو همراه با درد است یا احساس می کنید دارو در مجرای گلو چسبیده است، پزشک خود را مطلع سازید.

ریفلاکس مری به معده

برخی داروها در فعالیت ماهیچه اسفنکتر تداخل ایجاد می کنند، این ماهیچه بین مری و معده قرار گرفته و پس از بلع غذا، عامل عبور آن به سمت معده است. این مسئله می تواند احتمال ابتلا به رفلاکس یا برگشت محتویات اسیدی معده به مری را افزایش دهد.
دارو هایی که شدت رفلاکس را افزایش می دهند در فهرست زیر طبقه بندی شده اند:

● داروهای ضد التهابی غیر استروییدی (NSAID)

● نیترات ها

● تئوفیلین

● مسدود کننده های کانال کلسیم

● آنتی بیوتیک های خوراکی

● قرص های ضد بارداری

نکاتی جهت پیشگیری از رفلاکس

● از مصرف قهوه، الکل، شکلات و غذاهای چرب و سرخ کردنی که رفلاکس را شدت می دهند، پرهیز کنید.

● سیگار را ترک کنید یا کاهش دهید.

● بلافاصله پس از خوردن دارو دراز نکشید.

سوزش معده

یکی از شایع ترین عوامل محرک پوشش داخلی معده تحریک آن با داروهای ضد االتهابی غیر استروئیدی (NSAID) است. این دارو ها شامل ایبوپروفن و دیگر مسکن های رایج است. این داروها قدرت پوشش معده برای مقاومت در برابر اسید تولیدی را کاهش داده و گاهی اوقات می توانند منجر به التهاب پوشش داخلی معده (گاستریت)، زخم ، خونریزی یا سوراخ شدن پوشش معده شوند.
سالمندان بیشتر در معرض خطر تحریک حاصل از این داروها قرار می گیرند، زیرا آنها برای رفع دردهای مزمن، بیشتر از این مسکن ها استفاده می کنند. همچنین افرادی که دارای سابقه ابتلا به زخم دستگاه گوارش و گاستریت هستند نیز در معرض خطر قرار دارند.

نکاتی برای پیشگیری از سوزش معده

● قرص های پوشش دار مصرف کنید که تحریک کمتری به همراه دارند

● به هنگام خوردن این داروها از نوشیدنی های الکلی استفاده نکنید

● داروها را به همراه غذا، یا با یک لیوان پر شیر یا آب میل کنید که صدمات وارده کاهش یابد.

یبوست

داروهای مختلفی موجب یبوست می شوند. و این بدان سبب است که این داروها روی عصب و ماهیچه های کولن (روده بزرگ) تاثیر می گذارند و منجر به دفع سخت و آرام می شوند.
از جمله داروهایی که موجب یبوست می شوند می توان به موارد زیر اشاره کرد:

● داروهای ضد فشار خون

● آنتی کولینرژیک ها

● کلیسترامین

● آهن

● داروهای حاوی آنتی اسیدها به ویژه آلومینیم

نکاتی برای پیشگیری از یبوست

● رژیم غذایی متعادلی داشته باشید که شامل میوه ها و غلات سبوس دار باشد.

● میزان زیادی مایعات بنوشید

● منظم ورزش کنید

● با پزشک خود برای مصرف ملین یا نرم کننده مدفوع مشورت کنید.

اسهال

اسهال اغلب به علت مصرف آنتی بیوتیک ایجاد می شود، آنتی بیوتیک ها روی باکتری هایی که معمولا درون روده بزرگ هستند اثر می گذارند. این تغییرات روی باکتری های روده، به باکتری کلستریدیوم دیفیسیل (C. difficile) اجازه می دهد که بیش از اندازه رشد کند، این مسئله سبب بروز اسهال ناشی از آنتی بیوتیک می شود که بسیار جدی تر است. وجود این باکتری سبب بروز کولیت شده و منجر به دفع بسیار شل و آبکی می گردد.
متداول ترین آنتی بیوتیک هایی که موجب بروز اسهال می شوند به قرار زیرند:

● پنی سیلین ها از جمله آمپی سیلین و آموکسی سیلین باشد

● کلیندامایسین

● سفالوسپورین ها

● این کولیت معمولا توسط آنتی بیوتیک دیگری که روی کلستریدیوم دیفیسیل اثر می کند، درمان می شود. داروهای خاصی می توانند بی آنکه باعث بروز کولیت شوند، جایگزین حرکات روده بزرگ یا محتویات مایع آن شوند.

● کلشی سین و آنتی اسیدهای حاوی منیزیم، هردو می توانند سبب بروز اسهال شوند.

● برای درمان اسهالی که چند روز ادامه داشته است، با پزشک خود مشورت کنید.

نکاتی جهت پیشگیری از اسهال

● معمولا برای پیشگیری از اسهال باید از غذاهای محرک معده پرهیز شود.

● درمان اسهال، معمولا با جایگزین کردن مایعات از دست رفته صورت می گیرد. اگر عفونت باکتریایی عامل اسهال باشد ممکن است آنتی بیوتیک دیگری جایگزین گردد.

● مصرف خوراکی هایی که لاکتوباسیل بالا دارند، مثل ماست، قرص یا شیر اسیدوفیلوس یا پنیر دلمه شده، به باکتری های موجود در روده بزرگ کمک می کند که باز سازی شوند./