نگاهی به نشانه‌ها و درمان آنفلوآنزا

آنفلوآنزا بیماری ویروسی بسیار واگیرداری است که کودکان و بزرگسالان را در هر سنی مبتلا می‌سازد. شیوع آن در ماه‌های سرد سال به دلیل اینکه مردم زمان بیشتری را در کنار یکدیگر و در فضاهای سربسته می‌گذرانند، بیشتر می‌شود. این بیماری به آسانی از طریق سرفه یا عطسه کردن و نیز دست زدن به سطوح آلوده از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شود.
عوارض ناشی از این بیماری تنها در ایالات متحده آمریکا سبب بستری شدن سالانه دویست هزار نفر در بیمارستان می ‌شود. بیماری خطرناک بیشتر در سالمندان، کودکان بسیار کم‌سن و سال، زنان باردار و افرادی که دچار برخی بیماری‌ها مانند آسم یا سایر بیماری‌های ریوی هستند، دیده می‌شود. تا به حال چندین همه‌گیری بزرگ آنفلوآنزا در جهان به وقوع پیوسته که افراد بی‌شماری را به کام مرگ کشانده است. این همه‌‌گیری‌ها زمانی پدید آمدند که گونه‌های جدیدی از ویروس آنفلوآنزا (معمولا با ترکیب شدن با ویروس‌های مربوط به پرندگان یا خوک‌ها) شکل گرفت و انسان‌هایی که هیچگونه ایمنی قبلی در برابر این ویروس‌ها نداشتند با این عوامل آلوده شدند.

نشانه‌های بیماری

اگرچه علایم آنفلوآنزای فصلی ممکن است در افراد مختلف، متفاوت باشد اما نشانه‌های زیر معمولا در بیماران دیده می‌شوند:

تب (درجه حرارت بالاتر از 8/37 درجه سانتی‌گراد)
سردرد و دردهای عضلانی
احساس خستگی
سرفه و گلودرد نیز ممکن است در بیماران مشاهده شود

تب بیماران دچار آنفلوآنزا معمولا 2 تا 5 روز ادامه می‌یابد که از این جهت با تب ناشی از سایر بیماری‌های تنفسی ویروسی که غالبا بعد از 24 تا 48 ساعت قطع می‌شود، تفاوت دارد. برخی بیماران ممکن است علایمی مشابه سرماخوردگی مانند آبریزش بینی یا گلودرد نیز داشته باشند. نشانه‌های آنفلوآنزا معمولا پس از 2 تا 5 روز بهبود می‌یابند، اگرچه این دوره ممکن است یک هفته یا بیشتر به درازا بکشد. خستگی و ضعف ناشی از آنفلوانزا ممکن است هفته‌ها ادامه داشته باشد.

عوارض آنفلوآنزا

آنفلوآنزا در برخی بیماران سبب بروز عوارضی می‌شود که شایع‌ترین آنها ذات‌الریه یا عفونت ریه است. عفونت شدید ریه بیشتر در کودکان کم‌سن و سال (کوچکتر از 5 سال و به ویژه نوباوگان زیر 2 سال)، بزرگسالان بالای 65 سال، افرادی که در آسایشگاه‌ها نگهداری می‌شوند، کسانی که از بیماری‌های زمینه‌ای مانند بیماری‌های قلبی ریوی یا دیابت در رنجند یا به دلایلی (مانند دریافت عضو پیوندی، قرار داشتن تحت شیمی‌درمانی یا ابتلا به ایدز) سیستم ایمنی آنان تضعیف شده است.

تشخیص

تشخیص آنفلوآنزا معمولا با مشاهده علایم (تب، درد عضلات و سرفه) گذاشته می‌شود. بررسی‌های آزمایشگاهی تنها در شرایط خاصی مانند ظهور همه‌گیری جدید در جامعه یا بروز بیماری در افرادی که در معرض خطر بالای ایجاد عوارض جدی هستند، انجام می‌شود.

درمان

اغلب بیماران مبتلا به آنفلوآنزا بدون نیاز به درمان ظرف 1 تا 2 هفته کاملا بهبود می‌یابند اگرچه امکان بروز عوارض جدی نیز وجود دارد. در صورت بروز هر یک از نشانه‌های زیر به سرعت با پزشک خود تماس بگیرید:

تنگی نفس
احساس فشار یا درد در قفسه سینه
عدم دفع ادرار یا احساس سرگیجه هنگام برخاستن (نشانه های کاهش آب بدن)
احساس گیجی و اغتشاش افکار
تهوع غیرقابل کنترل یا ناتوانایی در نوشیدن مایعات به اندازه کافی
علاوه بر نشانه‌های فوق، مشاهده علایم زیر نیز باید در کودکان جدی گرفته شده و مراجعه به پزشک را به دنبال داشته باشد:
رنگ پوست کودک آبی یا کبود شده است
کودک به حدی بی‌قرار است که اصلا نمی‌خواهد در بغل گرفته شود.
به هنگام گریه (نوزاد) اشکی از چشم وی خارج نمی‌شود،
بروز بثورات پوستی به همراه تب،
خواب‌آلودگی به حدی که نتوان کودک را به راحتی بیدار کرد.

در صورتیکه شما یا کودکتان جزو افراد در معرض خطر بالا برای ایجاد عوارض جدی آنفلوآنزا هستید، با مشاهده اولین نشانه‌های این بیماری به پزشک خود مراجعه کنید.

درمان علایم

درمان نشانه‌‌های بیماری آنفلوآنزا اگرچه راحتی بیشتری برای بیمار فراهم می‌کند پی دوره بیماری را کوتاه‌تر نمی‌کند، بنابراین:
تا زمانی که کاملا بهبود نیافته‌اید، استراحت کنید، به ویژه اگر بیماری‌تان شدید بوده است.
مایعات کافی بنوشید تا دچار کاهش آب بدن نشوید. برای آگاهی از اینکه آیا به اندازه کافی مایعات دریافت می‌کنید یا نه، می‌توانید به رنگ ادرار خود توجه کنید. در حالت عادی ادرار باید بی‌رنگ یا زرد روشن باشد. ادرار در حالت کم‌آبی غلیظ‌تر و پررنگ‌تر است. ضمنا در صورت نوشیدن مایعات کافی باید هر 3 تا 5 ساعت دفع ادرار داشته باشید.
استامینوفن می‌تواند تب، سردرد و دردهای عضلانی شما را برطرف کند. مصرف آسپیرین و ترکیبات حاوی آن مانند پپتوبیسمول در بیماران زیر 18 سال توصیه نمی‌شود چون ممکن است سبب بروز بیماری خطرناکی به نام نشانگان ری شود.
داروهای رایج ضدسرفه معمولا چندان کمک‌کننده نیستند. سرفه ناشی از آنفلوآنزا معمولا خود به خود و بدون درمان بهبود می‌یابد. مصرف داروهای ضدسرفه و سرماخوردگی در کودکان زیر 6 سال توصیه نمی‌شود.

درمان ضدویروسی

داروهای ضدویروسی را می‌توان برای پیشگیری یا درمان آنفلوآنزا استفاده کرد. در صورت استفاده برای درمان، این داروها علایم بیماری را کاملا برطرف نمی‌کنند اما از شدت آنها کاسته و دوره بیماری را یک روز کمتر می‌کنند. باید توجه داشت که هر بیمار مبتلا به آنفلوآنزا نیاز به درمان دارویی ضدویروسی ندارد. این درمان در گروه خاصی از بیماران ضرورت می‌یابد و تصمیم‌گیری در این زمینه تحت‌تاثیر عوامل مختلفی قرار دارد. در صورتیکه شما بسیار مریض‌احوال هستید یا جزء افراد در معرض خطر برای بروز عوارض بیماری به شمار می ‌آیید ممکن است نیاز به استفاده از داروهای ضدویروسی داشته باشید. داروهای ضدویروسی که برای درمان یا پیشگیری آنفلوآنزا به کار می‌روند شامل اوسلتامیویر، زانامیویر و پرامیویر هستند. بیشترین تاثیر این داروها در آنفلوآنزای فصلی زمانی خواهد بود که در 48 ساعت اول شروع علایم مصرف شوند.
موثرترین دارو در درمان آنفلوآنزا به نوع ویروس، وجود مقاومت دارویی و برخی عوامل در بدن فرد بیمار بستگی دارد. تصمیم‌گیری در مورد نیاز به درمان دارویی و انتخاب نوع داروی مورد نیاز تنها بر عهده پزشک معالج شما است.

عوارض جانبی داروها

زانامیویر و اوسلتامیویر ممکن است عوارض خفیفی مانند تهوع و استفراغ ایجاد کنند. زانامیویر که به صورت استنشاقی مصرف می‌شود، در برخی موارد سبب تنگی نفس شده است. شایع‌ترین عارضه پرامیویر اسهال است. البته در اغلب موارد شدت این عارضه‌ها به حدی نیست که سبب قطع درمان یا کوتاه‌تر شدن دوره آن شود.

آنتی‌بیوتیک‌ها

آنتی‌بیوتیک‌ها در درمان بیماری‌های ویروسی مانند آنفلوآنزا موثر نیستند و نباید برای درمان آنفلوآنزا مصرف شوند. درمان آنتی‌بیوتیکی تنها در صورت بروز عوارض باکتریایی آنفلوآنزا مانند عفونت گوش، سینوزیت یا ذات‌الریه باکتریایی ضرورت می‌یابد. مصرف نابه‌جای آنتی‌بیوتیک‌ها علاوه بر ایجاد عوارض جانبی ناخواسته سبب ایجاد مشکل بسیار مهمی به نام مقاومت آنتی‌بیوتیکی می‌شود که باعث بی‌اثر شدن آنتی‌بیوتیک‌ها بر میکروب‌های بیماریزای موجود در اجتماع می‌شود./