اعتیاد به شکر، بلای جان انسان مدرن

هنوز مردم در برابر وسوسه شکر تسلیم می‌شوند و دلیل آن هم پیچیده نیست: شکر اعتیادآور است. شکر خطرات خود را دارد. مطالعات اخیر نشان داده شکر احتمالا بیش از نمک مسوول افزایش بیماری‌های قلبی عروقی است. شواهد محکومیت شکر، رو به افزایش است. خوردن بیش از اندازه شکر می‌تواند منجر به بیماری کبد چرب، افزایش فشارخون، دیابت نوع 2، چاقی و بیماری‌های کلیوی شود.

همکارتان می‌خواهد شیرینی مدرک جدیدش را بدهد، دخترتان می‌خواهد به‌مناسبت تولدتان کیک بپزد و خویشاوندانتان با یک جعبه شیرینی به دیدنتان می‌آیند. شکر همه جا هست، هم نماد شادمانی و جشن و هم نشانه عشق.
به گزارش «بهپو»، اما شکر خطرات خود را دارد. مطالعات اخیر نشان داده شکر احتمالا بیش از نمک مسوول افزایش بیماری‌های قلبی عروقی است. شواهد محکومیت شکر، رو به افزایش است. خوردن بیش از اندازه شکر می‌تواند منجر به بیماری «کبد چرب»، افزایش «فشارخون»، «دیابت نوع 2»، «چاقی» و بیماری‌های کلیوی شود.
هنوز مردم در برابر وسوسه شکر تسلیم می‌شوند و دلیل آن هم پیچیده نیست: شکر اعتیادآور است. منظورمان از اعتیاد‌آور، آن‌طور که مردم می‌گویند، کشش به سمت غذاهای خوشمزه نیست، منظور اعتیاد به معنای واقعی کلمه است، مثل اعتیادی که به مواد مخدر ایجاد می‌شود و صنایع غذایی هر کاری از دستشان برمی‌آید، انجام می‌دهند تا ما را گرفتار کنند.
تا چند قرن قبل، شکر غلیظ‌ شده در رژیم غذایی بشر وجود نداشت و آنها که بخت یارشان بود می‌توانستند نیاز خود را به شیرینی با کمی عسل طبیعی برطرف کنند. منابع طبیعی شکر در طبیعت آنقدرها فراوان نیست و میل به شکر بشر را به طرف غذاهای شیرین برد تا شکر به صورت لایه‌های چربی در بدن انباشته شود و در روزگار سختی به‌کارمان بیاید.
حالا کار به جایی رسیده که به هر غذایی شکر اضافه می‌کنیم و در 75 درصد غذاهای آماده‌ای که در ایالات متحده به فروش می‌رسند، افزودنی شکر وجود دارد. یک آمریکایی در روز بین 100 تا 200 گرم شکر مصرف می‌کند. اگر بدانید که میزان شکر مصرفی در یک بطری سودا بیش از میزان شکری است که اغلب آمریکایی‌ها طی یک سال مصرف می‌کنند، آن‌وقت می‌توان به تصوری رسید که محیط اطراف ما از چند قرن پیش به این طرف تا چه حد تغییر کرده است. نیاز به شکر که روزگاری باعث بقایمان شده بود حالا تبدیل به دشمنمان شده است.
باتوجه به اینکه منابع طبیعی تامین شکر مانند میوه‌ها یا سبزیجات شیرین دارای شکر غلیظ‌ شده نیستند و شکر آنها با فیبر و آب و بقیه عناصر تشکیل‌دهنده درهم آمیخته است، صنایع شکرسازی امروزی برای رساندن شکر خالص به دست مشتری خود طبیعت را دور زده‌اند. این صنایع برای تولید شکر خالص آب، فیبر، ویتامین‌ها و مینرال‌ها و همه عناصر مفید شکر را دور می‌ریزند. نتیجه حذف همه عناصر مفید چغندر شکر خالص، کریستالیزه و سفیدی است که ما مصرف می‌کنیم.

شباهت شکر با مواد مخدر

اینجاست که به شباهت‌های شکر با مواد مخدر می‌رسیم. مشابه همین فراوری‌ها روی خشخاش و کوکا انجام می‌شود تا به مواد مخدری تبدیل شوند که به دست مصرف‌کننده می‌رسد. شکر فراوری‌شده هم ذهن و هم جسم مصرف‌کنندگان را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
براساس تعریف نظام‌نامه تشخیص و آماری اختلالات ذهنی، موادی سبب اختلال وابستگی می‌شوند که دارای 2 یا 3 علامت از مجموع 11 علامتی باشند که در این نظام‌نامه آمده است. در حیوانات آزمایشگاهی شکر سبب بروز 3 علامت می‌شود که می‌توانند از جمله اعتیاد به آن ماده خاص و وابستگی باشند، این علایم شامل تمایل، تحمل آن ماده خاص و ترک است. برخی اثرات مخدرگونه شکر اینها هستند: حساس‌ شدن زیاد، وابستگی زیاد و قدرت تحمل زیاد ماده، پاداش‌گیری و برخی تغییرات نوروشیمیایی در مغز.
آزمایش‌ها نشان می‌دهند، تاثیر شکر در بدن حیوانات مانند ماده مخدر است و آنها می‌توانند به شکر معتاد شوند. مطالعه‌ای دیگر نشان می‌دهد در صورت حق انتخاب، موش‌های آزمایشگاهی شکر را به کوکایین ترجیح می‌دهند، چون پاداشی که می‌گیرند بیشتر و سرخوشی آن دلچسب‌تر است. احتمالا تاثیراتی که شکر در حیوانات آزمایشگاهی می‌گذارد، فرق چندانی با انسان ندارند. شکر همان راه مغزی را در مغز برمی‌انگیزاند که تریاک و دیده‌ شده شکر در شکل‌دادن به عادات بشری دخیل است. میلی که شکر در انسان ایجاد می‌کند، مشابه همان میلی است که مواد مخدری مانند کوکایین یا نیکوتین ایجاد می‌کنند و هرچند برخی عناصر تشکیل‌دهنده غذا هم می‌توانند دلچسب باشند، خصلت اعتیادآوری تنها مختص به شکر است. برای مثال، آزمایش‌های فانکشنال MRI نشان داده مردم به میلک شیکی تمایل بیشتر نشان می‌دهند که شکر دارد نه چربی. شکر را شرکت‌هایی به غذاهای خود اضافه می‌کنند که هدفشان تولید محصولاتی مقاومت‌ناپذیر و تاحد ممکن اعتیادآور است.

چگونه باید از شر این عادت خلاص شد؟

یکی از راه‌ها آن است که به غذاها و نوشیدنی‌هایی که شکر به آنها اضافه شده مالیات بیشتر ببندیم تا گران‌تر به دست مصرف‌کننده برسند. راه دیگر آنکه نوشابه‌های حاوی شکر را از محل‌هایی مانند مدارس یا بیمارستان‌ها جمع کنیم یا قوانین محدودکننده مشابه قوانینی که درباره الکل یا توتون وضع کرده‌ایم برای محصولاتی که شکر افزودنی دارند درنظر بگیریم، مثلا تبلیغات این محصولات را محدود یا برچسب‌های هشداردهنده روی آنها نصب کنیم.
اما آن‌طور که در دو مطلب علمی، یکی با نام «نمک و شکر» منتشرشده در Ope- HearJourna- و دیگر با نام «شکر و کالری‌ها» منتشرشده در تغذیه سلامت عمومی آمده، تمرکز تنها بر شکر افزودنی می‌تواند نتایج پیش‌بینی‌نشده‌ای را به دنبال آورد و سبب شود صنایع غذایی به جای شکر ماده‌ای را جایگزین کنند که به همان اندازه یا حتی بیشتر از شکرخطرناک باشد.
به گزارش «بهپو» و به نقل از «نیویورک تایمز»، رویکرد بهتر برای کنترل مصرف شکر، افزایش مصرف غذاهای طبیعی است. جایگزین کردن غذاهای کامل و طبیعی به جای معجون شیرینی که صنایع به خورد ما می‌دهند، شاید آسان نباشد، اما در برابر صنایعی که طبیعت بیولوژیک ما را نشانه گرفته‌اند و می خواهند ما را وابسته به محصولات خود کنند، به‌نظر تنها راه درست می‌رسد./