کورتون شمشیر دو لبه

همه داروها از خواص درمانی و در عین حال عوارض جانبی برخوردارند. در این میان بعضی داروها به دلیل خواص ضد درد و التهاب مورد مصرف بیشتری دارد و در بسیاری موارد مورد سوءمصرف قرار گرفته و به شکل غیرمنطقی استفاده می‌شود.

همه داروها از خواص درمانی و در عین حال عوارض جانبی برخوردارند. در این میان بعضی داروها به دلیل خواص ضد درد و التهاب مورد مصرف بیشتری دارد و در بسیاری موارد مورد سوءمصرف قرار گرفته و به شکل غیرمنطقی استفاده می‌شود.
امروزه کورتون یکی از مهم‌ترین داروها محسوب می‌شود. متاسفانه به دلیل اثر خوبی که این دارو دارد، در مواردی مثل دردهای مفصلی یا حتی گلودردهای چرکی از آن بدون علت استفاده می‌شود و عوارض زیادی را متوجه بیمار می‌‌کند.
داروهایی که آنها را به عنوان کورتون می‌شناسیم شامل پردنیزون، بتامتازون، دگزامتازون، پردنیزولون، تریامسینولون، هیدروکورتیزون و کلوبتازول می‌شود.
این داروها خاصیت مسکن و تضعیف کننده سیستم ایمنی بدن را دارند و در درمان تعداد زیادی از بیماری‌ها کاربرد دارند.
نام علمی این داروها، کورتیکواسترویید است و به شکل قرص، آمپول، اسپری و پمادهای موضعی در بازار وجود دارد.

بیشتر بخوانید: آیا کورتون داروی بدی است؟

کورتیکواسترویید چیست؟

کورتون یا کورتیکواستروئید و یا به اختصار استروئیدها نوعی چربی در بدن هستند که در کبد از کلسترول ساخته می شوند و غده آدرنال یا فوق کلیوی از آنها در ساختن هورمون ها استفاده می کند.
مهم ترین هورمون استروئیدی که در بدن ساخته می شود، کورتیزول نام دارد.
فردی که داروهای کورتونی مصرف می کند، هیچگاه نباید مصرف این دارو را به طور ناگهانی قطع کند. قطع تدریجی این دارو موجب می شود تا بدن فرصت کافی برای تولید مجدد استروئید داشته باشد.
استروئیدها بطور مصنوعی هم ساخته می شوند و از آنها به عنوان دارو استفاده می شود.
به این داروهای کورتیکوستروئیدی، کورتون هم می گویند. کورتون ها در پزشکی در درمان بسیاری بیماری ها مانند آسم، روماتیسم مفصلی، اگزما و لوسمی استفاده می شوند.

اثرات کورتون ها در بدن

کورتون ها دو تاثیر مهم در بدن دارند:
یکی اینکه موجب مهار و سرکوب التهاب در بافت های بدن می شوند. دیگر اینکه سیستم ایمنی بدن را تضعیف می کنند.
از این دو اثر کورتون ها در درمان بیماری ها استفاده می شود، بطور مثال مهار التهاب در بافت ها قسمتی از درمان روماتیسم مفصلی است و از اثر تضعیف سیستم ایمنی این مواد در جلوگیری از پس زدن اعضای پیوندی (مانند پیوند کلیه یا قلب) استفاده می شود.

استفاده طولانی مدت از کورتون ها

استفاده از کورتون ها برای مدت بیش از دو تا سه هفته موجب سرکوب فعالیت غده آدرنال یا فوق کلیوی می شود.
غده آدرنال یا فوق کلیوی بطور طبیعی نوعی هورمون استروئیدی به نام کورتیزول می سازد که در تنظیم عملکرد بسیاری از اعضای بدن نقش دارد.
مصرف داروهای کورتونی موجب می شود مرکز هیپوتالاموس در مغز به غده هیپوفیز و آن هم به غده آدرنال دستور دهد تا دیگر استروئید نسازد، چون این ماده به اندازه کافی به بدن رسیده است (از طریق داروها). تا اینجا به نظر نمی رسد مشکلی ایجاد شده باشد.
مشکل موقعی است که بیمار مصرف کورتون را به طور ناگهانی قطع کند. در این حال هیپوتالاموس و غده هیپوفیز نمی توانند به سرعت غده آدرنال را به تولید مجدد استروئید (هورمون کورتیزول) تحریک کنند. این تحریک مجدد به دو هفته زمان نیاز دارد و در این مدت، بیمار دچار کمبود استروئید می شود.
بنابراین فردی که داروهای کورتونی مصرف می کند، هیچگاه نباید مصرف این دارو را به طور ناگهانی قطع کند. قطع تدریجی این دارو موجب می شود تا بدن فرصت کافی برای تولید مجدد استروئید داشته باشد.
در حالت استرس، بدن انسان نیاز به استروئید بیشتری دارد. منظور از استرس فشارهایی است که به بدن انسان وارد می شود، مانند تب، بیماری، زخمی شدن، عمل جراحی، خونریزی شدید، شکستگی اندام و موقعیت های مشابه.
در حالت عادی در این شرایط، هیپوتالاموس در مغز با درک موقعیت استرس به غده هیپوفیز و آن هم به غده آدرنال دستور می دهد تا استروئید بیشتری تولید کند، ولی در بیماری که از داروهای استروئیدی استفاده می کنند، این مکانیسم فلج شده و در نتیجه به اندازه کافی به بدن استروئید نمی رسد. در این موارد پزشک معالج باید با درک موقعیت استرس، دوز مصرفی داروی استروئیدی بیمار را بیشتر کند.
مصرف داروهای کورتونی با دوز بالا یعنی بیش از اندازه ای که بطور طبیعی در بدن تولید می شود، موجب بروز بیماری کوشینگ می شود.
بیماری کوشینگ بیماری است که در آن غده آدرنال بیش از حد استروئید تولید می کند. مهمترین علامت کوشینگ عبارتست از تجمع زیاد آب و نمک در بدن و در نتیجه افزایش فشار خون.
همچنین در این بیماری، چربی زیادی در صورت بیمار تجمع پیدا کرده و صورت بیمار مثل ماه، گرد می شود/.