در حالی که کمبود مواد غذایی آسیب هایی را به سلامت افراد وارد می کند، هر نوع ماده غذایی هر چند مفید و یا ضروری برای سلامت نیز در صورتی که بیش از اندازه مصرف شود، می تواند مشکلات عدیده ای مانند انواع بیماری ها و اضافه وزن و چاقی را برای فرد ایجاد کند.
امروزه الگوی نادرست تغذیه بسیاری از جوامع را درگیر کرده است.
نمک، شکر و روغن، از جمله مواد غذایی هستند که مصرف زیاد آنها می تواند به سلامت بدن آسیب وارد کند؛ به طوری که پزشکان و محققان مطالعات زیادی در این زمینه انجام داده و میزان مصرف این مواد را در جوامع مختلف بررسی کرده اند.
آمارها نشان می دهند که مصرف مواد کالری زا و نمک در کشورمان با افراط همراه است. این وضعیت بیماری های متعددی مانند فشار و چربی خون بالا، بیماری های قلبی عروقی، فساد دندانی، دیابت و مشکلاتی مانند اضافه وزن، چاقی و بیماری های ناشی از آنها را برای افراد ایجاد می کند.
در ایران تحقیقاتی در این زمینه صورت گرفته و میزان سرانه مصرف این مواد با سایر کشورهای جهان مقایسه شده است؛ نتایج این تحقیقات نشان می دهد که سرانه مصرف این مواد در ایران چندین برابر متوسط جهانی است.

مصرف نمک در ایران دو برابر متوسط جهانی
دکتر 'رسول کدخدایی' رئیس پژوهشکده علوم و صنابع غذایی ایران در گفت و گو با خبرنگار علمی ایرنا در این مورد گفت: طبق تحقیقات انجام شده، هر ایرانی در سال 6 کیلوگرم نمک مصرف می کند، این درحالی است که متوسط آن در جهان سه کیلوگرم است، یعنی دوبرابر متوسط جهانی در ایران نمک مصرف می شود.

مصرف روغن در ایران دو برابر متوسط جهانی
وی مصرف روغن در ایران را نیز دو برابر متوسط جهانی اعلام کرد و افزود: بر اساس نتایج تحقیقات انجام شده، هر ایرانی سالانه 17 تا 20 کیلو روغن مصرف می کند، اما متوسط جهانی آن کمتر از 10 کیلوگرم است.

مصرف نوشابه در ایران چهار برابر متوسط جهانی
به گفته رئیس پژوهشکده علوم و صنایع غذایی، متوسط مصرف نوشابه در ایران 42 کیلو است، در حالی که در جهان متوسط 10 کیلو است، یعنی هر ایرانی 4 برابر سایر مردم دنیا نوشابه مصرف می کند.

سبک نادرست زندگی
کدخدایی علت بالا بودن سرانه مصرف نمک، روغن و نوشابه در کشور را سبک زندگی نادرست عنوان کرد و گفت: این مساله سلامت افراد به ویژه کودکان را هدف قرار می دهد.
وی افزود: به عنوان نمونه، هنگام صرف یک پیتزا، در کنار آن سس، نوشابه و سیب زمینی نیز خورده می شود؛ این ها در کنار هم مشکلات عدیده ای برای بدن ایجاد می کنند؛ اسید نوشابه مینای دندان را از بین می برد و دندان را برای فساد آماده می کند، در واقع با تهیه این گونه مواد غذایی ناسالم، زمینه فساد تخریب دندانی را برای کودکان ایجاد کرده ایم.
کدخدایی ادامه داد: نوشابه ها همچنین حاوی 10 درصد شکر هستند؛ مصرف شکر سبب ورود کالری مازاد به بدن می شود که به تدریج به چربی تبدیل شده و چاقی و اضافه وزن ایجاد می کند.
وی در مورد افزوده های شیمیایی مختلفی که در سس ها و فراورده هایی همچون سوسیس و کالباس وجود دارد، گفت: برای افزوده های شیمیایی که در غذاها استفاده می شود، حدمجاز روزانه وجود دارد؛ زمانی که این مواد بیش از اندازه مصرف شوند، اثرات مخاطره آمیز آن گریبانگیر افراد می شود و سلامت آنها را به خطر می اندازد.

مصرف شکر در ایران شش برابر متوسط جهانی
رئیس پژوهشکده علوم و صنایع غذایی گفت: مصرف سالانه شکر در ایران تقریبا 30 کیلوگرم به ازای هر فرد است، درحالی که متوسط جهانی آن پنج کیلوگرم است، یعنی شش برابر متوسط جهانی به صورت آشکار و نهان (شکلات، نوشابه، شیرینی، کیک ها و دسرها) در ایران شکر مصرف می شود.

مصرف نان در ایران تقریبا شش برابر متوسط جهانی
کدخدایی مصرف نان در ایران را به ازای هر نفر 160 کیلوگرم در سال اعلام کرد و گفت: این در حالی است که در اروپا این میزان، حدود 25 کیلوگرم است.
وی گفت: به طور کلی در کشور ما بیش از اندازه نان و برنج مصرف می شود که این به معنای کربوهیدرات اضافی است که در نهایت در بدن جمع و تبدیل به چربی و اضافه وزن می شود.

مصرف شیر در ایران سه برابر کمتر از حد جهانی
رئیس پژوهشکده علوم و صنایع غذایی گفت: هر ایرانی 90 کیلوگرم در سال شیر می نوشد، در حالی که متوسط جهانی مصرف شیر 300 کیلوگرم است یعنی هر ایرانی یک سوم یک اروپایی شیر مصرف می کند که این مساله مشکلات و بیماری های زیادی به ویژه پوکی استخوان، تخریب زودهنگام دندان ها و شکستن استخوان ها در اثر ضریه های ضعیف را درپی دارد.

روز نهم اسفند ماه در تقویم رسمی ایران به عنوان 'روز ملی حمایت از حقوق مصرف کنندگان'، نامگذاری شده است. در تعریف مصرف کننده مواد غذایی، حقوقی مطرح شده است که از جمله آن می توان به حق برخورداری از اطلاعات کافی در مورد محصول غذایی شامل درجه کیفیت محصول، مواد تشکیل دهنده و افزودنی ها، حدود سنی مصرف کننده، وزن و دستورالعمل های ضروری اشاره کرد.
رعایت این حقوق از سوی عرضه کنندگان مواد غذایی به واسطه آگاهی بخشی به مصرف کنندگان درباره آنچه خریداری و مصرف می کنند، می تواند بسیاری از عادات غذایی نادرست آنان را اصلاح و برطرف کند./