اگر نفخ شکم دارید یا کج خلق و زودرنج شده اید یا مثل گذشته نیستید ممکن است علت، عدم تعادل هورمونی باشد. هورمون ها پیام رسان های شیمیایی هستند، که روی کارکرد سلول ها و اندام ها تاثیر می گذارند. طبیعی است که سطح هورمون ها در مراحل مختلف زندگی مانند قبل و در طول عادت ماهیانه و در زمان بارداری و یائسگی دستخوش تغییر شود، اما بعضی از دارو ها یا توصیه های پزشکی می تواند در کاهش یا افزایش سطح هورمون ها موثر باشد.

عادت ماهیانه در اکثر زنان هر 21 تا 35 روز یک بار رخ می دهد. اگر سیکل ماهیانه شما در این محدوده زمانی نمی گنجد یا بعضی از ماه ها را جا می اندازد، ممکن است علت آن، بالا یا پایین بودن بیش از اندازه هورمون هایی خاص (استروژن و پروژسترون) باشد. اگر شما در دهه چهل یا اوایل دهه پنجاه عمر خود هستید پیش یائسگی (مرحله قبل از یائسگی) نیز می تواند از جمله این علل باشد. اما بی نظمی در قاعدگی ممکن است نشانه ای از مشکلات جسمی مانند سندروم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) نیز باشد. به هر جهت می بایست برای کشف علت این بی نظمی حتما با پزشک خود مشورت کنید.

اگر خواب کافی ندارید یا اینکه خواب شما از کیفیت خوبی برخوردار نیست، می توان علت آن را در نوسانات هورمون های بدن پیدا کرد. پروژسترون که توسط تخمدان آزاد می شود، موجب خواب عمیق می گردد. اگر سطح این هورمون در بدن فرد کم شده باشد، در طول مدت خواب و یا زمان به خواب رفتن فرد تاثیر منفی خواهد گذاشت. پایین آمدن استروژن سبب گرگرفتگی و تعریق شبانه می شود که هر دو این عوامل موجب می گردد، فرد نتواند به درستی استراحت مورد نیاز خود را دریافت کند.

ظهور جوش قبل یا در طول عادت ماهیانه طبیعی است، اما بروز آکنه هایی که از روی صورت محو نمی شود، می تواند علل هورمونی داشته باشد. افزایش آندروژن (هورمون مردانه ای که در بدن مردان و زنان موجود است) در بدن ممکن است سبب پرکاری غدد چربی شود. آندروژن همچنین بر روی سلول های پوستی داخل و اطراف فولیکول های مو تاثیر می گذارد. هر دو این عوامل موجب مسدود شدن منافذ پوست و بروز آکنه می گردد.

محققان هنوز کشف نکرده اند که چگونه هورمون ها روی مغز اثر می کنند، اما چیزی که به آن مطمئنند این است که تغییرات استروژن و پروژسترون می تواند ذهن را همانند مه تیره و تار و فرد را دچار حس ابهام کند و او را در به یاد آوردن چیز ها به سختی بیاندازد. بعضی از محققان احتمال می دهند که استروژن روی مواد شیمیایی مغز به نام نوروترنسمیترها (انتقال دهنده های عصبی) اثر می کنند. مشکلات حافظه و تمرکز در یائسگی یا پیش یائسگی نیز بسیار متداول است، اما می تواند علامتی از سایر بیماریهای مرتبط با هورمون های بدن باشد، مانند مشکلات هورمونی حاصل از بیماری تیرویید. اگر شما در فکر کردن و به یاد آوردن چیزها دچار مشکل هستید حتما به پزشک خود اطلاع دهید.

روده مملو از سلول های بسیار کوچکی است که گیرنده نام دارند و به پیام های ارسالی از سوی هورمون های استروژن و پروژسترون پاسخ می دهند. بالا و پایین رفتن این هورمون ها از حد طبیعی ممکن است شما را متوجه تغییراتی در نحوه هضم غذا کند. برای همین پیش از عادت ماهیانه یا در حین آن اسهال، شکم درد، نفخ و تهوع بروز می کند و یا تشدید می شود. اگر دچار دردهای گوارشی هستید، احتمالا در حالت مشابهی با بروز آکنه و خستگی مفرط، دچار تغییر سطح هورمون در بدن شده اید.

آیا شما همواره خسته اید؟ خستگی یکی از علائم شایع عدم تعادل هورمون هاست. پروژسترون بیش از اندازه می تواند موجب خواب زیاد شود و نیز اگر تیرویید (غده پروانه ای شکل زیر گلو) میزان ناچیزی هورمون تولید کند، سطح انرژی را پایین می آورد. یک آزمایش ساده تیرویید به نام پانل تیرویید، شما را از پایین بودن سطح هورمون ها آگاه می کند. اگر این آزمایش مشکل شما را تایید نمود، می بایست خود را تحت درمان قرار بدهید.

محققان تصور می کنند افت سطح هورمون ها یا تغییر ناگهانی آن ها می تواند سبب افسردگی یا کج خلقی شود. استروژن روی مواد شیمیایی اصلی مغز، مانند سراتونین، دوپامین و نوراپی نفرین اثر گذار است. البته هورمون های دیگری نیز هستند که به شیوه مشابهی عمل می کنند، مانند نورو ترنسمیترها (انتقال دهنده های عصبی) که نقش موثری روی چگونگی احساسات فرد دارد.

وقتی سطح استروژن پایین است، مانند زمانی که فرد دچار افسردگی یا خشم است، اشتها افزایش می یابد. به این دلیل است که افت سطح هورمون ها با افزایش وزن مرتبط است. کاهش استروژن روی میزان لپتین بدن موثر است، که هورمون افزایش اشتها است.

عوامل بسیاری سبب سردرد می شود. در بسیاری از بانوان افت استروژن موجب بروز سردرد می شود. به این دلیل است که کاهش استروژن درست قبل از عادت ماهیانه یا در طول آن، سردرد را به دنبال دارد. سردردهای منظم یا آنهایی که در زمان عادت ماهیانه رخ می دهد، می تواند دلیلی بر تغییرات هورمونی هر ماهه باشد.

رخ دادن این مسئله گهگاه طبیعی است. اما اگر اغلب دچار خشکی یا سوزش هستید، کاهش استروژن می تواند دلیل آن باشد. این هورمون سبب مرطوب و در شرایط مطلوب نگه داشتن بافت های واژن می شود. اگر استروژن به سبب عدم تعادل هورمونی افت کند، مایعات واژینال کاهش یافته و باعث خشکی و سفتی آن می گردد.

بیشتر افراد تصور می کنند تستوسترون هورمون مردانه است اما بدن بانوان نیز آن را تولید می کند. اگر سطح تستوسترون فرد پایین تر از حالت معمول باشد، میزان تمایل فرد نسبت به آمیزش جنسی پایین تر از حالت عادی است.

افت استروژن موجب کاهش حجم بافت سینه می شود، بالا رفتن این هورمون این بافت را پر تر کرده و حتی باعث توده ها یا کیست های جدید می گردد. اگر چنین تغییراتی در سینه خود مشاهده نمودید، با پزشک مشورت کنید حتی اگر نشانه دیگری توجه شما را جلب ننماید.