سبک زندگی و برخی از عادت ها باعث افزایش خطر سکته مغزی می شوند، از جمله: • سیگار کشیدن • تمرینات بدنی خیلی کم • استفاده زیاد از مشروبات الکلی

رژیم غذایی ضعیف می تواند خطر بروز سکته مغزی را افزایش دهد. خوردن مواد دارای چربی و کلسترول زیاد می تواند باعث شود شریان های مغزی به دلیل ایجاد پلاک در داخل آن ها باریک شوند. مصرف زیاد نمک نیز باعث فشار خون بالا می شود و مصرف زیاد مواد غذایی پر کالری باعث چاقی خواهد شد. رژیم غذایی حاوی میوه ها، سبزی ها، غلات کامل و ماهی می تواند به کاهش خطر سکته مغزی کمک کند.

سکته مغزی در برخی موارد ناشی از باریک شدن عروق کاروتید است. این عروق خون را از دو طرف گردن به طرف بالا و مغز هدایت می کنند. عمل جراحی موسوم به «اندارترکتومی کاروتید» (carotid endarterectomy) در افرادی که به این دلیل دچار سکته مغزی شده اند، می تواند مفید باشد. با انجام این عمل، پلاک های ایجاد شده در لایه داخلی عروق کاروتید برداشته شده و می تواند از بروز سکته های بعدی پیشگیری کند.

علت رایج سکته مغزی آترواسکلروز یا سخت شدن شریان ها است. پلاک هایی از جنس چربی، کلسترول، کلسیم و سایر مواد روی دیواره داخلی شریان ها تشکیل شده وفضای کمی برای عبور خون در داخل آن باقی می گذارند. امکان دارد یک لخته خونی در این فضای باریک گیر کند و موجب سکته ایسکمیک شود. آترواسکلروز کار را برای تشکیل لخته خونی درون رگ نیز هموار می کند. سکته هموراژیک اغلب در نتیجه فشار خون بالای کنترل نشده است که باعث پاره شدن شریان ضعیف می شود.

تست F.A.S.T به تشخیص علایم سکته مغزی کمک می کند. این حروف به معنای اعمال زیر هستند: F به معنای صورت است. از بیمار بخواهید بخندد. آیا یک طرف صورت افتادکی دارد؟ A به معنای بازو است. وقتی بازو را بالا می آورد آیا یک طرف به آرامی به سمت پایین حرک می کند؟ S به معنای حرف زدن است. آیا بیمار قادر است جمله ساده ای را تکرار کند؟ آیا او در گفتن کلمات اشکال دارد؟ T به معنای زمان است. زمان بسیار حیاتی است. در صورت مشاهده هریک از علایم بلافاصله با 115 تماس بگیرید.

برخی از بیماری های مزمن می توانند خطر بروز سکته مغزی را کاهش دهند، از جمله: • فشار خون بالا • کلسترول بالا • دیابت • چاقی

شایع ترین نوع سکته مغزی، سکته ایسکمیک است. از هر 10 سکته مغزی حدود 9 سکته از این نوع هستند. علت این نوع سکته، لخته خونی است که مسیر جریان خون در داخل عروق مغزی را مسدود می کند. این لخته می تواند در همان محل تشکیل، بزرگتر شود یا در مسیر جریان خون قرار گرفته و به نقاط دیگر بدن انتقال یابد.

در برخی موارد جراح می تواند بدون نیاز به عمل جراحی، انسداد شریان کاروتید را درمان کند. این فرایند که به آن آنژیوپلاستی می گویند با وارد کردن موقتی کاتتر در داخل شریان و باد کردن بادکنک کوچکی برای باز کردن ناحیه ای انجام می شود که به دلیل تشکیل پلاک باریک شده است. جراح همچنین می تواند لوله ای فلزی موسوم به استنت را داخل شریان وارد کرده و آن را نصب کند تا مسیر جریان خون باز بماند.

نخستین مرحله پس از ورود فرد دچار سکته مغزی به بخش اورژانس، تعیین نوع سکته مغزی است. دو نوع سکته مغزی وجود دارد که روش درمان آن ها نیز متفاوت است. پزشک با انجام سی تی اسکن خواهد فهمید که علائم سکته به دلیل انسداد شریان یا به دلیل خونریزی است. آزمایش های دیگری نیز برای یافتن محل لخته خون یا خونریزی درون مغز انجام می شود.

پزشکان به افرادی که در معرض خطر زیاد سکته مغزی هستند توصیه می کنند از داروهایی استفاده کنند که باعث کاهش خطر سکته می شوند. داروهای ضد پلاکت خون از جمله آسپرین مانع از چسبیدن پلاکت های موجود در خون تشکیل لخته می شوند. داروهای ضد انعقادی مانند وارفارین نیز ممکن است برای کمک به پیشگیری از بروز سکته مغزی در برخی از بیماران مفید باشد. در نهایت اگر فردی دارای فشار خون بالا باشد باید با نظر پزشک خود از داروهایی استفاده کند که فشار خون خود را پایین آورد.

بازپروری شاه کلید روند بهبودی پس از سکته مغزی است. با انجام بازپروری به بیماران کمک می شود مهارت های از دست رفته خود را بازیابند و چگونگی جبران صدمه های به وجود آمده را بیاموزند. هدف از این کار کمک به بازیابی استقلال فرد در انجام کارهای خود تا حد امکان است. برای افرادی که در اثر سکته مغزی دچار مشکل تکلم وفهم کلمه ها می شوند انجام گفتار درمانی امری اساسی است. درمانگر می تواند به بیمارانی که مشکل بلع غذا دارند نیز کمک کند.

این نوع سکته مغزی از شیوع کمتری برخوردار بوده و احتمال کشنده بودن آن بیشتر است و هنگامی روی می دهد که یک رگ خونی ضعیف شده در مغز پاره شود. در نتیجه پاره شدن این رگ، خونریزی درون مغز به وجود می آید که متوقف کردن آن دشوار است.

درمان فوری سکته ایسکمیک توسط داروهایی انجام می شود که کار آن ها احیای جریان خون است. داروهای شکننده لخته خون تاثیر زیادی در حل کردن این لخته ها و کاستن از صدمه های دراز مدت مغزی دارند، ولی این داروها را باید طی سه ساعت اول شروع علائم سکته مغزی به بیمار داد. مدیریت سکته های هموراژیک دشوارتر است. درمان این سکته ها تلاش برای فشار خون بالا، خونریزی و تورم مغزی است.

افرادی که دچار سکته مغزی یا سکته خفیف مغزی شده اند می توانند با انجام کارهای زیر از وقوع مجدد آن پیشگیری کنند: کنار گذاشتن سیگار انجام تمرینات بدنی و حفظ وزن مناسب محدود کردن استفاده از مشروبات الکلی و مصرف زیاد نمک استفاده از رژیم غذایی سالم تر با سبزی ها، ماهی و غلات کامل

بیش از نیمی از افرادی که دچار سکته مغزی می شوند قادر خواهند بود توانایی خود را برای مراقبت از خویش بازیابند. افرادی که از داروهای شکننده لخته خون استفاده می کنند خیلی زود می توانند بهبودی کامل به دست آورند. افرادی هم که دچار معلولیت هایی می شوند اغلب با انجام درمان های مناسب خواهند توانست به طور مستقل به انجام کارهای خود بپردازند. اگرچه در ابتدا خطر بروز سکته دوم بالاتر است، ولی با گذشت زمان این خطر کاهش خواهد یافت.

برخی از عوامل خطر خارج از کنترل ما هستند مانند بالا رفتن سن و داشتن سابقه خانوادگی سکته مغزی. جنسیت نیز در بروز سکته مغزی نقش دارد، طوری که احتمال بروز آن در مردان بیشتر از زنان است. با این وجود مرگ های ناشی از سکته مغزی در زنان بیشتر روی می دهد. و سرانجام نژاد، عامل خطر مهمی است. افراد دورگه آفریقایی-آمریکایی، آمریکایی های بومی و افراد بومی آلاسکا در مقایسه با دیگر نژادها در معرض خطر بیشتری قرار دارند.

• علایم سکته مغزی ممکن است شامل موراد زیر باشد: • بی حسی و ضعف بدن، بخصوص در یک طرف • تغییرات ناگهانی دید در یک یا هر دو چشم، یا سختی در بلع • سر درد شدید و اتفاقی بدون علت مشخص • اشکالات اتفاقی مثل گیجی، تعادل یا راه رفتن • پریشانی، اشکال در حرف زدن یا درک کردن اتفاقی

در مواجه با بیمار سکته مغزی، هر ثانیه در روند درمان مهم و حیاتی است. وقتی فرد با کمبود اکسیژن مواجه می شود، سلول های مغز پس از دقایقی شروع به مردن می کنند. داروهای ضد لخته شدن خون وجود دارد که می تواند آسیب مغز را کاهش دهد، اما این داروها باید در 3 ساعت اول سکته مصرف شوند و در برخی افراد تا 4/5 ساعت اول شروع علایم سکته. وقتی بافت مغز بمیرد، آن مناطقی از بدن که تحت فرمان آن قسمت از مغز هستند، دیگر به درستی کار نخواهند کرد. به همین دلیل است که سکته مغزی علت اصلی ناتوانی طولانی مدت است.

ضعف عضلانی و مشکلات حفظ توازن بدن پس از بروز سکته مغزی بسیار رایج است و می تواند مشکلاتی در راه رفتن فرد و انجام سایر فعالیت های روزانه او به وجود آورد. انجام فیزیوتراپی روشی موثر برای بازیابی مجدد توان جسمی، توازن و همامنگی اندام بدن است. برای کسب مهارت های حرکتی ظریف تر مثل استفاده از چاقو و چنگال، نوشتن و بستن دگمه های پیراهن انجام «کار درمانی» می تواند موثر باشد.

مینی استروک، حمله موقت ایسکمیک است که اغلب به آن «سکته کوچک یا خفیف» گفته می شود و به اصطلاح خطری بیخ گوشی است. در این نوع سکته، جریان خون در بخشی از مغز به طور موقت دچار اختلال می شود و علائمی مشابه سکته مغزی واقعی به وجود می آید. با به جریان افتادن مجدد خون، این علائم ناپدید می شوند. سکته کوچک هشداری است مبنی بر اینکه به زودی امکان وقوع سکته مغزی وجود دارد. چنانجه فرد پیش از این دچار این نوع سکته شده باشد، بسیار ضروری است به پزشک مراجعه کند. داروهایی وجود دارند که می توانند خطر سکته مغزی را کاهش دهند.

به طور معمول افرادی که دچار سکته مغزی شده اند و همچنین اطرافیان آن ها طیف گسترده ای از احساسات شدید از جمله ترس، خشم، نگرانی و غم را تجربه می کنند. روان شناس یا مشاور بهداشت روانی می تواند راهبردهایی برای سازگاری با این احساس ها ارائه کند. او همچنین می تواند نشانه های افسردگی را که اغلب مواقع در افراذی به وجود می آید که در حال بهبود پس از سکته مغزی هستند، کنترل کند.

اینکه آیا سکته مغزی موجب صدمه های دراز مدت شود یا نه، بستگی به شدت آن و سرعت درمان تثبیت وضعیت مغز دارد. نوع صدمه مغزی نیز بستگی به جایی از مغز دارد که سکته در آن روی داده است. مشکلات رایج پس از بروز سکته مغزی شامل بی حسی دست ها و پاها، اشکال در راه رفتن، مشکلات بینایی، اشکال در بلع غذا و مشکلات تکلم و فهمیدن است. این مشکلات می توانند دائمی باشند، ولی بسیاری از افراد قادر خواهند بود بیشتر توانایی های خود را بازیابند.