ما ایرانیها بویژه نسل قدیم مردمانی پایبند به سنتهای دیرینه هستیم و از زمانهای بسیار دور تا به امروز به اقتضای هر فصل و بنابر طبع مزاجی مان با استفاده از عرقیات، دانههای گیاهی و برخی میوهها، نوشیدنیهای وطنی سالمی تهیه میکنیم و از منافع آن سود میبریم.
نوشیدنی های سنتی ایرانی شربت آبلیمو، به لیمو، خاکشیر، تخم شربتی، عرق بیدمشک، سکنجبین و شربت آلبالو و نوشیدنی های لبنی ما دوغ و کفیر است؛ البته آبمیوه های طبیعی همچون آب انار، آب هویج، آب طالبی، آب زرشک یا آب انواعی از برگه ها هم در گروه نوشیدنی های مفیدی است که این روزها در مغازه هایی که ویتامین سرا نام گرفته اند، عرضه می شوند اما پرسش اینجاست یک نوشیدنی سالم باید چه ویژگی هایی داشته باشد و آیا شربت های سنتی نوعی نوشیدنی سالم هستند؟
سالم ترین نوشیدنی برای تامین مایعات بدن در فصول گرم سال آب آشامیدنی است و پس از آن لبنیات، آبمیوه های طبیعی و شربت های سنتی قرار دارد. البته نوشیدنی های لبنی باید کم نمک و بدون گاز بوده و شربت های خانگی و سنتی کم شیرین و نوشیدنی هایی همچون آب زرشک بدون اسیدهای ترش افزودنی باشد.
نوشیدنی هایی با طبع گرم و سرد
در بسیاری از شهرها و استان های سنتی کشورمان همچون کاشان، یزد و شیراز مصرف عرقیات به صورت خالص یا شربت مرسوم است و بیشتر مصرف کنندگان اظهار می کنند که استفاده مرتب عرقیات موجب شده که هرگز بیمار نشوند و نیاز به داروهای شیمیایی نداشته باشند.
آنها در فصل گرم سال که حرارت بدن بالا می رود و تعریق زیاد می شود از شربت عرقیاتی با طبع سرد و معتدل همچون عرق بیدمشک، کاسنی، شاتره و خارشتر استفاده می کنند که پرطرفدارترین آن عرق بیدمشک با آن عطر و بوی شعف انگیزش است. این نوشیدنی به تقویت قلب و معده کمک کرده و اثرات سردی میوه های تابستانی را تعدیل می کند و از بروز سردرد ناشی از آن می کاهد.
شربت شاتره و کاسنی نیز به دلیل طبع فوق العاده سرد یار مهربان کبد بوده و صفرا بر خوبی است. اثر قوی در رفع تشنگی و گرمازدگی دارد و خون را تصفیه می کند. این شربت برای کسانی که خیلی گرمایی بوده و به مدت طولانی خارج از منزل و در آفتاب فعالیت می کنند، بسیار نافع است.
البته استفاده از عرقیاتی با طبع گرم همچون شربت بهارنارنج برای افرادی که مشاغل پر استرس دارند و گرمای هوا آنها را عصبی و بدخلق می کند یا شربت نعنا برای کسانی که در نتیجه خوردن میوه های تابستانی همچون هندوانه، خربزه و خیار یا مصرف زیاده از حد دوغ دچار نفخ و درد معده می شوند، سودمند است.
بیشتر بخوانید: ضد عطش های پنجگانه در طب سنتی
تخم شربتی و خاکشیر نگهدارنده آب در بدن
بسیاری افراد بویژه مادر بزرگ های ما دانه های شربتی را خوب می شناسند. آنها این دانه ها را با آب، یخ و مقدار کمی شکر و گلاب مخلوط کرده و چند ساعت درون یخچال به حال خود رها می کنند تا دانه ها خیس خورده و متورم شوند.
دلیل علمی این کارهم آن است که روی این دانه ها ترکیباتی به نام موسیلاژ یا لعاب وجود دارد که چند برابر وزن خود آب جذب کرده و می تواند ساعت ها آب زیادی را در بدن نگهدارد. در نتیجه وقتی بدن به تعریق افتاد و بخصوص در ساعات روزه داری با کمبود آب مواجه شد، می تواند از ذخیره آب این دانه ها استفاده کند.
خوب است بدانید خاکشیر، دانه های ریز و نارنجی رنگ بوده و تخم شربتی دانه های ریز و سیاهرنگی است که از گیاه ریحان به دست می آید و هر دو ملین و خنک کننده بدن بوده و به رفع التهابات مجاری ادرار کمک کرده و تقویت کننده خوب قوای جنسی است. توجه داشته باشید برای جلوگیری از اسهال خاکشیر باید به همراه خرده یخ یا به شکل یخ زده مصرف شود.
شربت سکنجبین صفرابر قوی
زکریای رازی گفته است نوشیدن شربت سکنجبین مزایای فراوانی دارد و مهم ترین منفعت آن کمک به دفع صفرا و جلا دادن کبد است. این نوشیدنی چون از ترکیب سرکه با شیره یا عسل تهیه می شود تمام منافع سرکه را داشته و اگر با یخ و همراه خیار رنده شده استفاده شود بسرعت دهان را مرطوب، مجاری تنفسی را خنک و حرارت و سموم بدن را به همراه ادرار و عرق دفع می کند. اگر میزان سرکه این شربت وطنی زیاد باشد برای اعصاب زیان آور بوده و برای مبتلایان به زخم معده و روده مضر است. اگر هم میزان شکر یا شیره آن از اعتدال خارج شود تبدیل به یک نوشیدنی پرکالری و عطش آور می شود.
بیشتر بخوانید: آشنایی با سرکه انگبین و خواص بی شمار آن
شربت آبلیمو رفع کننده سریع گرمازدگی
این را همیشه به خاطر بسپارید که بهترین دارو برای رفع سریع عوارض گرمازدگی نوشیدن یک لیوان شربت آبلیمو است.
این شربت غنی از ویتامین C بوده و به جهت کمک به جذب آهن موجب اکسیژن رسانی سریع به سلول های مغز می شود و به علت دارا بودن اسیدهای آلی اثر فوری و سریع در رفع گرمازدگی و التهاب و سردرد ناشی از آن دارد و اشتها آور خوبی است و به کاهش چربی و کلسترول خون کمک می کند. با توجه به آلودگی و گرمی هوا بهتر است هر روز یا یک روز در میان یک عدد لیمو را در آب مصرفی ریخته و میل کنید.
بیشتر بخوانید: 7 دلیل برای نوشیدن آب لیمو
شربت به لیمو خلق شما را باز می کند
نوشیدنی پر سود دیگر شربت به لیمو است. برگ های به لیمو بوی نافذ و مطبوعی همچون لیمو دارد و بسان گلاب با تحریک گیرنده های اعصاب بویایی موجب بروز رفتارهای احساسی و عاطفی می شود. شربت آن مقوی معده و مسکن سردرد و خستگی ناشی از گرمی هواست و داغی بدن را رفع می کند. در طب سنتی از این نوشیدنی به عنوان آرام بخش، رفع کننده سرگیجه و تپش قلب استفاده می شود.
آبمیوه های طبیعی، نوشیدنی روزهای گرم
به گفته متخصصان علوم غذایی پس از لبنیات آبمیوه ها بهترین نوشیدنی برای تامین آب و مواد مغذی از دست رفته بدن هستند، اما پرسشی که بیشتر خانواده ها می پرسند آن که از میان آبمیوه های طبیعی کدام یک کالری کمتر و مزیت بیشتری دارد؟
آب انگور بیشترین و آب گریپ فروت و بعد از آن آب پرتقال کمترین میزان کالری را دارد. آب انبه و آب هویج منبع بسیارعالی ویتامین A است. در میان مرکبات آب گریپ فروت پتاسیم بالایی دارد و خوردن آن به بیماران فشارخونی توصیه می شود و به دلیل میزان پایین قند برای رفع عطش دیابتی ها مناسب است. آب سیب کاهنده اسید اوریک بوده و برای مبتلایان به بیماری های قلبی ـ عروقی مفید است.
آب هندوانه به دلیل آنتی اکسیدان قوی می تواند از بروز سرطان پروستات در آقایان پیشگیری کند. آب پرتقال موجب تقویت سیستم دفاعی بدن می شود و به دلیل ویتامین C بالا به جذب آهن دریافتی از دیگر مواد غذایی کمک می کند. آب آناناس دوره ترمیم زخم ها را سرعت می بخشد.
آب انگور سرشار از پتاسیم بوده و احتمال ابتلا به سرطان را در هوای آلوده کم می کند. آب آلبالو مسکن تشنگی و ضد تهوع بوده و آب زرشک کاهنده تورم و فشار خون است.
درباره آب برگه هایی چون هلو، زردآلو و قیسی هم باید بدانید به دلیل آن که اغلب برگه های موجود در این آبمیوه ها از انواع خشک بوده و احتمال وجود ترکیبات گوگرددار در آن زیاد است، توصیه می شود از انواع تازه آن که در این فصل به وفور یافت می شود، استفاده کنید./