۱۰ آسیبی که فقر آهن به کودکان وارد می‌کند

آهن یک ماده مغذی است که برای رشد و تکامل کودکان ضروری است، اما برخی از کودکان به اندازه کافی آهن ندارند. کمبود آهن درمان نشده می تواند بر رشد و تکامل کودک تأثیر بگذارد.

کم خونی ناشی از فقر آهن یکی از شایع ترین اختلالات تغذیه‌ای در سراسر جهان است. اثر نامطلوب کم خونی فقر آهن بر تکامل جسمی و روحی و بازده کاری افراد ثابت شده است. کمبود آهن به ویژه در کودکان بر روی رشد آنها تاثیر می گذارد و می تواند منجر به کم خونی –آنمی- شود.

به گزارش «بهپو»، آهن یک ماده مغذی است که برای رشد و تکامل کودکان ضروری است، اما برخی از بچه ها به اندازه کافی آهن ندارند. آهن اکسیژن را از ریه ها به سایر قسمت های بدن می رساند و به ماهیچه ها در ذخیره و استفاده از اکسیژن کمک می کند. اگر رژیم غذایی کودک شما فاقد آهن باشد، ممکن است دچار بیماری به نام کمبود آهن شود.

کمبود آهن در کودکان مشکل شایعی است و در سطوح مختلفی رخ می دهد؛ از کمبود خفیف تا کم خونی فقر آهن - وضعیتی که در آن گلبول های قرمز سالم کافی در خون وجود ندارد. کمبود آهن درمان نشده می تواند بر رشد و تکامل کودک تأثیر بگذارد.

عوارض فقر آهن در کودکان

دریافت ناکافی آهن، سوء جذب آهن، خونریزی‌های گوارشی و عفونت‌های انگلی، از علل شایع کم خونی فقر آهن هستند.

گاهی علی‌رغم مصرف کافی مواد غذایی آهن‌دار، به علت عادت‌های غلط تغذیه‌ای نظیر مصرف زیاد چای، لبنیات یا کاکائو در همراهی با آهن، جذب آهن به خوبی انجام نمی‌شود و شاهد آنمی یا کم خونی فقر آهن هستیم.

فقر آهن شایع ترین اختلال هماتولوژیک در دوران کودکی است و با اختلال رشد و تکامل به خصوص تکامل ذهنی در دوران شیرخواری و کودکی همراه است.

مطالعات نشان داده است که فقر آهن طی اولین سال زندگی، حتی اگر آنقدر شدید نباشد که به کم‌خونی منجر شود، با کاهش ضریب هوشی در دوره‌های بعدی زندگی همراه است.

رابطه میان بروز اختلالات شناختی در کودکان دبستانی با کم خونی فقر آهن و حتی کمبود آهن بدون آنمی در مطالعات مختلف و متعدد مشاهده شده است.

فقر آهن در کودکان دبستانی می‌تواند سبب افزایش ابتلا به بیماری‌های عفونی، تپش قلب، تنگی نفس، رنگ پریدگی، خستگی زودرس، کاهش توانایی‌های جسمی، کوتاه قدی، تغییرات خلقی، کاهش تمرکز و اختلال در یادگیری شود.

کم خونی که در موارد شدیدتر و طول کشیده فقر آهن دیده می‌شود، می‌تواند منجر به تغییراتی در رشد و تکامل عصبی کودکان شود و گاهی حتی علی‌رغم درمان مناسب، برگشت ناپذیر خواهد بود.

ممکن است کاهش ضریب هوشى و کاهش قدرت یادگیری و توانمندی‌های ذهنی و جسمی در سال‌های اولیه مدرسه خود را نشان ندهد و در مقابل این عوارض در سال‌های بعدی با افت تحصیلی کودک بروز می‌کند.

مطالعات متعدد نشان داده است که فقر آهن و تاثیر منفی آن بر سیستم عصبی، منجر به اختلال در توجه و تمرکز، کم شدن حافظه و قدرت یادگیری و اختلالات رفتاری در کودکان و نوجوانان می‌شود./

مقدار آهن مورد نیاز

نوزادان با آهن ذخیره شده در بدنشان متولد می شوند، اما برای رشد و تکامل سریع کودک مقدار ثابتی آهن اضافی مورد نیاز است. در اینجا راهنمای نیاز به آهن در سنین مختلف آورده شده است:

● 7 تا 12 ماه ۱۱ میلی گرم در روز

● 1 تا 3 سال 7 میلی گرم در روز

● 4 تا 8 سال 10 میلی گرم در روز

● 9 تا 13 سال 8 میلی گرم در روز

● دختران 14 تا 18 سال 15 میلی گرم در روز

● پسران 14 تا 18 سال 11 میلی گرم در روز

چه کسانی در معرض خطر کمبود آهن هستند؟

نوزادان و کودکانی که بیشتر در معرض خطر کمبود آهن هستند عبارتند از:

● نوزادانی که نارس به دنیا می آیند یا وزنشان هنگام تولد کم است

● نوزادانی که قبل از 1 سالگی شیر گاو یا بز می نوشند

● نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می شوند و پس از 6 ماهگی به آنها غذای کمکی حاوی آهن داده نمی شود.

● نوزادانی که شیر خشک می نوشند که با آهن غنی نشده است

● کودکان 1 تا 5 ساله که روزانه بیش از 700 میلی لیتر شیر گاو، شیر بز یا شیر سویا می نوشند.

● کودکانی که دارای شرایط سلامت خاصی هستند، مانند عفونت های مزمن یا رژیم های غذایی محدود

● کودکانی که در معرض سرب قرار گرفته اند

● کودکانی که به اندازه کافی غذاهای غنی از آهن نمی خورند

● کودکانی که اضافه وزن دارند یا چاق هستند

دختران نوجوان نیز در معرض خطر بیشتر کمبود آهن هستند زیرا بدن آنها در طول قاعدگی آهن از دست می دهد.

بیشتر بخوانید: کم خونی فقر آهن به خاطر کدام عادت‌های اشتباه ما شکل می‌گیرد؟

علائم کمبود آهن در کودکان

کمبود آهن می تواند توانایی کودک را برای عملکرد خوب مختل کند. با این حال، بیشتر علائم و نشانه های کمبود آهن در کودکان تا زمانی که کم خونی ناشی از فقر آهن رخ ندهد، ظاهر نمی شوند. اگر فرزند شما عوامل خطر کمبود آهن را دارد، با پزشک او صحبت کنید.

علائم و نشانه های کم خونی فقر آهن ممکن است شامل موارد زیر باشد:

● پوست رنگ پریده

● خستگی

● سردی دست و پا

● کند شدن رشد و تکامل

● کم اشتهایی

● تنفس سریع غیر طبیعی

● مشکلات رفتاری

● عفونت های مکرر

● میل غیرطبیعی به خوردن مواد غیر مغذی مانند یخ، خاک، رنگ یا نشاسته

بیشتر بخوانید: علائمی که نشان می دهد به اندازه کافی مواد مغذی دریافت نمی کنید

چگونه می توان از کمبود آهن در کودکان پیشگیری کرد؟

اگر به کودک خود شیرخشک غنی شده با آهن می دهید، احتمالاً مقدار توصیه شده آهن را دریافت می کند. اگر کودک از شیر مادر تغذیه می کند، با پزشک کودک خود در مورد مکمل آهن صحبت کنید. مکمل آهن ممکن است قطره آهن باشد که با دوز خاصی داده می شود یا آهنی که در مکمل‌های ویتامینی گنجانده شده است. مصرف قطره آهن طی دو سال اول زندگی علی‌رغم بو و طعم خیلی بدی که دارد، باید بیشتر مورد توجه مادران قرار بگیرد. تمیز کردن دندان‌های شیرخوار بعد از مصرف قطره آهن، به خوبی می‌تواند مانع تغییر رنگ آنها شود.

در اینجا چند توصیه کلی وجود دارد:

● نوزادان ترم: در نوزادانی که بین هفته 37 تا 42 بارداری به دنیا می آیند و در واقع نارس نیستند از 4 ماهگی به کودک خود مکمل آهن بدهید. تا زمانی که کودکتان دو وعده یا بیشتر غذاهای غنی از آهن مانند غلات غنی شده با آهن یا گوشت پوره شده بخورد، به دادن مکمل ادامه دهید. اگر کودک از شیر خودتان تغذیه می کند و شیرخشک غنی‌شده با آهن به کودکتان می‌دهید و بیشتر تغذیه‌های او از شیر خشک است، از دادن مکمل به کودک خودداری کنید.

● نوزادان نارس. از 2 هفتگی به کودک خود مکمل آهن بدهید. تا 1 سالگی به دادن مکمل به کودک خود ادامه دهید. اگر شیر می دهید و شیرخشک غنی شده را به کودک می دهید و بیشتر تغذیه کودک شما از شیر خشک است، دادن مکمل را به کودک خود قطع کنید.

اقدامات دیگری که می توانید برای جلوگیری از کمبود آهن انجام دهید عبارتند از:

● غذاهای غنی از آهن مصرف کنید. هنگامی که شروع به دادن غذاهای جامد به کودک خود می کنید - معمولاً بین سنین 4 ماهگی تا 6 ماهگی - غذاهایی با آهن افزوده مانند غلات غنی شده با آهن، گوشت های پوره شده و لوبیاهای پوره شده تهیه کنید. برای کودکان بزرگتر، منابع خوب آهن شامل گوشت قرمز، مرغ، ماهی، لوبیا و اسفناج است.

● در مصرف شیر زیاده روی نکنید. بین سنین 1 تا 5 سالگی، به کودک خود اجازه ندهید بیش از 700 میلی لیتر شیر در روز بنوشد.

● افزایش جذب. ویتامین C به افزایش جذب آهن رژیم غذایی کمک می کند. شما می توانید با ارائه غذاهای غنی از ویتامین C – مانند مرکبات، طالبی، توت فرنگی، فلفل دلمه ای، گوجه فرنگی و سبزیجات سبز تیره، به جذب آهن به فرزندتان کمک کنید.

بیشتر بخوانید: بدن ما روزانه به چه مقدار آهن نیاز دارد؟

آیا باید فرزندم را برای کمبود آهن غربالگری کنم؟

کمبود آهن و کم خونی فقر آهن معمولاً از طریق آزمایش خون تشخیص داده می شوند. آکادمی اطفال آمریکا توصیه می کند که همه نوزادان برای کم خونی فقر آهن از سن 9 ماهگی تا 12 ماهگی و برای کسانی که عوامل خطر کمبود آهن دارند، دوباره در سنین بعدی آزمایش شوند. بسته به نتایج غربالگری، پزشک کودک شما ممکن است مکمل آهن خوراکی یا مولتی ویتامین روزانه یا آزمایشات بیشتر را توصیه کند.

به گزارش «بهپو» و به نقل از «مایو کلینیک»، کمبود آهن در کودکان قابل پیشگیری است. برای اینکه رشد و تکامل فرزندتان را در مسیر درست نگه دارید، غذاهای غنی از آهن را در وعده های غذایی و میان وعده ها ارائه دهید و با پزشک کودک خود در مورد نیاز به غربالگری و مکمل های آهن صحبت کنید./