بیماری تب کنگو را جدی بگیرید

تب خونریزی دهنده کریمه کنگو یک بیماری ویروسی مشترک و قابل‌‌انتقال بین حیوان و انسان است که مخزن آن عمدتا حیواناتی مثل گاو و گوسفند و ناقل آن حشراتی مثل کنه‌ها هستند. این بیماری می‌تواند به روش‌های مختلف به انسان سرایت کند. معمولا افرادی در معرض ابتلا هستند که سروکارشان با دام و فرآورده‌های دامی است.

تب خونریزی دهنده کریمه کنگو یک بیماری ویروسی مشترک و قابل‌‌انتقال بین حیوان و انسان است که مخزن آن عمدتا حیواناتی مثل گاو و گوسفند و ناقل آن حشراتی مثل کنه‌ها هستند و نهایتاً این بیماری می‌تواند به روش‌های مختلف به انسان سرایت کند. معمولا افرادی در معرض ابتلا هستند که سروکارشان با دام و فرآورده‌های دامی است؛ مثل دامداران، خانواده دامداران، کسانی که در کشتارگاه‌ها کار می‌کنند و با دام و گوشت دام سروکار دارند، کسانی که سلاخی یا در فروشگاه‌های عرضه گوشت و قصابی‌ها کار می‌کنند. اما افرادی هم در مرحله دوم در معرض خطر هستند؛ مثل کسانی که در آزمایشگاه‌های تشخیص بیماری تب کریمه کنگو کار می‌کنند و کادر بهداشت و درمان که در بیمارستان‌ها و مراکز درمانگاهی در بخش مراقبت از این بیماران فعالیت دارند. در مرحله بعد، طبیعت‌گردها و کوهنوردان هستند که به طبیعت می‌روند و ممکن است کنه‌ها آنها را نیش بزنند.

به گزارش «بهپو»، از آنجا که این روزها در کنار خبر ناخوشایند بالا رفتن آمار تعداد مبتلایان به کرونا، خبرهایی درباره شیوع تب کریمه کنگو به گوش می‌رسد و لازم است برای پیشگیری از شیوع آن آگاهی داشته باشیم، در ادامه شما را با این بیماری بیشتر آشنا می کنیم.

بیشتر بخوانید: روش های کنترل و پیشگیری از تب کریمه کنگو

آیا تب کریمه کنگو مسری است؟

تب کریمه کنگو جزو بیماری‌های عفونی و مسری طبقه‌بندی می‌شود چون عامل آن ویروس است و می‌تواند از طریق فراورده‌های دامی، ترشحات دام، نیش کنه‌ها و از بیماری که ترشحات دارد، به افرادی که از آنها مراقبت می‌کنند منتقل شود.

ممکن است مانند کرونا اپیدمی شود؟

اپیدمی شدن آن به این معنی که مثلاً کشور یا حتی یک استان را بگیرد، خیلی بعید است ولی هر سال مخصوصا در فصل تابستان که فصل فعالیت کنه‌هاست، مواردی از این بیماری را در سطح کشور و مخصوصا استان‌های شرقی کشور به‌دلیل قاچاق دام داریم.

مردم شهر هم در معرض خطرند؟

بله اما نه به اندازه مردم روستا و دامداران و خانواده‌‌هایشان یا کسانی که به طبیعت می‌روند. شهرنشینان ممکن است به‌دلیل تماس با گوشت دامی که تازه سلاخی شده و هنوز گوشت گرم تلقی می‌شود یا فرآورده‌های دامی، آلوده شوند. به ندرت بعضی از افراد شهرنشین و طبیعت‌گردان به‌واسطه نیش کنه‌ها مبتلا می‌شوند.

با توجه به اینکه پخت هم یکی از مراحل سالم‌سازی است، آیا امکان دارد با مصرف غذاهای رستورانی مثل گوشت‌های آبدار یا جگر و دل و قلوه نیم‌پز، به تب کریمه کنگو مبتلا شویم؟

خوشبختانه به اثبات نرسیده است که این بیماری از راه خوردن هم منتقل شود اما نکته‌ای وجود دارد؛ گوشت باید کامل بپزد. اگر گوشت به شکل آبدار طبخ شود، مثل استیک‌های آبدار که در رستوران‌ها سرو می‌شود، ممکن است ویروس از راه زخم‌های کوچکی که در دهان همه ما در اثر مثلا مسواک زدن یا گاز گرفتن مخاط دهان ممکن است ایجاد شده باشد، باعث ابتلا شود در غیر این صورت، مانند هپاتیت A یا هپاتیت Eنیست که با خوردن منتقل ‌شود. با وجود این، توصیه می‌کنم حداقل در این ایام که در کشورمان تعداد مبتلایان به تب کریمه کنگو افزایش پیدا کرده، مراقبت و دقت عمل بیشتری داشته باشیم و ترجیحاً گوشت‌های خام و نیم‌پز مثل استیک خونی یا استیک نیم‌پز یا Rare که اصطلاح رستورانی آن است، مصرف نکنیم.

علائم تب کنگو چیست؟ درمان می‌شود؟

تب کریمه کنگو یک بیماری ویروسی است و معمولاً با تب و بدن‌درد شروع می‌شود اما انتهای بیماری متاسفانه به سمت خون‌ریزی‌هایی می‌رود که هم از امعا و احشا و هم زیرجلدی، به صورت خون در ادرار، استفراغ خونی و خونریزی از بینی است و نهایتاً فرد به‌دلیل این خونریزی‌ها، ممکن است تا مرحله مرگ هم پیش برود. اگر تصاویر این بیماران را دیده باشید، خون‌ریزی‌های بسیار وسیع زیرجلدی دارند. خیلی اهمیت دارد که اگر در فردی علائم تب و بدن‌درد و سردرد را همراه با خونریزی دیدیم، مثل خون‌ریزی‌های زیرجلدی که از تعداد کم شروع می‌شود و بعد وسیع می‌شود، حتماً به فکر این باشیم که به احتمال زیاد به تب کریمه کنگو مبتلاست. مخصوصا اگر با دام سروکار دارد یا تماس اخیری با دام داشته یا وارد طبیعت شده است، باید خیلی سریع او را به مراکز بهداشتی درمانی ارجاع دهیم. متخصصان بیماری‌های عفونی در درمان این بیماری تبحر دارند و می‌توانند این بیماری را مدیریت کنند. تشخیص قطعی بیماری به جز توجه به علائم بالینی، نهایتاً تایید آزمایشگاه است. تب کریمه کنگو معمولاً درمان دارویی ضدویروسی به آن معنی خاص ندارد؛ هر چند در سال‌های اخیر چند داروی ضدویروس هم برای درمان آن ساخته شده اما درمان‌ها عموما درمان‌های حمایتی و علامتی است.

تب کریمه کنگو را جدی بگیرید

متاسفانه در سال‌های گذشته مواردی از مرگ‌ومیر در اثر ابتلا به این بیماری در کارکنان بهداشت و درمان داشتیم. خانم دکتری از همسر مبتلایشان که ایشان هم پزشک بودند و مبتلا شده بودند، مراقبت می‌کرد و نهایتاً هردوی این عزیزان فوت کردند. یک اینترن پزشکی چند سال پیش در یکی از بیمارستان‌های مشهد به بیمار دچار تب کریمه کنگو که در حال افتادن از روی تخت بوده کمک می‌کند و به نوعی با او تماس نزدیک داشته و در اثر ابتلا فوت کرد. موارد دیگری از ابتلا و مرگ‌ومیر کارکنان بهداشت و درمان را داشتیم بنابراین به عنوان یک بیماری که انتقال بیمارستانی هم دارد، حتما کارکنان بهداشت و درمان باید در مورد نحوه انتقال آن آگاه باشند و مراقبت‌های بهداشتی استانداردی که هنگام تماس با این بیمار باید رعایت شود، انجام دهند.

جدا کردن کنه‌هایی که در طبیعت به بدن ما می چسبند

بعضی از افراد وقتی می‌بینند کنه‌ای به سطح پوست بدنشان یا حتی بدن دام چسبیده، آن را با دست له می‌کنند اما این کار اشتباه بزرگی است زیرا بدن کنه پر از ویروس است و له کردن آن باعث می‌شود این ویروس‌ها خارج شوند و به نوعی بدن یا دست فرد را آلوده کنند. ممکن است فرد دستش را ناخودآگاه به چشم یا بینی یا دهان و حتی به پوستش بزند. حتی اگر پوست دست خراش‌های ریزی داشته باشد، به این طریق فرد آلوده خواهد شد.

روش جدا کردن کنه از بدن انسان یا دام مهم است. کنه‌ها اندامی به اسم کلیسر دارند که مانند چنگک در گوشت بدن دام یا انسان فرو می‌کنند و کاملاً محکم به بدن می‌چسبند. اگر موقعی که می‌خواهیم کنه را جدا کنیم همینطور صاف آن را بکنیم، بدنش از یک قسمتی کنده می‌شود اما کلیسر داخل گوشت بدن انسان یا دام می‌ماند و باعث عفونت خواهد شد. روش درست این است که معمولاً یک پارچه یا دستمالی را به اتر یا کلروفرم آغشته می‌کنند و روی بدن کنه قرار می‌دهند تا بیهوش ‌شود. به محض بیهوشی، کلیسرش را آزاد می‌کند راحت می‌توان با کمی حرکت دادن، آن را به نحوی خارج کرد که کلیسرش داخل بدن انسان یا حیوان باقی نماند. البته روش‌های دیگری هم است که عموماً دامپزشکان آموزش می‌بینند و با کمک پنس با یک مقدار مانور دادن می‌توانند باعث شوند کلیسر از گوشت بدن خارج شود و کامل دربیاید. به هر حال باید حواسمان باشد که اگر کنه را مستقیماً چه با دست و چه با پنس، یا با هر وسیله‌ای بکنیم؛ به احتمال بسیار زیاد، کلیسر آن داخل گوشت بدن انسان یا دام می‌ماند و خود آن بعدها می‌تواند باعث ایجاد عفونت شود و مشکلات بعدی را به دنبال داشته باشد.

بیشتر بخوانید: توصیه هایی برای ذبح بهداشتی دام

آیا در کشتارگاه‌ها مراحل پیش سرد رعایت می‌شود؟

در حال حاضر در کشتارگاه ها دام قبل و بعد از ذبح معاینه می‌شود و دامپزشک با توجه به نکاتی مانند حضور کنه‌ها روی پوست دام و ... ممکن است مشکوک شود که این بیماری می‌تواند در بدن دام وجود داشته باشد یا نه. در کشتارگاه‌ها بخشی تحت عنوان اتاق پیش‌سرد یا اصطلاحاً سردخانه نگهداری گوشت وجود دارد که برای گوشت گرم استفاده می‌شود و به مدت ۲۴ ساعت گوشت را در آن نگهداری می‌کنند و بعد به بازار تحویل می‌دهند. شاید ۱۰ سال پیش وقتی دام کشتار می‌شد، گوشت گرم را وارد بازار مصرف می‌کردند ولی الان خوشبختانه با پیگیری‌ سازمان دامپزشکی کشور و نظارت‌هایی که دارد، می‌شود گفت که اغلب قریب به اتفاق کشتارگاه‌های کشور مجهز به اتاق پیش‌سرد هستند و گوشت حتماً ۲۴ ساعت در آنجا می‌ماند و بعد به بازار مصرف عرضه می‌‌شود.

برای پیشگیری از ابتلا به بیماری تب کنگو چه باید کرد؟

حتماً گوشت را از مراکز معتبر و مجاز که زیر نظر سازمان دامپزشکی هستند، تهیه کنید و اگر گوشت اصطلاحاً گرم و گوشت دامی است که تازه ذبح شده، باید ۲۴ ساعت در یخچال نگهداری و بعد تمیز و استفاده شود. امعا و احشاء مثل دل و جگر و قلوه و غیره هم باید ۴۸ ساعت در یخچال در دمای حدود ۲ تا ۴ و نهایتاً ۵ درجه بماند و بعد مصرف کنید تا مرحله‌ای به اسم تندرنس یا ترد شدن گوشت طی ‌شود. در این مرحله گلیکوژنی که در گوشت است، به اسید لاکتیک تبدیل می‌شود و این اسید لاکتیک علاوه بر اینکه گوشت را ترد می‌کند، باعث می‌شود که عوامل ویروسی به‌دلیل کاهش PH گوشت، دیگر امکان رشد و حضور در گوشت را نداشته باشد و نهایتاً از بین بروند.

توصیه ها به هیئت‌های عزاداری برای قربانی گاو و گوسفند

قانون سازمان دامپزشکی کشور که در سال ۱۳۵۰ تصویب شده، این است که ذبح بهداشتی دام، کشتاری است که در کشتارگاه‌ و تحت نظارت دامپزشک انجام بگیرد؛ یعنی دام قبل از کشتار و بعد از آن معاینه شود. در مواقع ضرورت مانند مناسبت‌های مذهبی اگر مردم می‌خواهند دامی را کشتار کنند، باید شرایطی را در نظر بگیرند؛ اول، ذابح حتماً باید از دستکش استفاده کند و روپوش ترجیحا پلاستیکی داشته باشد که اگر خون روی آن ریخت، همان موقع با آب قابل شستشو باشد. از کفش مناسب استفاده کند که خون روی پاهایش نریزد. حتی بهتر است عینک محافظ به چشم داشته باشد و حتما مراقبت کند که خون به داخل چشمش نپاشد.

دوم، خون ریخته شده در محیط حتماً شسته شود و کسی از روی خون رد نشود چون به هرحال محیط باعث آلودگی محیط می‌شود.

سوم، شقه کردن و قسمت کردن گوشت هم باید با رعایت مسائل بهداشتی و با دستکش انجام شود. گوشت را ۲۴ ساعت در یخچال نگهداری کنند و اجازه دهند که آن دوره تندرنس گوشت و مرحله سالم‌سازی آن طی و بعد حتماً خوب پخته شود.

به گزارش «بهپو» و به نقل از «هفته نامه سلامت»، اگر این گوشت بین نیازمندان یا برای تبرک بین افراد تقسیم شد، فردی که آن را تحویل می‌گیرد، باید مسائل بهداشتی را رعایت کند. دام هم باید از مراکزی تهیه شود که زیر نظر سازمان دامپزشکی است. در سطح شهرها برای چنین ایامی معمولاً دامپزشکی با همکاری شهرداری کشتارگاه‌های موقت راه‌اندازی می‌کند و مهم است که دام را از این مراکز تهیه کنیم./