بررسی علل مختلف غش کردن

غش که سنکوپ نیز نامیده می شود به از دست دادن ناگهانی و موقت هوشیاری و وضعیت طبیعی بدن می گویند که ناشی از کاهش جریان خون به مغز است. غش کردن علل مختلفی دارند که برخی از آنها مهم و نیازمند بررسی جدی است.

غش که سنکوپ نیز نامیده می شود به از دست دادن ناگهانی و موقت هوشیاری و وضعیت طبیعی بدن می گویند که ناشی از کاهش جریان خون به مغز است.

به گزارش «بهپو»، بسیاری از بیماری ها می توانند باعث غش شوند؛ از جمله ناراحتی های قلبی، تشنج، قند خون پایین (هیپوگلیسمی)، کم خونی (کمبود سلول های حامل اکسیژن سالم) و مشکلات مربوط به نحوه تنظیم فشار خون توسط سیستم عصبی (سیستم اعصاب بدن). برخی از انواع غش در یک خانواده به طور ارثی دیده می شود.

در حالی که غش ممکن است نشان دهنده یک بیماری خاص باشد، گاهی اوقات ممکن است در یک فرد سالم رخ دهد. غش مشکل رایجی است که 3 درصد از مراجعات به اورژانس و 6 درصد از بستری شدن در بیمارستان را تشکیل می دهد. ممکن است فرد احساس ضعف و سبکی سر کند (پیش سنکوپ) یا هوشیاری خود را از دست بدهد (سنکوپ). در بیشتر موارد، فردی که غش کرده است، تنها در عرض چند دقیقه به هوش می‌آید.

در ادامه به دلایل شایع غش کردن اشاره می کنیم:

کم آب شدن بدن

در صورت نوشیدن کم مایعات یا از دست دادن بیش از حد آب، بدن کم آب می‌شود. سپس فشارخون پایین آمده و سیستم عصبی نمی‌تواند بدن را به خوبی کنترل کند و ممکن است بیهوش شوید. به همین دلیل بهتر است آب زیادی بنوشید، خصوصا مواقعی که هوا گرم است. روشن نبودن رنگ ادرار دلیل خوبی است برای اینکه به اندازه کافی آب نمی نوشید و نیازمند مایعات بیشتری هستید.

بیشتر بخوانید: کمبود آب در بدن چه بیماری هایی سرتان می آورد؟

آریتمی

آریتمی یعنی ضربان قلب شما نامنظم است. آریتمی می تواند جریان و مقدار خونی که به مغز می رسد را کاهش دهد که نتیجه آن غش کردن است. غش ممکن است اولین یا تنها علامت آشکار آریتمی باشد. اگر مشکوک به آریتمی هستید، فوراً به پزشک مراجعه کنید زیرا می تواند نشانه یک مشکل جدی قلبی باشد که نیاز به درمان دارد.

تنفس سیانوتیک

این حالت بیشتر در کودکان بین 6 ماه تا 5 سال رخ می‌دهد. کودک آنقدر گریه می‌کند که اکسیژن رسانی قطع می شود و واکنش خودکاری ایجاد می کند که نتیجه آن بیهوش شدن کودک است. کودک ممکن است کبود شود و حدود یک دقیقه از حال برود و بعد از آن گیج به نظر برسد. طبیعی است که بچه‌ها عمدا این کار را نمی‌کنند و واکنشی است که قادر به کنترل آن نیستند. اگرچه مواجه شدن با این حالت، ترسناک است اما جای نگرانی نیست و حتی ممکن است مکررا اتفاق بیفتد.

ایست تنفسی

این حالت نیز عمدتا در بچه‌های کوچک اتفاق می‌افتد. ترس یا درد ناگهانی باعث می‌شود قلب کودک برای چند ثانیه متوقف شود. کودک ممکن است رنگ‌پریده شود و بدون صدا حدود یک دقیقه از هوش برود و دهانش باز بماند. ایست تنفسی گاهی پس از صدمه دیدن کودک اتفاق می افتد. این خود صدمه نیست که باعث پاسخ خودکار می شود بلکه شوک ناشی از آن است که باعث ایست تنفسی می شود. کودکانی که به این وضعیت دچارند باید تا 5 سالگی درمان شوند.

قند خون پایین

در اصطلاح پزشکی به افت قند خون هیپوگلیسمی می گویند. افت قند خون ممکن است باعث سرگیجه، لرزش، خستگی، گیجی و تاری دید شما شود. این مشکل با مصرف مقداری کربوهیدرات برطرف می شود. در غیر این صورت ممکن است بیهوش شوید. در صورت بیهوش شدن به دارویی به نام گلوکاگون نیاز دارید تا به بدن شما کمک کند قند بیشتری ترشح کند.

دیابت

قند خون بالا ناشی از دیابت می تواند به اعصاب بدن آسیب برساند؛ از جمله اعصابی که ثابت نگه داشتن فشار خون کمک می کنند. فشار خون پایین غیر معمول در بیماران دیابتی باعث غش کردن می شود.

داروها

مصرف برخی از داروها، مانند داروهای فشار خون بالا و داروهای ضد افسردگی، بر نحوه عملکرد قلب و عروق خونی شما در هنگام ایستادن تأثیر می‌گذارند. این می تواند فشار خون شما را پایین بیاورد و در نتیجه غش کنید. انسولین مورد استفاده برای کاهش قند خون در هنگام دیابت ممکن است باعث هیپوگلیسمی شود که همچنین منجر به غش می شود. در افراد مسن، گاهی اوقات داروهای مختلف با بیماری و موقعیتی که در آن قرار دارید ترکیب می شود؛ مانند ایستادن در یک اتاق گرم و باعث می شود شما غش کنید.

تشنج

تشنج یک تغییر ناگهانی در سیگنال های الکتریکی طبیعی مغز است. برخی از علائم آن مانند چرخش چشم ها به عقب و حرکات تکان دهنده، ممکن است شبیه ایست تنفسی باشد با این تفاوت که تشنج شما را برای چند دقیقه بیهوش می کند، نه چند ثانیه و ممکن است باعث شود کنترل مثانه خود را از دست بدهید. دیدن جرقه‌های نور یا احساس بوها و مزه‌های غیرعادی بدون منبع مشخص نیز از علائم تشنج است.

برخاستن ناگهانی

اگر هنگام برخاستن از وضعیت نشسته غش کنید، به سندرم تاکی کاردی ارتواستاتیک وضعیتی (POTS) مبتلا هستید. در این بیماری هنگام برخاستن از زمین یا نشستن، نبض بیش از حد افزایش می یابد. ممکن است احساس تهوع، سرگیجه، لرزیدن یا عرق کردن یا پرش ضربان قلب داشته باشید. و در نهایت احتمال دارد بیهوش شوید. نوشیدن مایعات زیاد، محدود کردن کافئین و الکل به درمان این وضعیت کمک کند. سعی کنید آهسته تر بلند شوید. ممکن است پزشک برای درمان آن دارویی پیشنهاد دهد.

بیشتر بخوانید: چرا سرمان گیج می رود؟ آیا سرگیجه درمان می شود؟

بیماری های قلبی

عضله قلب آسیب دیده، رگ های خونی مسدود یا باریک (بیماری عروق کرونر قلب) و انواع دیگر مشکلات قلبی می تواند مانع رسیدن خون کافی اکسیژن دار به مغز شود. وضعیتی که باعث بیهوشی شما می شود و به آن سنکوپ قلبی می گویند. این حالت بدون هشدار، گاهی مکرر در طی چند هفته اتفاق می افتد. اگر به این وضعیت مشکوک هستید یا درد قفسه سینه، آریتمی، خستگی یا علائم دیگر دارید، فوراً به پزشک مراجعه کنید.

شوک

اصطلاح فنی برای این حالت، سنکوپ وازوواگال است. بدن شما به دیدن خون، احساسات شدید ناگهانی، ترس از آسیب یا چیزهای دیگری که شما را آزار می دهد بیش از حد واکنش نشان می دهد. در این وضعیت رگ های خونی گشاد می شوند و خون در پاها که از مغز دور است جمع می شود. ممکن است درست قبل از وقوع این حالت احساس سرما و لَختی، حالت تهوع و رنگ پریدگی داشته باشید. با احساس این علائم که آگهی غش کردن است بهتر است دراز بکشید و پاهای خود را بالا نگه دارید.

هایپرونتیلاسیون

هایپرونتیلاسیون به وضعیتی گفته می شود که احساس می کنید هوای کافی به شما نمی رسد بنابراین تندتر نفس می کشید. به دلایلی که هنوز مشخص نیست این عمل باعث انقباض عروق خونی اطراف مغز می شود. در نتیجه اکسیژن رسانی به مغز محدود و سرگیجه و غش به سراغتان می آید. در بروز هایپرونتیلاسیون بیشتر از مشکلات فیزیکی، ترس نقش دارد. اگرچه حبس کردن نفس نیز می تواند باعث هایپرونتیلاسیون شود. از علائم هایپرونتیلاسیون گزگز دست ها، پاها و دهان نیز است.

سرفه

سرفه به ویژه اگر عمیق باشد و متوقف نشود اجازه نمی دهد به اندازه کافی اکسیژن دریافت کنید و در نتیجه ممکن است غش کنید. این حالت در نوزادان مبتلا به سیاه سرفه شایع تر است، اما ممکن است برای هر کسی اتفاق بیفتد. آسم که تنفس را سخت‌تر می‌کند، ممکن است همین اثر را داشته باشد. اگر دچار حمله آسم شدید یا از سرفه بیهوش می شوید، فوراً به بیمارستان مراجعه کنید.

نوشیدن الکل

نوشیدن الکل، عروق خونی را گشاد می کند و فشار خون را کاهش می دهد. افزایش غلظت الکل در خون در نتیجه نوشیدن بیش از حد باعث غش کردن خواهد شد.

یقه خیلی تنگ

سنکوپ سینوس کاروتید یا «سندرم یقه تنگ» زمانی اتفاق می‌افتد که چیزی به اعصاب قسمت شریان کاروتید در گردن فشار می‌آورد. این کار جریان خون به مغز را مختل می کند و غش می کنید. سنکوپ سینوس کاروتید به سرعت و بدون علائم دیگری مانند حالت تهوع، رنگ پریدگی و تعریق رخ می دهد. در برخی موارد، اگر قبلاً اتفاق نیفتاده باشد، ممکن است نشانه ای از تنگی عروق باشد که نیاز به درمان دارند.

چه باید کرد

در نهایت اگر دچار غش می شوید یا اینکه مکررا احساس می کنید می خواهید غش کنید، نیاز به ارزیابی های پزشکی دارید. به تمام نشانه هایی که قبل یا بعد از غش کردن دارید به دقت توجه کنید. از کسی که از حال رفتن شما را دیده است بخواهید چیزی را که مشاهده کرده توضیح دهد. تمامی این اطلاعات می تواند به پزشک شما جهت تشخیص مشکل کمک کند.

درمان غش –سنکوپ- بسته به علت به وجود آورنده آن متفاوت است. در بسیاری از موارد تنها اقدام لازم خودداری از قرار گرفتن در موقعیت‌هایی است که سبب بروز این پدیده می‌شوند. ممکن است در موارد نادری نیاز به اقدامات درمانی باشد. به عنوان مثال، درصورتی‌که ضربان قلب شما بسیار آهسته بوده و سبب بروز سنکوپ در شما شده باشد، ممکن است نیاز به استفاده از ضربان‌ساز مصنوعی یا پیس‌میکر داشته باشید. این وسیله، یک دستگاه کوچک است که زیر پوست شما کار گذاشته شده و به قلب کمک می‌کند تا با سرعت مناسبت یا الگوی منظمی بتپد.

آیا می‌توان از بروز مجدد سنکوپ پیشگیری کرد؟

به گزارش «بهپو» و به نقل از «وب ام دی»، با انجام کارهای زیر ممکن است بتوانید از احتمال تکرار این عارضه در خود کاهش دهید:

● علتی را که سبب بروز سنکوپ در شما شده، شناسایی کنید.

● اگر فعالیت یا وضعیتی سبب بروز سنکوپ در شما می‌شود، سعی کنید تا جایی که امکان دارد از قرار گرفتن در این وضعیت یا انجام این فعالیت‌ها خودداری کنید.

● اگر استفاده از دارویی زمینه‌ساز بروز سنکوپ در شما شده، می‌توانید از پزشک خود بخواهید تا در صورت امکان داروی دیگری را جایگزین این دارو کند.

● در صورتی‌که سنکوپ شما ناشی از بیماری قلبی است، درمان مشکل قلبی می‌تواند از بروز مجدد این عارضه پیشگیری کند.

● هنگامی که حس می‌کنید در شرف سنکوپ هستیدT روی زمین دراز کشیده و پاهایتان را بالاتر از بدنتان قرار دهید تا خون‌رسانی به مغزتان افزایش یابد./