راهکارهای افزایش شیر مادر

یکی از مهم‌ترین و ابتدایی‌ترین سوالاتی که اغلب به ذهن مادر خطور می‌کند این است که چه بخورد تا حجم شیرش افزایش یابد و منبع خوبی برای تغذیه نوزاد باشد. همین موضوع اهمیت نقش تغذیه سالم مادر را پر‌رنگ‌تر می‌کند تا ضمن اینکه دوران نقاهت پس از زایمان به شکل راحت‌تر و سریع‌تر طی شود باعث تاثیر مستقیم در افزایش میزان شیر‌دهی او نیز شود.

1- چگونه میزان شیر‌ را افزایش دهیم؟

به گزارش «بهپو»، یکی از بهترین راه‌‌حل‌های افزایش حجم شیر، شیردهی‌ مداوم است. در حقیقت استمرار شیر‌دهی به نوزاد، مناسب‌ترین راهکاری است که به طور طبیعی می‌توانید به کار ببرید. فعالیت و تقویت اعصاب در طول شیر‌دهی کمک می‌کند شیر بیشتری در پستان ترشح و تولید شود. زمانی که پستان مادر بدون شیر می‌شود، بدن به طور خودکار و طبیعی سیگنال‌هایی مبنی بر افزایش و ترشح مجدد شیر دریافت می‌کند. با این وجود اگر تصور می‌کنید حجم و کیفیت شیرتان کافی نیست و مواد مغذی و ضروری برای نوزاد‌تان ندارد باید در تغذیه و رژیم غذایی خود دقت بیشتری به خرج دهید و از خوراکی‌های مفیدی استفاده کنید که موجب تولید شیر بیشتر می‌شوند.

بیشتر بخوانید: الفبای شیردهی به نوزاد و چاره اندیشی برای مشکلات آن

2. بهترین خوراکی‌ها برای افزایش شیر‌ کدامند؟

1. بلغور جو‌ دوسر: جو به‌عنوان یک وعده غذایی سالم به راحتی قابل‌ تهیه و مصرف است. استفاده از این ماده غذایی باعث تنظیم و تثبیت میزان قند خون و پیشگیری از بیماری دیابت در دوران بعد از زایمان خواهد شد. بلغور جو ‌دو‌سر سرشار از فیبر است و مصرف آن باعث عملکرد بهتر سیستم گوارشی‌تان می‌شود. علاوه بر این، مصرف بلغور جو باعث افزایش انرژی بدن می‌شود و به این شکل مادر می‌تواند نیاز‌های خود و نوزادش را به نحو بهتری بر‌طرف کند. شما می‌توانید برای وعده صبحانه یک کاسه بلغور جو‌ دو‌سر همراه میوه‌ موردعلاقه‌تان بخورید و اگر تمایل چندانی به مصرف این‌چنینی آن ندارید از شیرینی‌ یا نان‌های حاوی این ماده غذایی استفاده کنید.

2. برگ اسفناج و چغندر: برگ اسفناج و چغندر هر دو حاوی مقدار قابل‌توجهی آهن، کلسیم و اسید‌ فولیک هستند. این مواد معدنی ضروری و مغذی باعث جبران کم‌خونی مادر می‌شوند و همزمان نوزاد را تقویت خواهند کرد. اسفناج علاوه بر اینکه خاصیت سم‌زدایی دارد، حاوی مواد شیمیایی طبیعی هم است که باعث پیشگیری از ابتلا به سرطان پستان می‌شوند. شما می‌توانید در طول روز از این برگ‌های خوراکی سبزرنگ و‌ تیره در تهیه انواع سوپ‌‌ها استفاده کنید. تنها نکته قابل‌توجه، مصرف به اندازه اسفناج است. به خاطر داشته باشید مصرف بیش از اندازه این سبزی می‌تواند موجب اسهال کودکتان شود.

3. سیر: این سبزی به‌عنوان یکی از بهترین و موثر‌ترین خوراکی‌ها در افزایش میزان شیر‌دهی شناخته شده و مورد توجه قرار گرفته است. این خوراکی طبیعی دارای ترکیبات شیمیایی است که به شیر‌دهی کمک موثری می‌کنند. مهم‌تر اینکه مصرف سیر باعث پیشگیری از ابتلا به انواع مختلف سرطان هم خواهد شد. شما می‌توانید چند حبه سیر را به صورت ریز خرد یا له‌شده تفت بدهید و همراه سایر سبزیجات موردعلاقه‌تان در تهیه سوپ‌ها و سایر غذا‌ها به‌عنوان چاشنی استفاده کنید.

4. هویج: نوشیدن یک لیوان آب ‌هویج در وعده صبحانه یا ناهار می‌تواند در تولید شیر بیشتر و درنتیجه شیر‌دهی موفق معجزه‌گر باشد. درست شبیه اسفناج، هویج هم در بالا ‌بردن کیفیت شیردهی بسیار تاثیر‌گذار است. این صیفی نارنجی‌رنگ حاوی ویتامین A است که مکمل شیر‌دهی محسوب می‌شود و مصرف آن کیفیت شیرتان را به طرز قابل‌توجهی بهبود می‌بخشد. شما می‌توانید هویج را به صورت خام، بخار‌پز‌ یا حتی پوره‌شده در سوپ مصرف کنید. ایده بدی نیست، اگر در فصل زمستان پوره هویج را همراه کمی شیر گرم و شکر به‌عنوان دسر خوشمزه زمستانی میل کنید.

5. برنج قهوه‌ای: تحقیقات حاکی از آن است که مصرف برنج قهوه‌ای موجب افزایش میزان شیر در بدن مادر می‌شود. این نوع برنج حاوی هورمون ویژه‌ای است که محرک بسیار قوی برای بیشتر شدن حجم شیر در دوران شیر‌دهی است. علاوه بر این، مصرف برنج قهوه‌ای منبع مناسبی برای تامین انرژی مضاعفی است که مادر پس از زایمان به آن نیازمند است. برای استفاده از این برنج کافی است مقداری از آن را برای 30 دقیقه خیس کنید و بعد بپزید و همراه سبزیجات بخار‌پزشده بخورید.

6. دانه زیره: مصرف زیره هم می‌تواند باعث افزایش میزان شیر مادر شود. تنها نکته قابل‌توجه اعتدال در مصرف این دانه مفید است. زیره ضد‌نفخ و چربی‌سوز هم است و استفاده از آن باعث پیشگیری از مشکلات گوارشی مانند اسیدیته (ترش کردن) می‌شود. برای بهره‌مندی از خواص زیره کافی است مقداری از آن را روی غذا برای مثال برنج بپاشید و از طعم و مزه آن لذت ببرید.

خوشبختانه مواد خوراکی طبیعی‌ای وجود دارند که مصرفشان باعث افزایش چشمگیر شیر مادر خواهد شد. شیر مادر حاوی تمام مواد مهم و ضروری برای تغذیه نوزاد است که موجب رشد و تکامل کامل مغز کودک تازه به دنیا آمده خواهد شد. در ادامه با فهرستی از بهترین خوراکی‌ها آشنا می‌شوید که گنجاندن هر یک از آنها در رژیم غذایی‌تان باعث افزایش میزان شیر خواهد شد.

7. گیاهان دارویی زیر در افزایش شیر مادر موثرند.

● دانه خار مریم از دیرباز در طب سنتی سرزمین‌های مختلف به منظور افزایش شیر مادران استفاده می‌شده است، بدین ترتیب که یک قاشق چایخوری از دانه‌ها را در یک لیوان آب به مدت 10 دقیقه جوشانده و آب حاصل از آن مصرف می‌شود.

● دانه‌های کنجد نیز بر اساس منابع سنتی یکی از گیاهان موثر در افزایش ترشح شیر است که به افزایش ارزش غذایی شیر مادر نیز کمک می‌کند. دوز توصیه شده برای کنجد نباید از یک قاشق چای‌خوری در روز تجاوز کند. تنها با رعایت این دوز دقیق است که بدن می‌تواند حداکثر مقدار مواد مغذی را به‌دست آورد. مادر نباید در استفاده از کنجد زیاده‌روی کند. زیرا بوی تند آن ممکن است بر طعم شیرش تاثیر بگذارد. کنجد همچنین بر میزان کالری شیر مادر تاثیر به سزایی دارد.

● زیره سیاه و زیره سبز قابلیت افزایش ترشح شیر از غدد سازنده آن را در مادران شیرده دارند. این گیاه در بهبود اسپاسم و کولیک مادر و نوزاد نیز مفید می‌باشد. برای مصرف این دو گیاه باید نصف قاشق چای خوری از دانه‌های آسیاب شده هر یک از آنها را در یک فنجان آب دم کرده و بعد از غذا میل شود. عرق یا اسانس این گیاه در دوران بارداری و شیردهی منع مصرف دارد.

● دانه‌های شنبلیله یکی از بهترین گیاهان دارویی جهت افزایش شیر مادر است. دانه‌های این گیاه سرشار از ترکیبات فیتواستروژن است و باعث تحریک غدد شیری و تولید بیشتر شیر مادر می‌شود. برای استفاده از این گیاه باید یک قاشق چایخوری از دانه‌های آسیاب شده این گیاه را در یک فنجان آب دم کرده و بعد از غذا میل شود.

● در طب سنتی ایران و بسیاری از ملل از برگ‌های گشنیز بدین منظور استفاده شده است.

● ترکیب آنتول موجود در تخم رازیانه از طریق مسیر دوپامینی باعث افزایش ترشح شیر از غدد شیری می‌شود.

● در کشورهای مختلف جهان از جمله ایران فرآورده‌های دارویی صنعتی متعددی از این گیاهان دارویی به همین منظور وجود دارد، از جمله قطره و قرص شیرافزا که شامل دانه‌ رازیانه (‌50درصد)، دانه‌ زیره‌ سبز(20درصد)، دانه‌ شنبلیله (‌20درصد) و شوید (10درصد) می‌باشد.

3- در دوران شیردهی چه مواد غذایی‌ای نخوریم؟

سعی کنید از مصرف خوراکی‌های نفاخ مانند سیب‌زمینی، انبه، موز و حبوبات به‌خصوص لپه بپرهیزید. گفته می‌شود مصرف سایر خوراکی‌ها از قبیل آویشن، جعفری، نعناع فلفلی و برگ کلم هم تاثیر منفی بر میزان شیر‌دهی می‌گذارد و باعث کاهش شیر مادر می‌شود.

4- ترفند‌‌های موثر در افزایش میزان شیر‌دهی کدامند؟

به گزارش «بهپو» و به نقل از «هفته نامه سلامت»، بیشتر اوقات، مادران تصور می‌کنند میزان شیرد‌هی آنها کافی نیست. این در حالی است که اغلبشان در اشتباه هستند. بهترین راه‌‌حل برای آگاهی از حجم کافی شیر‌دهی و تغذیه سالم نوزاد اندازه‌گیری مداوم میزان وزن او است. برای اطمینان از میزان مناسب شیر‌دهی کافی است از 4 نکته زیر پیروی کنید:

1. شیر‌دهی را به دفعات و به شکل موثر انجام دهید: تولید شیر روندی شبیه تقاضا و عرضه است. هرچه کودک شیر بیشتری بخورد، میزان تولید و ترشح شیر بیشتر خواهد شد. سعی کنید هر 2 ساعت یکبار اقدام به شیردهی کنید. به خاطر داشته باشید نوزاد تازه به دنیا آمده اغلب گرسنه است. این موضوع کاملا طبیعی است. همان طور که شیر مادر بهترین غذا برای کودک محسوب می‌شود، خیلی سریع هم قابل‌هضم است. پس جای تعجب نیست که با وجود یک معده کوچک آن هم به اندازه یک تخم‌مرغ نوزاد شما بیشتر اوقات گرسنه و نیازمند شیر خوردن باشد. نکته دیگر نحوه در آغوش گرفتن کودک است. هنگام شیر‌دهی دقت کنید نوزاد در موقعیت و مکان درست قرار بگیرد و بتواند راحت شیر بخورد.

2. هنگام شیر دادن به نوزاد‌تان صبور باشید: زمانی که شما باردار هستید، بدنتان شروع به تولید کلستروم (آغوز) می‌کند. کلستروم یا آغوز اولین شیری است که پس از زایمان ترشح می‌شود و مملو از ترکیبات و مواد مغذی و ضروری است که باعث تقویت سیستم ایمنی نوزاد در نخستین روز‌های تولد می‌شود. 2 تا 3 روز بعد از زایمان بدن به طور طبیعی و معمول شروع به تولید شیر می‌کند. لازم به ذکر است این زمان در افراد مختلف، متفاوت و متغیر است و ممکن است در برخی مادران 5 تا 6 روز طول بکشد. گفتنی است، هر دو مورد کاملا طبیعی است و توصیه می‌کنیم اگر شما هم نگران این موضوع هستید حتما با متخصص در این زمینه مشورت کنید.

3. کودک خود را عادت بدهید از هر دو پستان شیر بخورد: برای عادت دادن کودک به تغذیه از هر دو پستان سعی کنید هر 2 یا 3‌ بار درمیان پستان خود را برای شیر دادن عوض کنید. صبر کنید نوزاد شیر خوردن از یک پستان را به طور کامل تمام کند و بعد پستان را عوض کنید. این روش باعث چرب‌تر شدن شیرتان هم خواهد شد و به این ترتیب کودک برای مدت طولانی‌تری احساس سیری خواهد کرد.

4. به میزان لازم و کافی استراحت کنید: همان‌طور که تغذیه درست و سالم ضروری است، استراحت کامل و به اندازه هم اهمیت دارد. سعی کنید برای داشتن دوران شیر‌دهی سالم و بی‌عیب و نقص همزمان از رژیم غذایی سالم پیروی کنید؛ مایعات (به‌خصوص آب) زیادی بنوشید و به اندازه کافی استراحت کنید./