1500 بازدید
45 دیدگاه
بیماری‌های سلامت روان به‌طور روزافزون در حال افزایش هستند به‌طوری‌که از هر 5 نفر 1 نفر مبتلا به یکی از اختلالات روان‌پزشکی است. اما این نگرانی در بیماران وجود دارد که آیا داروهای ضد افسردگی باعث وابستگی و اعتیاد می شوند؟
بیماری‌های سلامت روان به‌طور روزافزون در حال افزایش هستند به‌طوری‌که از هر 5 نفر 1 نفر مبتلا به یکی از اختلالات روان‌پزشکی است. در این نوشته می‌خواهیم در مورد وابستگی و نوع مصرف داروهای مربوط به حیطه روان‌پزشکی توضیحاتی را ارائه دهیم.
به گزارش «بهپو»، به‌طورکلی چند دسته دارویی داریم که در اختلالات افسردگی، اضطرابی و وسواس جبری کاربرد دارند و با دوزهای متفاوت تجویز می‌شوند:
1- داروهای مهارکننده اختصاصی بازجذب سروتونین (SSRI) مانند فلوکستین، پاروکستین، سیتالوپرام، اس‌سیتالوپرام (ترالین)
2- داروهای مهارکننده بازجذب سروتونین و نوراپی‌نفرین (SNRI) مانند ونلافاکسین و دولوکستین
3- داروهای ضد افسردگی ۳ حلقه‌ای (TCA) مانند ایمی‌پرامین، آمی‌ترپتیلین، نورتریپتیلین، کلومی‌پرامین، تریمی‌پرامین
بیشتر بخوانید: همه آنچه که باید درباره داروهای ضد افسردگی بدانید
در ذیل به بعضی از این موارد می‌پردازیم:
در دسته SSRI که در بیماری‌های مختلف حوزه روان‌پزشکی استفاده می‌شوند، حدود ۴ تا ۶ هفته طول می‌کشد تا اثرات درمانی ظهور کند، از عوارض این دسته دارویی اختلال گوارشی، اختلال جنسی و اضطرابی، کاهش میل جنسی و اختلالات مربوط به خواب به صورت اشکال در شروع خواب و اشکال در تداوم خواب است. بعضی از روان‌پزشکان برای کنترل اضطراب در اوایل درمان با SSRI و برای اشکالات خواب از بنزودیازپین‌ها استفاده و آن را تجویز می‌کنند. بنزودیازپین‌ها باعث آرامش مناسب و سرخوشی خفیف می‌شوند و ممکن است بیمار بدون توجه به نظرات روان‌پزشک خود تعداد بیش‌تری از این دارو استفاده کند و پس از مدتی باعث ایجاد تولرانس (تحمل دارویی) شود. نتیجه آنکه بیمار تعداد بیش‌تری از قرص استفاده می‌کند و به آن وابسته می‌شود. روان‌پزشک معالج بعد از مدتی استفاده از SSRI که اضطراب کنترل شود، آرام‌آرام بنزودیازپین‌ها را کم و سپس آن را قطع می‌کنند.
بی‌خوابی ناشی از SSRI را می‌توان با داروی ترازودون کنترل کرد. داروی ترازودون تا ۱۰۰ میلی‌گرم به خواب اضافه می‌شود و باعث دوام خواب می‌شود. داروی ترازدون یک داروی ضدافسردگی است که اثرات بهبودی افسردگی در دوزهای بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ میلی‌گرم ظاهر می‌شود. داروی ترازدون باعث وابستگی نمی‌شود و داروی ایمنی است و به سوءمصرف نمی‌انجامد.
ذکر یک نکته مهم است که داروهایی که برای کنترل افسردگی اضطراب و وسواس استفاده می‌شوند، نباید به‌طور ناگهانی قطع شوند، به ویژه داروی پاروکستین که نیمه‌عمر آن‌هم کم تراز ۲۴ ساعت است. قطع ناگهانی آن باعث «سندرم ترک» می‌شود که با برگشت افسردگی، اضطراب، تحریک‌پذیری، بی‌قراری و مشکلات گوارشی همراه است. در این موارد از فلوکستین که نیمه‌عمر ۴ تا ۶ روزه دارد اضافه می‌شود و داروهای پاروکستین و فلوکستین را آرام‌آرام قطع می‌کنند و از سندرم ترک جلوگیری می‌کنند.
یکی دیگر از مشکلاتی که بیماران دچار آن هستند، مشکلات در حوزه خواب به صورت اشکال در شروع خواب، اشکال در تداوم خواب، بیدار شدن‌های مکرر در هنگام خواب می‌شود. به‌طورکلی ریشه این مشکلات حوزه خواب باید بررسی شود و از داروهای بنزودیازپین و داروهای گروه «Z drugs» مانند زولپیدم و زالپلون حداکثر تا ۱۴ روز باید استفاده شود.
برای یافتن ریشه بی‌خوابی باید شرح‌حال کامل خواب گرفته شود. بعضی از بیماری‌های طبی هم‌زمان با اختلال روان‌پزشکی ممکن است کیفیت خواب را خدشه‌دار کند. در افرادی که داروهای مختلف از دسته و حیطه‌های مختلف پزشکی استفاده می‌کنند که باعث مشکلات خواب می‌شوند، تا آنجایی که امکان دارد با مشورت سایر پزشکان محترم حیطه‌های غیر روان‌پزشکی، باید دوز داروها تعدیل و بعضی داروها را تا حد امکان قطع شوند.
استرس‌های فراوان شغلی، اختلال در روابط با خانواده و اختلال عملکرد اجتماعی نیز ممکن است باعث اشکالات در شروع خواب و تداوم خواب شوند. هم‌چنین وسواس جبری در اختلال خواب بی‌تاثیر نیست.
به‌طورکلی داروهای گروه Z مانند زولپیدم و زالپلون که از نظر عملکردی شباهت با داروهای بنزودیازپین دارد، ممکن است باعث وابستگی، اعتیاد و سوءمصرف شوند و حتماً باید با نظر روان‌پزشک محترم و معالج بیمار و تحت نظر وی مصرف شوند.
بیشتر بخوانید: 10 روش طبیعی درمان افسردگی
داروهای ضد افسردگی باعث ایجاد اعتیادی که افراد با مصرف آرام‌بخش‌ها، الکل یا نیکوتین پیدا می‌کنند، نمی‌شوند، زیرا با گذشت زمان نیازی به افزایش دوز مصرفی (برای رسیدن به همان اثر قبلی) ندارید و با قطع آنها میل به مصرف مجدد آنها نخواهید داشت. هرچند دراین مورد هنوز باید بحث و تحقیق شود، زیرا علی‌رغم نداشتن علائم اعتیاد، تا یک سوم افرادی که مهارکننده‌های اختصاصی بازجذب سروتونین و مهارکننده‌های بازجذب سروتونین و نوراپی‌نفرین را قطع کرده‌اند، علائم نشانگان ترک را داشته‌اند. این موارد عبارتست از:
● احساس ناراحتی در معده
● علائم شبیه سرماخوردگی
● اضطراب
● گیجی در شب (vivid) و رویاهای زنده
● احساساتی در بدن که شبیه شوک الکتریکی است.
در اکثر افراد این علائم فوق ملایم است، ولی برای عده کمی از افراد می‌‌تواند شدید باشد. این علائم عمدتا با مصرف «پَروگزتین» با نام تجارتی سروگزات و «ونلافاکسین» با نام تجارتی افکسور رخ می‌‌دهد. برای جلوگیری از این موضوع، معمولا کاهش تدریجی دوز ضدافسردگیها قبل از قطع ناگهانی آنها توصیه می‌شود.
عده‌ای گزارش کرده‌اند که بعد از مصرف مهارکننده‌های اختصاصی بازجذب سروتونین برای چند ماه و قطع آن، احساس کرده‌اند که به دارومعتاد شده‌اند، اما بیشتر پزشکان معتقدند که این علائم در واقع به علت بازگشت افسردگی است و نه اعتیاد به مصرف ضدافسردگیها. کمیته ایمنی داروها در بریتانیا مدارک موجود را در سال 2004 مرور کرده و نتیجه گرفته که طبق معیارهای بین‌المللی، هیچ‌گونه شواهدی دال بر اینکه مصرف مهارکننده‌های اختصاصی بازجذب سروتونین و ضد‌افسردگی‌های مرتبط، باعث وابستگی شدید یا بروز نشانگان وابستگی شوند، وجود ندارد.
به گزارش «بهپو» و به نقل از «هفته نامه سلامت»، درمجموع، داروهایی که در بیماری‌های روان‌پزشکی استفاده می‌شود باعث وابستگی نمی‌شود ولی داروهایی که برای عوارض داروهای روتین روان‌پزشکی استفاده می‌شود ممکن است باعث وابستگی شوند، گرچه در همه افراد باعث سوءمصرف نمی‌شود که به سابقه بیمار، تاریخچه خانوادگی، بیکاری، فقر و ... بستگی دارد. سوءمصرف دارو، مواد و ... به مشکلات زندگی بستگی دارد که این افراد علاوه بر درمان دارویی، به روان‌درمانی و درمان‌های غیردارویی و مشاوره نیازمند هستند./
مشاهده و سفارش
بهپو در جوامع مجــازیکانال ما را در جوامع مجازی دنبال کنیــد
دیدگاه و نظــرات
مراکز تصویربرداری
داروخــانه ها
مراکز آزمایشگاهی
کلینیـک ها
