چشم ها در کنار نقش مهمی که در برقراری ارتباط با جهان پیرامون دارند، یکی از اعضای بسیار مهم و تاثیرگذار در زیبایی ظاهری صورت نیز محسوب میشوند. هر نوع تغییر در پلکها و پوست اطراف چشمها نیز در این زمینه کاملا تاثیرگذار هستند و تیرگی، خطوط پاکلاغی و ضایعات پوستی از جمله شایعترین مشکلات پوستی دور چشم است.
به گزارش «بهپو»، به دلیل نقشی که چشم در زیبایی صورت دارد، بروز هرگونه تغییر غیرطبیعی در پوست ناحیه دور چشم و پلکها حتی در حد خفیف، برای فرد بسیار ناخوشایند است. تیرگی دور چشم و خطوط پاکلاغی از شایع ترین علل مراجعه به متخصصان پوست است.
شایعترین مشکل ناحیه اطراف چشم
شایعترین مشکل افراد در مورد پوست اطراف چشم، خطوط پاکلاغی است. این چینها عمدتا به دلیل انقباض عضله حلقوی دور کره چشم بهوجود میآید. طبعا ظاهر شدن خطوط پاکلاغی در افرادی که بیشتر در مواجهه با نور خورشید هستند یا هنگام نگاه کردن چشمها را جمع میکنند، زودتر اتفاق میافتد. کسانی که پوست نازک، سفید یا خشک دارند نیز با بروز بیشتر این خطوط مواجه اند.
بهترین روش درمان برای پیشگیری از بروز و پیشرفت خطوط پاکلاغی، تزریق بوتاکس است. مسلما اگر پوست خیلی شل باشد ممکن است علاوه بر بوتاکس، نیاز به لیزر باشد که لیزرفرکشنال CO2 در صاف شدن این قسمت کمککننده است. البته اثر بوتاکس حدود۶ ماه است و نیاز به تزریق مجدد دارد. ماندگاری اثر لیزر طولانیتر است اما بهتنهایی برای رفع خطوط پاکلاغی کفایت نمیکند.
بیشتر بخوانید: فوت و فن های رهایی از چروک دور چشم
تیرگی اطراف چشم به چه دلیل ایجاد میشود؟
تیرگی دور چشم معمولا ریشه ژنتیکی دارد. افراد با پوست تیره و کسانی که در دوره کودکی دچار اگزمای آتوپیک بودهاند بیشتر در معرض این تغییر رنگ پوست هستند زیرا خارش مکرر ضایعات اگزما اطراف چشم بهتدریج باعث تیرگی و شلشدن پوست میشود. در افرادی که بهطور ژنتیک پوست شلی دارند نیز بهعلت جمعشدن پوست و طبیعتا تجمع رنگدانهها در این ناحیه، تیرگی پوست مشهودتر است. البته در مواردی مانند خالهای مادرزادی و بیماری لیکنپلان نیز ممکن است تیرگی اطراف چشم ایجاد شود.
بیشتر بخوانید: نگاهی به علل تیرگی دور چشم و درمان آن
برای رفع تیرگی اطراف چشم چه اقداماتی میتوان انجام داد؟
درمان تیرگی پوست اطراف چشم، مشکل است و گاهی نیاز به برداشتن پوست اضافی بهکمک جراحی یا لیزر است تا شبیه پوست سایر قسمتهای صورت شود. گاهی نیز گودی چشمها باعث تیرگی بیشتر اطراف چشمهاست زیرا مویرگهای پوستی بیشتر دیده میشود. تزریق فیلر در موارد محدود میتواند کمککننده باشد. کرم دور چشم برای رفع تیرگی دور چشم وجود ندارد اما به دلیل ایجاد مرطوبکنندگی تا حدودی خشکی را برطرف و تیرگی را کمتر میکند.
علت ظاهرشدن برجستگیهای سفیدرنگ اطراف چشم چیست؟
«سیرنگوما» به بستهشدن مجرای غدد عرق دور چشم گفته میشود که بهشکل برجستگیهای یک تا دو میلیمتری است. معمولا این برجستگیها همرنگ پوست هستند و بهمرور زمان قدری بزرگ میشوند و عمدتا زمینه ژنتیک دارند. لیزر برای درمان کمککننده است اما تاثیر فوری ندارد و معمولا به تکرار جلسات لیزر نیاز است.
«میلیا» نیز بسته شدن منفذ غدد عرق دور چشم است که معمولا بهصورت برجستگیهای نقطهای و سفیدرنگ ظاهر میشود. کرمهای لایهبردار میتواند در رفع آنها موثر باشد اما در مواردی که برای فرد بسیار ناخوشایند باشد، لیزر یا رادیوفرکانسی برای برداشتن آنها کاربرد دارد.
بیشتر بخوانید: آشنایی با میلیا؛ جوش های سفید زیر پوستی و درمان آنها
برجستگیهای گوشتی اطراف چشم
اِسکین تگ یا اصطلاحا دکمه گوشتی معمولا در افراد چاق و از سنین میانسالی به بعد در ناحیه دور چشم و پلکها ظاهر میشود. این ضایعات خوشخیم هستند و در بعضی افراد با گذر زمان بزرگ تر میشوند. گرچه خطرناک و مسری نیستند، ظاهر ناخوشایندی ایجاد میکنند که با لیزر یا رادیوفرکانسی میتوان آنها را برطرف کرد.
زگیل فیلی فرم ظاهری شبیه دکمههای گوشتی دارد اما کوچک تر و همرنگ پوست است که بهخصوص لبه پلک و مژهها بهوجود میآید. این ضایعات قابل سرایت هستند. دستکاری ضایعات زگیلی باعث زیادشدن آنها میشود و حتما نیاز به اقدامات لیزر، رادیوفرکانسی یا کرایوتراپی دارد.
ضایعات پوستی در پوست کنار چشم کودکان
ضایعات اطراف چشم عمدتا از سنین میانسالی ظاهر میشوند اما در کودکان گاهی زگیلهای پوستی اطراف چشم بهوجود میآیند. زگیل برجستگیهای پایهدار و همرنگ پوست است که در سایر نواحی بدن نیز ممکن است ایجاد شود اما ضایعاتی مانند «سیرنگوما یا میلیا» بهندرت در کودکان اتفاق میافتد. گاهی عرقسوز به دلیل التهاب غدد عرق دور چشم بهشکل برجستگیهای ریز قرمزرنگ نیز ممکن است ظاهر شود.
تورم زیر چشم میتواند نشانه مشکل خاصی در سلامت باشد؟
زیر چشم یکی از جاهایی است که پف در این ناحیه از میانسالی به بعد دیده میشود و گاهی فرد دچار کمکاری تیروئید است که نیاز به بررسی است اما برجستگیهای کیسمانند زیر چشم در واقع چربیهای دور چشم هستند که در عضلات زیر چشم جمع میشوند. صبحها و در حالت خستگی گاهی بیشتر دیده میشود. برای رفع آنها نیاز به جراحی است.
بیشتر بخوانید:11 علت پف چشم و درمان آن
کاشت مژه ممکن است زمینهساز بروز ضایعات اطراف چشم شود؟
کاشت مژه چندان جنبه زیبایی ندارد زیرا هیچ مویی مانند مژههای انسان قوس طبیعی و زیبا ندارد. انجام این کار بهدلیل پارهشدن غدد چربی دور چشم با خطر بالای آسیب به بافت پلک و اطراف چشم همراه است که میتواند التهاب ایجاد کند. مسلما اگر این کار توسط افراد غیرمتخصص انجام شود، بروز چنین آسیبهایی بیشتر است.
بیشتر بخوانید: دردسرهای کاشت مژه مصنوعی
آیا استفاده از کرمها میتواند در بهبود مشکلات اطراف چشم موثر باشد؟
کرمها بیشترین نقش را بهصورت افزایش آبرسانی به پوست دارند و نمیتوانند به لایههای عمقی که مسوول ایجاد چروک هستند، برسند. کرمهایی که تا حدی روی بازسازی پوست تاثیر دارند معمولا محصولات درمانی هستند و به دلیل نازک و حساسبودن پوست اطراف چشم چندان قابل استفاده نیستند. از هیچ نوع کرم دور چشمی نمیتوان انتظار رفع تیرگی، رفع چرک و پف دور چشم داشت.
استفاده از کرمهای اطراف چشم نیز به دلیل رطوبترسانی تا حدی مفید است اما بوتاکس بهترین تاثیر پیشگیرانه را دارد و افرادی که پیش از ایجاد چروکها این کار را انجام میدهند با چروکهای کمتری در اطراف چشم مواجه هستند.
ضایعات پوست اطراف چشم، از کیست اپیدرم تا خال
ضایعات پلک و پوست اطراف چشم در بیشتر موارد خوشخیم هستند. این ضایعات طیف وسیعی از کیستها شامل زایس، مول، اپیدرموئید، گلمژه، ژلاسیون، خال و پاپیلوم را دربرمیگیرند. در مورد ضایعات اطراف چشم ویژگیهای کلیدی مطرح است که در صورت مشاهده حتما برای ارزیابی دقیق، به معاینه توسط چشمپزشک نیاز خواهد بود. این ویژگیها عبارتند از افزایش اندازه، زخمشدن مرکز ضایعه، ایجاد سفتی داخل ضایعه، نامنظمشدن حاشیه، تخریب لبه پلک، از بینرفتن مژهها و ایجاد رگهای برجسته در لبه پلک (تلانژکتازی)
ضایعات کیستیک ممکن است کاملا محتوای شفاف داشته باشند که مول نام دارند و در اثر بستهشدن مجرای غدد عرق لبه پلک ایجاد میشوند. گاهی کیست حاوی مواد سفید و زرد است که اثر بستهشدن غدد چربی سباسه بهوجود میآید و «کیست زایس» نام دارد. بستهشدن دهانه غدد میبومین باعث ایجاد ضایعه کیستیک و واکنش التهابی بهدنبال آن میشود که «شالازیون» نام دارد.
گل مژه، عفونت باکتریال حاد است که ممکن است در اثر بستهشدن مجرای تمام غدد ذکرشده اتفاق بیفتد. اگر غدد زایس و مول بسته شوند و عفونت روی آن قرار گیرد، گلمژه خارجی اتفاق میافتد؛ یعنی عمده التهاب و تورم بیرون پلک و روی پوست است. اگر در اثر بستهشدن دهانه غده میبومین و التهاب آن ایجاد شود، گل مژه داخلی است و عمده التهاب قرمزی داخل پلک و ملتحمه است.
درمان گلمژه مبتنی بر مصرف آنتیبیوتیک، ماساژ و کمپرس گرم است و معمولا بهخوبی به این روشهای درمانی پاسخ میدهد اما اگر گلمژه پیشرفت کند و بهموقع درمان نشود، عفونت و التهاب ممکن است داخل کاسه چشم کشیده شود که تهدیدکننده بینایی است.
بیشتر بخوانید: آشنایی با گل مژه و شالازیون، علل بروز و مسیر درمان
کیستهای اپیدرم در پوست پلک نیز ممکن است ظاهر شود که معمولا حاوی کراتین هستند، مرکز آن (محل فولیکول مو) کاملا مشخص است و نیاز به تخلیه دارد. ضایعات نافدار که مرکز آنها فرورفته هستند عموما در اثر عفونت با ویروس «مولوسکوم کانتوژیوزوم» ایجاد میشود. در کودکان و بزرگسالان با ضعف ایمنی بدن شایعتر هستند و خودبهخود بهبود مییابند.
برخی ضایعات زردرنگ معمولا در پلک بالا و قسمت داخلی بهوجود میآید که در سالمندان دیده میشود و محتوای چربی دارند. این ضایعات «زانتلاسما» نام دارند و رفع آنها بهدلیل جنبه زیبایی نیاز به جراحی دارد. نکته مهم در مورد ضایعات زانتلاسما همزمانی با چربی خون بالاست که اهمیت انجام آزمایش خون را نشان میدهد.
خالها ضایعاتی هستند که از کودکی تا بزرگسالی و سالمندی ممکن است دیده شوند و بهرنگهای مختلف روشن، قهوهای و سیاه هستند. در اثر گذر زمان، امکان دارد رنگدانه خال کم شود یا اندازه تغییر کند.
بیشتر بخوانید: وقتی خال سرطانی می شود
خالهای عروقی که معمولا مادرزادی هستند، رنگ صورتی و قرمز دارند. گرچه در بیشتر موارد تا پیش از سن ۱۰ سالگی کوچک میشوند، حتما باید توسط چشمپزشک بررسی شوند زیرا امکان دارد در صورت بزرگشدن باعث بستهشدن پلک و تنبلی چشم شوند یا همراه با عیوب انکساری چشم باشند که نیاز به استفاده از عینک دارد و در مواردی که باعث بستهشدن کامل محور بینایی شود حتما نیاز به اقدام درمانی است.
در ناحیه پلک ضایعات خوشخیمی به نام «پاپیلوم» نیز گاهی دیده میشود. این ضایعات شکلهای مختلفی پیدا میکنند و انواعی از آن به نام «سبورئیک کراتوزیس» نیاز به بررسی توسط چشمپزشک دارند.
زگیل یا وارت در ناحیه پلکها نیز ضایعاتی هستند که مانند زگیل در همه قسمتهای مختلف بدن تحتتاثیر نوع 6 و 11 ویروس HPV به وجود میآیند و معمولا نیاز به روش کرایوتراپی دارند.
جراحی زیبایی پلک روش ماندگاری برای بهبود فرورفتگی زیر چشم است
تغییرات ناحیه زیر چشم گاهی میتواند مربوط به ژنتیک و فرم چهره باشد اما بعضی از این تغییرات ناشی از افزایش سن است. رنگ زیر چشم بیشتر به ضخامت چربی زیر چشم، درصد رنگدانه در پوست زیر چشم و همچنین عروق و شبکه وریدی در این ناحیه بستگی دارد. خیلی از اوقات مجموع این عوامل باعث تغییر رنگ در این ناحیه از زیر چشم میشوند که مشورت با متخصص چشم یا پوست در تشخیص علت زمینهای و درمان مناسب کمککننده است.
تحلیل چربیهای زیر چشم پدیده طبیعی افزایش سن است
علاوه بر تغییر رنگ زیر چشم، شکل قرارگیری چربیها و نسوج زیر چشم در فرورفتگی این ناحیه و همچنین رنگ تاثیرگذار است. به جز افرادی که بهطور ژنتیک چنین ظاهری دارند، سیر طبیعی همه افراد این چنین است که با گذر زمان، خاصیت ارتجاعی الیاف الاستین پوست و لیگمانهای زیر پوست تحلیل میروند که در مواجهه با نور خورشید و اثر جاذبه این وضعیت تشدید شده و بهتدریج تغییراتی در صورت بهوجود میآید. در درجه اول، گونهها که خط میانی صورت یا میدفیسن محسوب میشوند، کمکم دچار افتادگی میشوند. پایینآمدن این ناحیه مسلما با ایجاد فرورفتگی در زیرچشم همراه است. علاوه بر پایینآمدن این نواحی، بهتدریج نسوج چربی تحلیل میرود که نهایت این مساله بهشکل فرورفتگی و تغییررنگ در این ناحیه بروز میکند. ممکن است در درجات اول چروکهای ظریف بهوجود آید و پس از مدتی، چین و چروک بیشتر و حتی افتادگی پوست اتفاق بیفتد.
علاوه بر این، بر اثر از دست دادن قدرت و اتصال لیگامانها و تحلیل نسوج عضلانی، چربی چشم بهتدریج بیرون میزند و نمایان میشود. چربیهای زیر چشم به ۳ گروه چربی داخلی، چربی میانی و کناری تقسیم میشوند که با توجه به شدت مشکل، ۱ یا هر ۳نوع چربی بیرون زده میشوند. این مساله با افتادگی قسمت میانی صورت همراه است که زمینهساز افتادگی پلک تحتانی نیز میشود.
تزریق فیلر زیاد در زیر چشم ظاهر نازیبایی ایجاد میکند
از نظر درمان پرکردن این ناحیه در درجات خفیف یا عدمتمایل فرد به جراحی، از طریق فیلر انجامپذیر است اما واقعیت این است که نباید برای پرکردن زیاد این ناحیه اصرار داشت زیرا عوارضی دارد و نمای نازیبایی به وجود میآید. تزریق فیلر دراین نواحی همیشه باید درصدی از حد ایدهآل کمتر باشد.
اگر فرد برای بهبود فرورفتگی زیر چشم دنبال روش دائمیتر است، میتواند از بلفاروپلاستی پلک تحتانی و لیفت ناحیه میانی صورت استفاده کند. با برطرفشدن فرورفتگی این ناحیه، درصد قابلتوجهی از تغییر رنگ زیر چشم نیز بهبود مییابد اما گاهی تغییر رنگ پوست برای فرد باقی میماند و اگر کرمهای پوستی تاثیری در بهبود این مشکل نداشت، میتوان از لیزر کمک گرفت که البته باید حتما توسط متخصص پوست انجام شود.تزریق چربی در این نواحی نیز قابل انجام است. البته باید درنظر داشت با توجه به ماهیت مشکل در قسمت زیر چشم نمیتوان کاملا این قسمت را با چربی پر کرد و حتما باید کمتر از حد ایدهآل باشد زیرا پرشدن این ناحیه حالت بدفرم خواهد داشت. چینهای ظریف این ناحیه نیز با لیزر قابل ترمیم است که معمولا لیزر CO2 کاربرد دارد.
بیشتر بخوانید: افتادگی پلک، ناخوشایند اما درمان پذیر
تغییرات اطراف چشم میتواند هشدار ابتلا به بیماریهای زمینهای باشد
مشکلات چشم مرتبط با بیماریهای داخلی ممکن است در طیف گستردهای از مشکلات اتفاق بیفتند اما معمولا این تظاهرات جزو علائم اختصاصی هستند و برای همه افراد صدق نمیکنند. دیابت، فشار خون بالا و اختلالات تیروئید مهمترین طیف از بیماریها با تظاهرات چشمی هستند.
در بیماران مبتلا به پرکاری تیروئید ممکن است تغییرات ظاهری چشم مانند بیرونزدگی چشم و افتادگی پلک دیده شود. در بیماریهایی که کبد را درگیر میکند بهویژه نوع خاصی از درگیری کبد بهنام «بیماری ویلسون» نیز امکان دارد مشکلات قرنیه اتفاق بیفتد. افتادگیهای پلک در بعضی بیماریهای متابولیک و درگیری چشمی در زمینه بیماریهایی مانند دیابت و فشارخون بالا از دیگر اختلالات نسبتا شایع است.
به گزارش «بهپو» و به نقل از «هفته نامه سلامت»، گاهی مشکلات چشم میتواند بهعنوان علامتی از یک بیماری مطرح باشد. بهعنوان مثال، نقاط خونریزی پشت پلک میتواند نشاندهنده برخی اختلالات پلاکتی و انعقادی باشد. کمرنگشدن غیرعادی پلکها نیز ممکن است بهدلیل کمخونی رخ دهد. پرخونی پلک، دیگر علامت هشدار نسبت به بیماریهای ریوی تلقی میشود که گاهی بهدلیل تجمع گازهای سمی در بدن اتفاق میافتد./