گیر افتادگی عصب و علایم آن

گیر افتادگی عصب در شرایطی رخ می دهد که فشار زیادی به عصب از طرف بافت هایی که آن را احاطه کرده اند وارد می شود. این فشار عملکرد عصب را مختل می کند و باعث بروز درد، گزگز، بی حسی یا ضعف می شود.

گیر افتادگی عصب یا عصب تحت فشار «pinched nerve»، در شرایطی رخ می دهد که فشار زیادی به عصب از طرف بافت هایی که آن را احاطه کرده اند مثل استخوان ها، غضروف ها، عضلات یا تاندون ها وارد می شود. این فشار عملکرد عصب را مختل می کند و باعث بروز درد، گزگز، بی حسی یا ضعف می شود.

به گزارش «بهپو»، گیر افتادگی عصب در نقاط مختلفی از بدن ممکن است اتفاق بیفتد. مثلا فتق دیسک کمر باعث وارد آمدن فشار بر ریشه عصب می شود و دردی که تا پشت ساق پا منتشر می شود احساس خواهید کرد. به همین ترتیب، گیر افتادن عصب در مچ دست باعث بروز درد و بی حسی در دست و انگشتان می شود که از آن به سندرم تونل کارپال یاد می کنند.

علایم تحت فشار بودن عصب

● بی حسی یا کاهش حس در مناطقی از بدن که تحت کنترل عصب مورد نظر هستند

● درد تیر کشنده یا سوزاننده که به اطرف منتشر می شود

● احساس سوزن سوزن شدن، گزگز یا خواب رفتگی اندام (پارستزی)

● ضعف عضلات در ناحیه ای که گیر افتادگی عصب اتفاق افتاده است

● احساس مکرر به خواب رفتن یک دست یا پا

● علایم مرتبط با گیر افتادگی عصب وقتی می خوابید بدتر می شود.

اگر این علایم چند روز ادامه داشت و مراقبت های خانگی مثل استراحت و مصرف مسکن های بدون نسخه به کاهش درد کمک نکرد، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.

بیشتر بخوانید: تخصص هایی که می توانند در درمان دردهای اسکلتی عضلانی به شما کمک کنند

علت گیر افتادگی عصب

گیر افتادگی عصب زمانی بروز می کند که بافت های اطراف عصب فشار زیادی به آن وارد کنند. مثلا در فتق دیسک کمر از طرف استخوان ها و غضروف ها به ریشه عصب فشار وارد می شود. در موارد دیگر، عضله یا تاندون ها ممکن است باعث این ناراحتی شوند.

در مورد سندرم تونل کارپال که بیماری شایعی است بافت های مختلفی در وارد آمدن فشار به عصب مدیان در تونل کارپال نقش دارند؛ از جمله غلاف های متورم تاندون در داخل تونل، استخوان بزرگ شده ای که تونل را تنگ کرده است یا رباط ضخیم و تحلیل رفته.

برخی بیماری ها هم باعث می شوند عصب از طرف بافت های اطرافش تحت فشار قرار بگیرد؛ از جمله:

● آرتریت روماتویید یا آرتریت مچ دست

● استرس ناشی از کار تکراری

● سرگرمی ها یا فعالیت های ورزشی

● چاقی

● آسیب ها و جراحت ها

اگر عصب مدت کوتاهی تحت فشار بوده معمولا آسیب آن دائمی نخواهد بود و با کاهش فشار عملکرد عصب به حالت طبیعی برمی گردد. اگر فشار به عصب ادامه پیدا کند، درد مزمن و آسیب دائمی عصب می تواند رخ دهد.

چه کسانی بیشتر در خطرند؟

عواملی هستند که خطر گیر افتادگی عصب را بالا می برند:

● جنسیت: احتمال بروز سندرم تونل کارپال در زنان بیشتر از مردان است. شاید به این دلیل که تونل کارپال در زنان کوچکتر است.

● اسپورهای استخوانی: تروما یا یک بیماری که باعث افزایش ضخامت استخوان شود مثل آرتروز، در ایجاد اسپورهای استخوانی نقش دارند. اسپورهای استخوانی ستون فقرات را سفت و فضایی را که عصب از آن عبور می کند تنگ می کنند. نتیجه این واکنش ها تحت فشار قرار گرفتن عصب است.

● آرتریت روماتوئید: التهاب ناشی از آرتریت روماتویید اعصاب را به ویژه در مفاصل تحت فشار قرار می دهد.

● بیماری های تیروییدی: مبتلایان به بیماری های تیروییدی در خطر بالای ابتلا به سندرم تونل کارپال هستند.

● دیابت، استفاده تکراری و بیش از اندازه از یک عضو، چاقی، بارداری و استراحت طولانی مدت در تخت هم از جمله فاکتورهایی هستند که عصب ها را در ناحیه مورد نظر تحت فشار قرار می دهند.

تشخیص گیر افتادگی عصب

اولین مرحله در تشخیص گیر افتادگی عصب معاینه و شرح حال گرفتن از بیمار است. اگر پزشک به گرفتگی عصب شک کند برای تشخیص دقیق تر تست هایی را دستور می دهد. از جمله:

● مطالعه هدایت عصبی: این آزمایش از طریق الکترودهایی که روی پوست قرار می گیرند، تکانه های عصبی الکتریکی و عملکرد آنها را در عضلات و اعصاب اندازه می گیرد. جریان کمی از اعصاب عبور می دهند و سپس تکانه های الکتریکی در سیگنال های عصبی اندازه گیری می شود. نتیجه تست به پزشک نشان می دهد که آیا عصب شما آسیب دیده است یا خیر.

● الکترومیوگرافی: در الکترومیوگرافی پزشک از راه پوست سوزنی را به داخل عضلات مختلف وارد می کند. سپس فعالیت الکتریکی عضلات در حالت انقباض و استراحت اندازه گیری می شود. نتیجه تست به پزشک نشان می دهد آیا به اعصاب منتهی به عضلات، آسیب وارد شده است یا خیر.

● از ام آر آی و سونوگرافی هم برای تشخیص گیر افتادگی اعصاب استفاده می شود.

درمان های خانگی برای عصب تحت فشار

1- استراحت

رایج ترین درمان برای گیر افتادگی عصب استراحت دادن عضو مورد نظر است. پزشک از شما می خواهد تا هر نوع فعالیتی که باعث تشدید فشار به عصب می شود را متوقف کنید. همچنین باید تلاش کنید حالت بدنتان هنگام خواب به گون های باشد که کمترین فشار بر عصب گیر افتاده وارد شود. با رعایت کردن همین دستورالعمل های ساده در بسیاری از موارد درد و التهاب عصب گیر افتاده بهبود پیدا می کند و بهتر می شود.

2- حالت بدن را اصلاح کنید

در بسیاری از موارد علت گیر افتادگی عصب حالت بد بدن هنگام نشستن و ایستادن است. وقتی برای مدت طولانی با حالت بدنی اشتباه می نشینید یا می ایستید بدون اینکه بفهمید فشار زیادی بر بخض های مختلف بدنتان وارد می کنید که نتیجه آن آسیب ستون فقرات و عضلات و گیر افتادن اعصاب است.

استفاده از کوسن ها، صندلی های قابل تنظیم و استراحت های گردنی هنگام نشستنبه کاهش فشار بر اعصاب کمک می کند و به عصب اجازه ترمیم می دهد.

بیشتر بخوانید: وضعیت صحیح بدن در فعالیت های روزمره باید چگونه باشد - راهنمای تصویری

3- ایستگاه کاری ارگونومیک

حالت صحیح بدن هنگام نشستن و ایستادن، در محیط کار هم باید رعایت شود. رعایت اصول ارگونومی سبب کاهش ضایعات چشم، سردرد، کمر درد و فشار در نواحی مچ دست، شانه و گردن در اپراتورهای کامپیوتر خواهد شد. تولیدکنندگان تجهیزات و وسایل کامپیوتری هم سعی می کنند تا محصولات را مطابق با اصول ارگونومی طراحی و تولید کنند. تنوع این محصولات زیاد است و با توجه به شرایط بدنی شما به شما حق انتخاب می دهند تا در بهترین حالت بدنی کار کنید.

بیشتر بخوانید: ارگونومی کار با کامپیوتر

4- استفاده از ضد دردها

داروهای ضد التهابی غیر استروییدی «NSAIDs» مثل ایبوپروفن یا ناپروکسن سدیم به کاهش درد کمک می کنند. در برخی موارد داروهای کورتیکواستروییدی تجویز می شود که بصورت خوراکی یا تزریقی در دسترس هستند. کورتون ها علاوه بر کاهش درد، التهاب را هم کم می کنند.

بیشتر بخوانید: 12 نکته کلیدی درباره مسکن ها که باید بدانید

5- حرکات کششی و یوگا

انجام حرکات کششی آرام و یوگا به رفع تنش و فشار در ناحیه مورد نظر کمک می کند. مراقب باشید کشش ها را خیلی عمیق انجام ندهید چون ممکن است علایم را بدتر کند. اگر حین انجام حرکات کششی، درد و ناراحتی احساس کردید فورا از ادامه کار دست بکشید چون ممکن است آسیب بیشتری به عصب وارد شود.

بیشتر بخوانید: 10 حرکت یوگا برای افزایش پویایی بدن - راهنمای تصویری

6- ماساژ یا درمان فیزیکی

ماساژ به کاهش درد و استرس جسمی کمک می کند. وقتی در اطراف ناحیه آسیب دیده فشار ملایمی وارد شود به رفع تنش کمک می کند. ماساژ کامل بدن هم به شل شدن عضلات کمک می کند.

ماساژ بافت های عمیق توصیه نمی شود چون در این حالت فشار زیادی بر بدن وارد می شود و ممکن است علایم گیر افتادگی عصبی را بدتر کند.

درمان فیزیکی با استفاده از ترکیب ورزش، ماساژ و کشش های ملایم به تسکین علایم کمک می کند.

7- استفاده از بریس یا اسپلینت

با توجه به محل گیر افتادگی عصب، بی حرکت نگه داشتن عضو با استفاده از بریس یا اسپلینت به کمتر شدن آسیب عصبی و ترمیم آن کمک می کند. استفاده از این ابزارها یک روش درمانی استاندارد در درمان گیر افتادگی عصب دست و مچ است.

گاهی شدت گیر افتادگی عصب به حدی است که پزشک از شما می خواهد موقع خواب هم از بریس استفاده کنید. به این ترتیب فشار روی عصب برداشته می شود و از هرگونه تحریک عصب تحت فشار پیشگیری می شود و خواب راحت تری خواهید داشت.

بیشتر بخوانید: آیا من به بریس نیاز دارم؟ آشنایی با انواع بریس و کاربرد آنها

بیشتر بخوانید: آیا برای سندروم تونل کارپال به بریس نیاز دارم؟

8- بالا گذاشتن پا

کسانی که دچار گیر افتادگی عصب در کمر هستند وقتی پایشان را روی بلندی می گذارند از فشاری که به ستون فقرات وارد می آید کاسته می شود و دردشان آرام تر خواهد شد. برای این کار می توانید چند بالش زیر زانوهایتان بگذارید تا پاها در زاویه 45 درجه نسبت به بدن قرار بگیرند.

9- گرم و سرد کردن

برای کاهش تورم و التهاب می توانید به طو متناوب از تکنیک گرم و سرد کردن استفاده کنید. ترکیب گرما و سرما جریان خون تازه را به منطقه درد افزایش می دهد و به تسکین درد کمک می کند.

کیسه یخ را هر بار به مدت 15 دقیقه روی منطقه آسیب دیده بگذارید و این کار را سه بار در روز تکرار کنید. پدهای گرم را می توانید مدت طولانی تری –حداکثر- روی عضو بگذارید و این کار را سه بار در روز تکرار کنید.

بیشتر بخوانید: کدام درد شما را تسکین می دهد؟ سرما یا گرما؟

10- تغییر سبک زندگی

یک برنامه طولانی مدت بریزید و تلاش کنید با تغییر سبک زندگی خود از بروز آسیب های مشابه پیشگیری کنید و آسیب موجود را هم بهبود ببخشید. برنامه منظم ورزش های با فشار کم مثل پیاده روی، شنا یا دوچرخه سواری فشار وارد بر اعصاب را کم می کند و بدن را در شکل و شمایل خوب نگه می دارد. کاهش وزن اضافی هم کمک زیادی به کم کردن فشار وارد بر اعصاب می کند.

اگر پس از چند هفته تا چند ماه با درمان های محافظه کارانه گیر افتادگی اعصاب بهبود پیدا نکرد پزشک ممکن است گزینه جراحی را انتخاب کند. نوع جراحی بسته به موقعیت عصبی که تحت فشار قرار دارد فرق می کند.

به گزارش «بهپو» و به نقل از «مایوکلینیک»، جراحی ممکن است بهم معنای برداشتن خارهای استخوانی یا بخشی از فتق دیسک در ستون فقرات یا برداشتن رباط های کارپال برای ایجاد فضای بیشتر جهت عبور اعصاب از مچ دست باشند./