وقتی طب درد، دردهای مزمن را درمان می کند

اگر یکی از هزاران بیماری باشید که دچار درد مزمن هستید، نیک خواهید دانست که درد تا چه اندازه می‌تواند ناتوان کننده و آزاردهنده باشد. پزشکان متخصص طب درد می‌توانند به شما در اداره و مدیریت چنین دردهایی کمک کنند. این پزشکان در تشخیص و مدیریت درد شما تجربه و تبحر کافی دارند و با کمک آنها شما خواهید توانست دوباره از زندگی خویش لذت ببرید.

دردی که درمان نشود و از بین نرود، خسته کننده خواهد شد و به ناتوانی خواهد انجامید. چنین دردی حتی می‌تواند برای سلامت شما هم مضر و زیانبار باشد. درد درمان نشده می‌تواند شما را از داشتن یک خواب خوب شبانه محروم کند. درد همچنین می‌تواند مانع از ورزش و فعالیت و حتی گاه مانع از خوردن و آشامیدن طبیعی شود. چنین دردی می‌تواند شما را آنقدر بدخلق کند که در کار روزمره دچار اختلال شوید و حتی نتوانید اوقات خوشی را با دوستان یا خانواده خود بگذرانید. اگر خدای ناخواسته یکی از هزاران بیماری باشید که دچار درد مزمن هستید، نیک خواهید دانست که درد تا چه اندازه می‌تواند ناتوان کننده و آزاردهنده باشد. پزشکان متخصص «طب درد» که عمدتا آنستزیولوژیست‌ها (متخصصین بیهوشی و مراقبت‌های ویژه) هستند، می‌توانند به شما در اداره و مدیریت چنین دردهایی کمک کنند. این پزشکان در تشخیص و مدیریت درد شما تجربه و تبحر کافی دارند و با کمک آنها شما خواهید توانست دوباره از زندگی خویش لذت ببرید.

درد مزمن چیست؟

وقتی شما درد دارید، این به آن معنا است بدن شما می‌خواهد به شما پیامی بدهد و چیزی بگوید. مثل اینکه لمس یک اجاق داغ را متوقف کنید، روی مچ پای دچار کشیدگی راه نروید یا برای تولد کودکتان به بیمارستان مراجعه کنید. چنین دردی همچون یک سیستم هشدار است که می‌خواهد شما را در وضعیت ایمنی و سلامت نگه دارد. اما اگر همین درد سه ماه یا بیشتر تداوم داشته باشد، باید آن را مزمن در نظر گرفت. در چنین وضعیتی این درد دیگر کمک کننده نخواهد بود.

درد مزمن علل گوناگونی دارد. سرطان‌ها (خود بیماری یا درمان‌های آن)، التهاب‌های مفصلی، صدمات وارده شده به کمر یا گردن، سردردهای میگرنی، دردهای عصبی (که نوروپاتی خوانده می‌شوند) و زونا نمونه‌هایی از علل دردهای مزمن هستند.

گاهی درد پس از جراحی هم از بین نمی‌رود. بعید نیست که اعصاب حتی طی اقدام جراحی انجام شده آزرده شده باشند یا درد متعاقبا به درستی درمان نشده باشد. گاهی حتی نیاز نیست که شما بدانید درد چه علتی دارد. همه آنچه شما می‌دانید گاهی فقط در این خلاصه می‌شود که درد آزارتان می‌دهد و شما بهتر نمی‌شوید!

بیشتر بخوانید: تخصص هایی که می توانند در درمان دردهای اسکلتی عضلانی به شما کمک کنند

طب درد چیست؟

همچنان هستند پزشکانی که در درمان وضعیت‌هایی چون سرطان، بیماری‌های قلبی یا حساسیت‌ها متخصص شده‌اند، متخصصینی هستند که تخصص آنها درمان درد است. این اطبا معمولا پزشکانی هستند که دوره عمومی را گذرانده و در یک رشته تخصصی (معمولا بیهوشی و مراقبت‌های ویژه) حداقل به مدت چهار سال تحصیل کرده‌اند و سپس وارد دوره تکمیلی طب درد شده‌اند. در انتخاب این درمانگران، شما باید اطمینان پیدا کنید که فرد، تحصیل کرده و دارای دانشنامه مورد تائید مراجع علمی و قانونی است. همچنانکه می‌دانید متخصصین بیهوشی و مراقبت‌های ویژه به مدیریت دردهای قبل، حین و بعد از جراحی می‌پردازند. این گروه از پزشکان متخصص در گذر چندین دهه پژوهش و تحقیق به راهکارهای موثری در درمان دردهای مزمن نیز دست یافته‌اند.

این اندازه از تبحر و تجربه قطعا در برخورد با بیماران دچار درد مزمن ضروری است، چرا که از یک سو اعصاب موثر در پیدایش دردهای مزمن، گاه اجزای ظریفی از یک مجموعه هستند و از سوی دیگر وضعیت تشریحی و تحمل درد در بیماران گوناگون، متفاوت است. درک این تفاوت‌ها و گوناگونی‌ها که لازمه درمان و مدیریت شایسته دردهای مزمن است، قطعا نیاز به تخصص دارد و از عهده هر پزشکی برنمی‌آید. این اطبا همچنین تجربه کافی را در استفاده از طیف گسترده داروها دارند. داروهایی که چه بسا بتوانند به طور موثری درد برخی بیماران را از بین ببرند. پزشکان متخصص طب درد با شما و در کنار سایر پزشکان درمانگر برای بهبود و کاهش دردهای شما تلاش خواهند کرد.

یک متخصص طب درد چگونه می تواند به شما کمک کند؟

اگر شما دچار دردهای مزمن باشید، متخصص طب درد به معاینه شما خواهد پرداخت و به تاریخچه طبی شما توجه خواهد کرد. وی همچنین به آزمون‌های آزمایشگاهی انجام شده برای شما توجه کرده و همه این داده‌ها به او در تشخیص درست و یافتن بهترین راه‌های درمان کمک خواهد کرد. پس از آن است که پزشک راه‌های گوناگون موجود را برای کاهش درد با شما در میان خواهد گذاشت. راه‌هایی که گاه خود مجموعه‌ای از اقدامات دارویی و غیردارویی و گاه اقداماتی تهاجمی هستند. شما در این مسیر از درمانگر خود در مورد اینکه برای کنترل درد روزمره خود چه باید بکنید نیز، راهنمایی‌های لازم را دریافت خواهید کرد.

متخصصین طب درد چگونه درد شما را تشخیص می‌دهند؟

پرسش از شما: هیچ‌کس بهتر از شما دردتان را نمی‌داند و نمی‌شناسد! به همین دلیل، این پزشکان از خود شما در مورد جزئیات درد خواهند پرسید. در این مورد معمولا از جایی از بدن که دچار درد است، مدت زمان تداوم آن و اینکه چه چیزی به کاهش آن کمک می‌کند پرسیده می‌شود.
مرور تست‌ها و مستندات: مستندات پزشکی شما، گرافی‌ها و سایر یافته‌های پاراکلینیک به متخصص طب درد کمک می‌کند تا بهترین راه را برای درمان درد بیاید.
پرسشنامه‌ها: معمولا فرم‌های بازخورد ویژه‌ای وجود دارند که می‌توانند به شما در فراهم آوردن اطلاعات اختصاصی در مورد دردتان کمک کنند.
معاینه بالینی: یک ارزیابی بالینی کامل می‌تواند بیش از پیش به روشن شدن زوایای پنهان درد کمک کند.
درخواست آزمایش: گاهی متخصص طب درد برای تشخیص بهتر و دقیق‌تر نیاز به انجام آزمون‌های آزمایشگاهی بیشتری دارد که وی را در تشخیص بهتر کمک خواهد کرد.

برخی از درمان‌هایی که توسط این پزشکان متخصص طب درد به بیماران دچار دردهای مزمن پیشنهاد می‌شوند عبارتند از:

تزریق‌ها و بلوک‌های عصبی: اگر شما دچار اسپاسم عضلانی یا درد عصب باشید، تزریق بی‌حس‌کننده‌های موضعی یا سایر داروها می‌تواند در کاهش دردتان کمک کننده باشد.
تحریک الکتریکی: اگر شما دچار درد مزمنی چون درد کمر باشید، چه بسا درد با استفاده از TENS که همان تحریک الکتریکی عصب از راه پوست (transcutaneous electrica- nerve stimulation) است، کاهش یابد. در این روش رشته‌های عصبی از راه پوست با فرستادن تکانه‌های الکتریکی به موضع درد، تحریک می‌شوند تا درد کاهش پیدا کند.
تحریک طناب نخاعی در دردهای مزمن کمر، بازوها یا پاها: این روش می‌تواند به کاهش درد کمک کند. در تحریک طناب نخاعی (spina- cord stimulation) ابزاری در پشت (کمر) شما کاشته می‌شود که با رساندن تکانه‌های الکتریکی به اعصاب و طناب نخاعی، درد را کاهش دهد.
درمان فیزیکی (فیزیوتراپی): گاه شما می‌توانید با درمان فیزیکی توانایی خود را بهتر سازید و درد خود را کاهش دهید. در این روش گاهی سونوگرافی یا ماساژ عمقی عضلات نیز ممکن است کمک کننده باشند.
طب سوزنی: گاهی درد شما با استفاده از طب سوزنی (acupuncture) بهتر می‌شود. در این روش سوزن‌های نازکی در نقاط مختلف قرار داده می‌شوند تا مسیر سیگنال‌های درد را دچار اختلال کنند.
جراحی: روش‌های جراحی معمولا در مواردی استفاده می‌شوند که درمان‌های معمول با شکست روبرو شده باشند. جراحی می‌تواند به منظور اصلاح ناهنجاری‌های تشریحی (آناتومیک) پدید آورنده درد استفاده شده یا در موارد نادری برای از بین بردن اعصابی استفاده شود که درد را منتقل می‌کنند.

متخصصین طب درد همچنین ممکن است روش‌های جایگزینی را پیشنهاد کنند که می‌تواند به شما در کنار آمدن و سازگاری با درد مزمن و فائق آمدن بر آن کمک کند. از این روش‌ها می توان به روان‌درمانی، روش‌های تمدد اعصاب (relaxation) و بازخورد زیستی (biofeedback) اشاره کرد.

بیشتر بخوانید: 10 روش برای کاهش دردهای مزمن

انجمن آنستزیولوژی و مراقبت‌های ویژه ایران

هر روزه در بیمارستان‌ها، مراکز پزشکی، مراکز جراحی سرپایی و مطب‌های پزشکان در سرتاسر این سرزمین متخصصین بیهوشی و مراقبت‌های ویژه عضو انجمن آنستزیولوژی و مراقبت‌های ویژه ایران در تلاش هستند تا مراقبت‌های بیهوشی را با بهترین کیفیت و کمترین خطر به بیمارانی که جراحی می‌شوند یا در پی کاهش دردهای خود هستند، ارائه دهند. تعدادی از این پزشکان نیز با گذراندن دوره‌های تکمیلی در مدیریت دردهای مزمن تبحر و دانش لازم را کسب کرده‌اند و می‌توانند به بیماران دچار این گونه دردها کمک کنند./