کورتون یا کورتیکواستروئید یا به اختصار استروئیدها نوعی چربی در بدن هستند که در کبد از کلسترول ساخته می شوند و غده آدرنال یا فوق کلیوی از آنها در ساختن هورمون ها استفاده می کند. استروئیدها بطور مصنوعی هم ساخته و از آنها به عنوان دارو استفاده می شود. به این داروهای کورتیکوستروئیدی، کورتون هم می گویند.
به گزارش «بهپو»، کورتیکواستروئیدها باعث کاهش درد و التهاب می شوند و در پزشکی در درمان بسیاری از بیماری ها مانند آسم، روماتیسم مفصلی، اگزما و لوسمی کاربرد دارند. آنها متفاوت از استروئیدهایی هستند که بدنسازان برای عضله سازی استفاده می کنند. می توانید آنها را به صورت تزریقی بگیرید، به صورت کرم در پوست خود بمالید، به صورت اسپری استشمام کنید یا به شکل خوراکی استفاده کنید.
بیشتر بخوانید: کورتون شمشیر دو لبه
اسم کورتون برای خیلی از بیماران هراسآور است و شاید شایعترین دلیلی که در بیشتر بیماران باعث ترس از کورتون میشود، مساله اضافه وزن ناشی از مصرف کورتون باشد که اغلب بیماران، شایعات و واقعیاتی درباره آن شنیدهاند.
حقیقت این است که مصرف داروهای کورتونی باعث احتباس مایعات در بدن و متورمتر به نظر رسیدن بدن میشود و طبیعی است که این مساله تا حدودی هم به اضافه وزن منجر خواهد شد. اما از این مساله که بگذریم، شاید نکته مهم دیگر، پراشتهایی ناشی از مصرف کورتون باشد که میتواند منجر به افزایش وزن شود و حتی ممکن است در عرض چند ماه زمینهای ایجاد کند که اضافه وزن فرد از 10 کیلوگرم هم بگذرد. در این وضعیت بدن چربی بیشتری به ویژه در ناحیه شکم نگه می دارد. البته عامل دیگر افزایش وزن در این زمینه که نباید از کنار آن بیتفاوت بگذریم، بیتحرکی ناشی از بیماریهایی است که متعاقب آنها کورتون تجویز میشود.
اضافه وزن باعث ایجاد ترکهای پوستی –استریا- در پوست میشود. نازکی و ترکهای پوستی هم ظریف و حساس شدن پوست را در پی دارد. از بین بردن استریاهای بدن دشوار است و معمولا بعد از لاغری هم جای آن بهصورت تغییر رنگ باقی میماند. به دنبال نازک شدن پوست ممکن است تغییر رنگ در آن مشاهده شود. در بیمارانی که کورتون موضعی مصرف میکنند، گاهی عروق ریز بدن بیرون میزند.
برای حفظ تعادل در وزن، بهتر است بیماران درباره نوع دارویی که برایشان تجویز شده یا در حال مصرف آن هستند و احتمال افزایش وزن ناشی از مصرف آن دارو وجود دارد، حتما با پزشک خود گفتوگو و مشورت کنند چون شاید پزشک بتواند نوع دارو، شکل یا دوز آن را با توجه به شرایط و دغدغههای بیمار تغییر دهد. مثلا در بیماران آسمی پزشک می تواند به جای شکل خوراکی، یک استروئید استنشاقی تجویز کند که به طور مستقیم ریه ها را هدف قرار دهد به جای قرصی که می تواند اثرات کامل روی بدن داشته باشد.
هرگز بدون راهنمایی پزشک، مصرف دارو را قطع نکنید؛ حتی زمان و نحوه مصرف آن را تغییر ندهید. استروئیدها داروهای قوی هستند که باید به تدریج قطع شوند. توقف مصرف کورتون به طور ناگهانی می تواند منجر به عوارض جدی در سلامتی مانند سفتی عضلات، درد مفاصل و تب شود.
پزشک معمولا توصیههای تغذیهای موثری را در کنار توصیههای دارویی خود به بیمار ارائه می کند. به هر حال، این یک واقعیت است که پیشگیری از پراشتهایی اصلا کار سادهای نیست ولی میتوان تغییراتی را در نوع مواد مصرفی ایجاد کرد.
نکته مهم این است که اگرچه حذف موادغذایی جایز نیست، اما در میزان مصرف موادغذایی مختلف باید تغییراتی به وجود آورد؛ یعنی باید حجم غذا در هر وعده کمتر شود و خوراکیهایی انتخاب شوند که تراکم کالری کمتری دارند. مصرفکنندگان داروهای کورتونی بهتر است از افراط در مصرف غذاهای پرکالری، لبنیات پرچرب، گوشت قرمز، شیرینی، بیسکویت کرمدار و خوراکیهایی از این قبیل نیز اجتناب کنند.
به گزارش «بهپو» و به نقل از «هلث دی»، برای جلوگیری از افزایش وزن، از همان استراتژی هایی که به طور کلی برای کنترل وزن به کار می رود، استفاده کنید:
● غذاهای پر کننده شکم (در عین حال کم کالری) مانند میوه ها و سبزیجات تازه را انتخاب کنید.
● با خوردن شش وعده غذایی کوچک در روز در مقابل سه وعده غذایی بزرگ، گرسنگی خود را از بین ببرید.
● کربوهیدرات های پیچیده غنی از فیبر و کُند هضم در مقابل کربوهیدرات های تصفیه شده (مثل ماکارونی گندم سبوس دار به جای ماکارونی معمولی و برنج قهوه ای به جای سفید) انتخاب کنید.
● در هر وعده غذایی یک منبع پروتئین (گوشت پنیر، حبوبات و غیره) قرار دهید. تحقیقات منتشر شده در مجله تغذیه بالینی آمریکا نشان داد که وعده های غذایی حاوی 25-30 گرم پروتئین، در کاهش اشتها و کنترل وزن موثر هستند.
● آب بنوشید. نوشیدن آب هم به شما احساس سیری می دهد و هم به سوزاندن کالری کمک می کند.
● تحرک و فعالیت داشته باشید. این کار به ویژه وقتی حالتان خوب نیست، کار سختی به نظر می رسد. یک دوست همراه در فعالیت های ورزشی به شما نگیزه و انرژی می دهد. همچنین می توانید فعالیتی انجام دهید که از انجام آن لذت می برید تا بهانه ای باشد برای تحرک بیشتر شما./