بسیاری از سالمندان دچار بیخوابی هستند و داشتن خواب خوب شبانه آرزویشان است. آنها ممکن است در به خواب رفتن دچار مشکل باشند یا اینکه پس از فقط چند ساعت خواب بیدار شوند. خستگی روزانهشان ممکن است آنقدر شدید باشد که نتوانند کارهای معمول روزانه مانند رانندگی را انجام دهند. ممکن است بتوان با انجام اقدامات سادهای مشکل بیخوابی را در سن بالا حل کرد، پیش از اینکه درمان دارویی ضرورت پیدا کند.
به گزارش «بهپو»، یک نکته مهم این است که الگوهای خواب ممکن است با افزایش سن تغییر کند. ۴۰ درصد سالمندان ممکن است خوابشان سبک شود، بهطور مکرر از خواب بیدار شوند و خستگی روزانه داشته باشند. همچنین میان سالمندان نسبت به افراد در سنین پایینتر کاهشی در مرحله عمیق خواب و افزایشی در بیدار شدن در طول شب رخ میدهد.
در حالی که بسیاری از سالمندان از بدخوابی شکایت دارند، شمار نسبتا معدودی از آنها دچار اختلالات حقیقی خواب هستند و تعداد بسیار کمتری نیاز به تجویز دارو دارند.
اختلالات خواب در سالمندان شامل قطع تنفس هنگام خواب و حرکات دورهای اندامها حین خواب میشود که ممکن است به شکل حرکات دورهای پا هنگام خواب یا نشانگان پای بیقرار باشد.
داروها گاهی برای درمان بیخوابی تجویز میشوند، اما این داروها برای درمان کوتاهمدت بیخوابی هستند و معمولا نمیتوانند مشکلات درازمدت خواب را حل کنند. داروهای خوابآور ممکن است با ایجاد وابستگی مشکل خواب را شدیدتر کنند. در این وضعیت پس از مصرف میانمدت تا درازمدت دارو، اگر دارو قطع شود، ممکن است بیخوابی برگشتی و کابوس رخ دهد.
قطع تنفس حین خواب با تغییرات رفتاری برای کمتر کردن خوابیدن به پشت، وسایل دهانی که مجرای هوایی را باز نگهمیدارند، کاهش وزن و قطع داروهایی که باعث افت تنفس میشوند، درمان میشود. گاهی تجویز داروهای محرک تنفس مانند استازولامید یا فشار مداوم مثبت مجرای هوایی از طریق ماسکی که شب شخص بهصورت میزند به درمان کمک میکند.
روشها برای درمان نشانگان پای بیقرار تاثیربخشی زیادی ندارند. خط اول درمان تجویز داروهای آگونیست دوپامین است که مانند ناقل عصبی دوپامین در مغز عمل میکنند. عوارض جانبی این داروها تهوع، سرگیجه و خوابآلودگی هستند. داروهای بنزودیازپینی مانند آلپرازولام، کلونازپام و تمازپام بهعنوان خوابآور در مبتلایان به این نشانگان برای درمان به کار میروند، اما این داروها باعث خوابآلودگی روزانه میشوند و بر خود حرکات پا تاثیری ندارند.
بیشتر بخوانید: چاره جویی برای کمخوابی و بیخوابی در دوران سالمندی
بهداشت خواب
اغلب موثرترین رویکرد برای درمان بیخوابی رعایت «بهداشت خواب» است؛ یعنی توجه به روشها و رفتارهایی که یا باعث بهبود خواب شبانه میشوند یا مانع خواب خوب میشوند. برخی از فعالیتها که به القای خواب کمک میکنند، شامل رعایت زمان خواب منظم، برقراری مناسک پیش از خواب مانند توالت رفتن، خوردن یک میانوعده سبک یا مطالعه و ورزش منظم اما نه در طول 4 ساعت پیش از زمان خواب، مصرف نکردن کافئین 6 ساعت مانده به زمان خواب، پرهیز از سیگار کشیدن در نزدیکی زمان خواب، چرت زدن عصرگاهی و پرهیز از الکل و داروهای خوابآور میشوند.
بیشتر بخوانید: آشنایی با قرص های خواب آور
داروهایی که برای درمان بیخوابی تجویز میشود
پزشکان در برخی موارد، داروهایی برای درمان بیخوابی تجویز میکنند. همه داروهای خوابآور باید مدت کوتاهی پیش از رفتن به تختخواب مصرف شوند. پس از مصرف داروهای خوابآور باید از رانندگی یا سایر فعالیتهایی که نیاز به تمرکز دارند، خودداری کنید. در ادامه فهرستی از این داروها را میآوریم.
زولپیدم
زولپیدم به خوبی به خواب رفتن کمک میکند، اما برخی افراد ممکن است در میانه شب از خواب بپرند. یک شکل آهستهرهش این دارو هم تولید شده که ممکن است به شما کمک کند به خواب بروید و برای مدت طولانیتری بخوابید. فقط هنگامی باید زولپیدم را مصرف کنید که بتوانید با مصرف آن یک خواب دستکم ۷ تا ۸ ساعته داشته باشید. یک شکل زولپیدم بهصورت اسپری دهانی به نام زولپیمیست بهوسیله سازمان غذا و داروی آمریکا تایید شده که برای درمان کوتاهمدت بیخوابی ناشی از اشکال در به خواب رفتن به کار میرود.
اسزوپیلکون
اسزوپیلکون نیز کمک میکند فرد به سرعت به خواب برود و بررسیها نشان میدهند افراد با مصرف این دارو بهطور میانگین 7 تا 8 ساعت به خواب میروند. این دارو را نیز فقط باید هنگامی مصرف کرد که خواب کامل شبانه برای شما ایجاد کند چراکه میتواند باعث گیجی شما در روز بعد شود. به همین علت سازمان غذا و داروی آمریکا توصیه میکند دوز شروع اسزوپیلکون بیش از یک میلیگرم نباشد.
زالپلون
زالپلون میان همه قرصهای خوابآور جدید برای کمترین مدت ممکن در بدن فعال باقی میماند. این موضوع به این معناست که شما میتوانید اول تلاش کنید خودتان به خواب روید. بعد اگر تا ساعت 2 صبح خوابتان نبرد، میتوانید این قرص را مصرف کنید و صبح روز بعد بدون خوابآلودگی بیدار شوید، اما اگر مشکل شما این است که در طول شب بیدار میشوید، این قرص گزینه خوبی برای شما نیست.
دوکسپین
این داروی خوابآور برای استفاده در افرادی تایید شده که در تداوم خواب دچار مشکل هستند و وسط شب بیدار میشوند. دوکسپین با مهار کردن گیرندههای هیستامین به تداوم خواب کمک میکند. این دارو را هنگامی باید مصرف کنید که با آن 7 یا 8 ساعت کامل بخوابید. مقدار تجویزشده دارو بر اساس سلامت، سن و پاسخ به درمان متفاوت است.
بنزودیازپینها
این قرصهای خوابآور قدیمیتر مانند تریازولام، تمازپام و آلپرازولام ممکن است هنگامی مفید باشند که بخواهید داروی خوابآور برای مدت بیشتری در بدن شما بماند. برای مثال، این داروها بهطور موثری برای درمان مشکلات خواب مانند خوابگردی و حمله وحشت در خواب به کار رفتهاند، اما ممکن است باعث شوند در روز بعد احساس خوابآلودگی کنید. همچنین میتوانند باعث وابستگی شوند، به این معنا که شما برای خواب رفتن همیشه نیاز به مصرف آنها داشته باشید.
داروهای ضدافسردگی
برخی از داروهای ضدافسردگی مانند ترازودون و میرتازاپین بهخصوص برای درمان بیخوابی و اضطراب موثر هستند.
داروهای کمککننده به خواب بدون نیاز به نسخه
اغلب این داروها داروهای ضدهیستامینی هستند و به خوبی عمل میکنند، اما در روز بعد باعث خوابآلودگی میشوند. این داروها آنقدر بیخطر هستند که برای تهیه آنها نیاز به نسخه پزشک نیست، اما اگر داروی دیگری مصرف میکنید که آن هم حاوی ترکیبات ضدهیستامینی است، مانند داروهای سرماخوردگی یا ضدحساسیت، ممکن است بدون اینکه بدانید مقدار بیش از حدی از این داروها را وارد بدن خود کنید.
به گزارش «بهپو» و به نقل از «وبمد»، یک هشدار دیگر درباره داروهای خوابآور که سازمان غذا و داروی آمریکا در سال ۲۰۰۷ میلادی اعلام کرد، این است که این داروها ممکن است در موارد نادری باعث واکنشهای حساسیتزا و رفتارهای پیچیده مرتبط با خواب از جمله «رانندگی در خواب» -افرادی که در حالت خواب یا هوشیاری پایین از خواب برمی خیزند، رختخوابشان را ترک می کنند، وارد ماشینشان می شوند و رانندگی می کنند که اغلب با تصادف و آسیب رساندن به خودشان و دیگران همراه است- شوند.
9 توصیه خوابآور
1- زودتر به بستر بروید. هنگامی که احساس خوابآلودگی میکنید به بستر بروید، حتی اگر این زمان زودتر از زمان معمول به خواب رفتن شما باشد.
2- عادات آرامشبخش برای هنگام خواب ایجاد کنید. دوش بگیرید، موسیقی آرام پخش کنید و از تکنیکهای ریلکسیشن (آرمیدگی عضلانی) مانند مراقبه یا تنفس عمیق پیش از رفتن به بستر استفاده کنید.
3- بسیاری از داروهای خوابآور عوارض جانبی دارند و برای مصرف درازمدت توصیه نمیشوند. داروهای خوابآور علت بیخوابی را برطرف نمیکنند و ممکن است در طولانیمدت بیخوابی شما را تشدید کنند.
4- تماس جسمی و جنسی با همسرتان اعم از نوازش و در آغوش گرفتن او میتواند به بهبود وضعیت خواب شما کمک کند.
5- نور مصنوعی در شب باعث مهار تولید ملاتونین در بدن میشود، هورمونی که شما را در شب خوابآلوده میکند. حتیالامکان از چراغهای کمولتاژ استفاده و تلویزیون و رایانه را دستکم یک ساعت پیش از رفتن به خواب خاموش کنید.
6- با وسایل دارای صفحه نمایش الکترونیکی مانند آیپد که در آن از نوردهی از پشت استفاده میشود، مطالعه نکنید. اگر قرار است از وسایل الکترونیکی قابلحمل برای مطالعه استفاده کنید، وسایل الکترونیکی مخصوص خواندن مانند دستگاه کیندل شرکت آمازون مناسب است.
7- ترتیبی دهید که اتاق خوابتان آرام، تاریک و خنک و تختتان راحت باشد. با افزایش سن شما حساسیت بیشتری به سروصدا پیدا میکنید و نور و گرما میتواند باعث ایجاد مشکلات خواب شود. استفاده از ماشینهای تولید صدای آرامشبخش (نویز سفید)، گوشگیر یا صداگیر و چشمبند و ماسک خواب میتواند به شما کمک کند.
8- اتاق خوابتان را فقط برای خواب استفاده کنید، نه برای کار کردن، تماشای تلویزیون یا استفاده از رایانهتان در تختخواب. با این کار مغزتان اتاق خواب را فقط با خواب مرتبط خواهد کرد و راحتتر به خواب خواهید رفت.
9- ساعتهای اتاق خواب را از معرض دید خارج کنید. نور میتواند خوابتان را مختل کند و تماشای تیکتاک عقربهها یا گذر دقایق روی ساعت باعث اضطرابتان میشود و مانع از به خواب رفتنتان خواهد شد./