انتقال هپاتیت از طریق دندانپزشکی

آمارهای جهانی نشان می‌دهند احتمال انتقال هپاتیت از طریق دندان‌پزشکی پایین است. اما به دلیل اینکه دندان‌پزشکی جزو کارهای پرخطر برای ابتلا به بیماری محسوب می‌شود و به‌طور مستقیم با خون و بزاق بیمار در تماس است، همیشه به‌عنوان یک احتیاط در انتقال بیماری‌های ویروسی و عفونی در نظر گرفته می‌شود.

هپاتیت یک واژه کلی به معنای التهاب کبد است. این التهاب می‌تواند علل مختلفی داشته باشد؛ مصرف بعضی داروها، سموم، مشروبات الکلی، چرب شدن کبد و بعضی از ویروس‌ها همگی ممکن است منجر به التهاب کبد شود. هپاتیت‌های ویروسی انواع مختلفی دارند که از شایع‌ترین آنها می‌توان به هپاتیت‌های B، C، D، E و A اشاره کرد. در این میان، هپاتیت‌های نوع B و C از اهمیت بیشتری برخوردار هستند.

به گزارش «بهپو»، «هپاتیت A می‌تواند از طریق آلودگی دهانی منتقل شود. این نوع هپاتیت معمولا به دلیل ورود ویروس به بدن از فاضلاب آلوده به مدفوع انسانی یا وسایل دیگر و حتی دست آلوده به مدفوع انسانی که با دهان تماس داشته، ایجاد می‌شود. هپاتیت B و هپاتیت C، جزو بیماری‌هایی هستند که از طریق خون منتقل می‌شوند بنابراین احتمال کمی برای انتقال آنها از طریق دندان‌پزشکی در نظر گرفته می‌شود زیرا در دندان‌پزشکی خدماتی که با خون و ترشحات غلیظ بدن مرتبط هستند، انجام می‌گیرد. هپاتیت D جزو هپاتیت‌های وابسته است؛ یعنی ممکن است افراد مبتلا به هپاتیت B به هپاتیت D هم مبتلا باشند. هرچند انتقال هپاتیت D هم از طریق خون آلوده است، اما هیچ‌کس به‌تنهایی مبتلا به هپاتیت D نیست». اینها بخشی از گفته‌های «محمد فصیحی دستجردی»، متخصص بیماری‌های عفونی، درباره انواع هپاتیت، راه‌های انتقال آن و احتمال انتقال هپاتیت از طریق دندان‌پزشکی بود. در ادامه گفت‌وگو با ایشان، با اطلاعات بیشتری درباره درصد احتمال انتقال هپاتیت از طریق دندان‌پزشکی و راه‌های پیشگیری از آن آشنا می‌شوید.

بیشتر بخوانید: چه کنیم که به هپاتیت مبتلا نشویم

احتمال انتقال هپاتیت از طریق دندانپزکی پایین است

واقعیت این است که آمارهای جهانی نشان می‌دهند احتمال انتقال هپاتیت از طریق دندان‌پزشکی به قدری پایین است که به 1 درصد هم نمی‌رسد و تنها موارد بسیار نادری از این موضوع در ایران یا جهان به‌طور رسمی گزارش شده است. به عبارت ساده‌تر، اگر کسی بپرسد که چقدر از هپاتیت‌های موجود در جهان به دلیل مراجعه به دندان‌پزشکی و آلودگی از طریق دندان‌پزشکی اتفاق افتاده، ما نمی‌توانیم آماری در حد 0.5 یا 1 درصد هم به او بدهیم، اما به دلیل اینکه دندان‌پزشکی جزو کارهای پرخطر برای ابتلا به بیماری محسوب می‌شود و به‌طور مستقیم با خون و بزاق بیمار در تماس است، همیشه به‌عنوان یک احتیاط در انتقال بیماری‌های ویروسی و عفونی در نظر گرفته می‌شود.

از آنجایی که حدود 30 تا 50 درصد از موارد ابتلا به هپاتیت B معمولا ناشناخته است -حتی در کشورهایی که تابوی اعلام رابطه جنسی از سوی بیمار وجود ندارد- همیشه متخصصان احتمال‌هایی مانند آرایشگاه و دندان‌پزشکی را برای انتقال این ویروس در نظر می‌گیرند، درحالی که آمار رسمی انتقال هپاتیت از دندان‌پزشکی یا آرایشگاه‌ها اصلا به قدری نیست که ما بخواهیم نگرانی خاصی درباره آن داشته باشیم.

حال با توجه به سر و کار داشتن فراوان دندان‌پزشکان با ترشحات خونی یا بزاقی دهان بیماران، چرا احتمال محدودی برای انتقال هپاتیت از طریق دندان‌پزشکی در نظر گرفته می‌شود؟

به دلیل اینکه خود دندان‌پزشکان معمولا نکات بهداشتی را رعایت می‌کنند، ما تقریبا نمی‌توانیم دندان‌پزشک یا کلینیک دندان‌پزشکی‌ای را پیدا کنیم که نسبت به بهداشت لوازم مصرفی برای بیماران بی‌توجه باشند. به عبارت ساده‌تر، اولین قدم برای پیشگیری از هپاتیت B یا سایر هپاتیت‌های مرتبط با خون از طریق دندان‌پزشکی، استفاده از تجهیزات یکبار مصرف -تا حد ممکن- و ضدعفونی کردن سایر تجهیزات با دستگاه اوتوکلاو یا سایر ترکیبات ضدعفونی‌کننده است که خوشبختانه این دو مورد همیشه از سوی دندان‌پزشکان رعایت می‌شود. اگر فردی هم نسبت به رعایت این موارد شک داشته باشد، می‌تواند قبل از مراجعه به دندان‌پزشکی، از دندان‌پزشک خود بخواهد لوازم یکبار مصرف را جلوی خود او باز و استفاده کند یا تجهیزات را در حضور بیمار داخل دستگاه اوتوکلاو قرار دهد.

بیشتر بخوانید: پاسخ به پرسش های متداول درباره هپاتیت و رابطه جنسی

مواردی که دندانپزشکان باید رعایت کنند

برای کاهش احتمال انتقال احتمالی ویروس هپاتیت از بیمار مبتلا به هپاتیت، دندانپزشکان باید اصولی را رعایت کنند.

دندان‌پزشک باید از ماسک‌های یکبار مصرف مناسب برای پوشاندن بینی و دهان خود کمک بگیرد و حتما هنگام کار دندان‌پزشکی عینک مخصوص هم بزند. به این ترتیب، احتمال پاشیدن خون یا بزاق دهان بیمار مبتلا به هپاتیت به مخاط دهان، بینی و چشم دندان‌پزشک از بین می‌رود. ضمن اینکه دندان‌پزشکان باید هنگام کار با وسایل تیز و برنده، کاملا حواس خود را جمع کنند تا دست خود را هنگام درمان نبرند. در موارد بسیار محدود و هنگامی که پزشک بنا به هر دلیلی، شک کند که احتمال مبتلا بودن بیمار او به بیماری‌های عفونی مانند ایدز یا هپاتیت وجود دارد، می‌تواند از بیمار بخواهد تا قبل از مراجعه به دندان‌پزشکی آزمایش‌های مربوط به این دو بیماری را انجام دهد. این آزمایش‌ها کاملا روتین و عادی هستند، و هیچ بیماری نباید از درخواست انجام دادن توسط هر پزشکی ناراحت شود. اگر دندان‌پزشک متوجه وجود بیماری در مراجعه‌کننده خود شود، هیچ کم‌وکاستی از نظر درمان برای او نمی‌گذارد و تنها سعی می‌کند احتیاط‌های لازم را در مورد بیمار انجام دهد تا احتمال انتقال بیماری را به خود یا سایر مراجعه‌کنندگان به صفر برساند.

بیشتر بخوانید: تغذیه در بیماران هپاتیت

اگر هپاتیت دارید، دندانپزشک را مطلع کنید

آیا بیماری که مبتلا به هپاتیت، مخصوصا هپاتیت B یا C است، باید بیماری‌اش را به دندان‌پزشک خود اطلاع بدهد یا نه؟

هرچند براساس گفته‌های قبلی اعلام کردیم حتما دندان‌پزشکان، وسایل مشترک را ضدعفونی می‌کنند و وسایل یکبار مصرف را برای هر بیمار تعویض می‌کنند، اما بیمار از نظر اخلاقی موظف است بیماری‌اش را به دندان‌پزشک اطلاع دهد تا خود پزشک هنگام کار با وسایل تیز و برنده، حواسش را بیشتر جمع کند تا دستش را نبرد یا حتما از عینک و ماسک کمک بگیرد که احتمال انتقال بیماری را به صفر برساند. بنابراین،‌ بیماران باید مطمئن باشند بدون ایجاد هیچ‌گونه اختلالی در روند درمانی، می‌توانند بیماری خود را به دندان‌پزشک اعلام کنند. از آنجایی که معمولا بیماری هپاتیت جزو بیماری‌های عفونی نسبتا شایع در ایران است و دندان‌پزشکان هم موارد احتیاط درباره این بیماری را به‌خوبی می‌شناسند، موضعی در برابر بیمار مبتلا به هپاتیت نخواهند گرفت.

همه دندان‌پزشکان موارد احتیاط درباره این بیماران را به‌خوبی می‌دانند و نیازی به جدا کردن درمانگاه‌های این بیماران از سایر افراد وجود ندارد و درمانگاه دندان‌پزشکی خاصی برای بیماران مبتلا به هپاتیت نداریم.

به گزارش «بهپو» و به نقل از «هفته نامهخ سلامت»، خوشبختانه طی سال‌های اخیر، واکسن هپاتیت به‌خوبی در دسترس عموم مردم قرار گرفته و توصیه ما به همه افراد جامعه، این است که حتما تزریق 3 نوبت واکسن هپاتیت را برای پیشگیری از انتقال این بیماری از هر طریقی داشته باشند./