«سرطان معده» در نتیجه رشد غیرعادی سلولهای جداری معده و ایجاد تودهای بدخیم بروز میکند. بیش از 90درصد تومورهای عامل سرطان معده آدنوکارسینوم هستند، به این معنی که تا جدار درونی معده -مخاطها- پیشروی میکنند. این بیماری رشد آرامی دارد و بهندرت ممکن است پیش از 50 سالگی دیده شود. ممکن است تومور سرطانی مدت طولانی در بخشی از معده بدون تکثیر باقی بماند سپس به دیگر بخشهای جدار معده برسد و اندامهای نزدیک معده مانند پانکراس، کولون و طحال را درگیر یا اینکه از طریق خون یا سیستم لنفاوی به اندامهایی مانند ریه و کبد سرایت کند.
به گزارش «بهپو»، سرطان معده دومین عامل فوت ناشی از سرطان در دنیاست که در مردان شیوع بالاتری دارد. کشورهای ژاپن -1 نفر از هر 1000 نفر- چین، کره، ایرلند و شیلی بالاترین آمار بیماری را دارند. این بیماری چهارمین عامل مرگومیر در اروپا بود که طی 20 سال گذشته با توجه به بهبود سطح زندگی، شیوههای نوین نگهداری مواد غذایی -کنار گذاشتن روشهای نمکسود و...- و پیشرفتهای درمانی کاهشیافته است. شناخت عوامل خطر بیماری، به ویژه زمینه ژنتیک و ابتلا به عفونتهای دستگاه گوارش میتواند به تشخیص سریع بیماری کمک کند که روند درمان را سرعت میبخشد. توصیه میشود افرادی با این شرایط حتما در صورت بروز علایم هشداردهنده به پزشک متخصص مراجعه کنند تا با انجام اندوسکوپی بهعنوان روشی ساده، موثر و کمخطر از بروز احتمالی بیماری مطمئن شوند.
سرطان معده در ایران
شایعترین سرطان در ایران بین مردان سرطان معده و بین زنان سرطان پستان است، اما مهمترین عامل مرگ بر اثر سرطان چه بین زنان و چه بین مردان را سرطان دستگاه گوارش -مری، معده، روده، مقعد- میدانند. سرطان دستگاه گوارش، بهویژه سرطان معده در شرق آسیا شیوع بسیاری دارد و شمال ایران در واقع روی کمربند سرطان معده است.
سرطانهای دستگاه گوارش در مناطق شمالی ایران بسیار شایع است. به گفته «ملک زاده»، رییس پژوهشکده بیماری های گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران، استان های اردبیل، زنجان، خراسان شمالی، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی و خراسان رضوی 6 استان دارای رتبه «شیوع بسیار بالا» با بروز برابر یا بیش از 30 مورد سرطان معده در هر 100 هزار نفر هستند.
اردبیل بالاترین میزان سرطان معده را در کشور دارد و حتی در بعضی تحقیقات اعلام شده اردبیل بالاترین میزان سرطان معده را در دنیا به خود اختصاص داده است. در طرف مقابل، استانهای جنوبی از جمله کرمان و سیستان و بلوچستان پایینترین آمار را در سرطانهای دستگاه گوارش دارند. بالاترین میزان مرگ بر اثر سرطانهای دستگاه گوارش در استان کردستان است.هلیکوباکتر پیلوری که گفته میشود نیمی از مردم دنیا به این باکتری آلوده هستند و عامل ایجاد زخممعده و دوازدهه است، مهمترین عامل خطرساز در سرطان معده محسوب میشود. با این حال باید تاکید کرد بسیاری از کسانی که هلیکوباکتر دارند دچار سرطان معده نمیشوند. در تحقیقاتی که در ایران انجام شده شیوع هلیکوباکتر در استانهای شمالی بیشتر از استانهای جنوبی مثل کرمان و سیستان و بلوچستان است، حتی شیوع هلیکوباکتر در اردبیل را تا ۹۰ درصد تخمین زدهاند. به اینترتیب غربالگری برای هلیکوباکتر میتواند نقش بسیار مهمی در مبارزه با این عفونت داشته باشد که بهطور معمول با 2 هفته درمان با آنتیبیوتیک از بین میرود.
شش منطقه پرخطر سرطان معده در ایران
مهمترین عادات غذایی زمینهساز سرطان معده در ایران
چای داغ: چای رایجترین نوشیدنی ایرانیان است که آن را «لبسوز» میپسندند. نوشیدن چاغ داغ که باعث آسیب حرارتی به مری و معده میشود، یکی از عواملی است که ایرانیان را مستعد این بیماری میکند.
شور و ترشی: ایرانیان به ترشی -سبزیجاتی که در سرکه پرورانده شده- و شور -سبزیجاتی که در آبنمک پرورانده شده- علاقه زیادی دارند، در صورتی که مصرف زیاد این خوردنیها بهعنوان عوامل خطرساز سرطان معده مطرح میشود. بهطور کلی، نمک زیاد یکی از عوامل مستعدکننده سرطان دستگاه گوارش است.
نیترات و نیتریت: نیتریت و نیتریت که بحث وجود آنها در آب آشامیدنی مطرح است از عوامل مستعدکننده سرطان دستگاه گوارش است. هرچند گفته میشود نیتریت و نیترات در آب آشامیدنی مردم زیر حد مجاز است، اما اگر میزان آن بالا باشد میتواند جزو عوامل خطرساز قرار گیرد.
گوشت: خوردن گوشت زیاد بهعنوان یکی از عوامل ایجاد سرطان، بهویژه در روده مطرح است. از طرف دیگر، خوردن میوه و سبزی تازه یکی از راههای جلوگیری از سرطانهای دستگاه گوارش است. برخی تحقیقات نشان دادهاند سیر، اثر پیشگیرانه در سرطانهای دستگاه گوارش دارد، هرچند شواهد در این زمینه قوی نیست.
سرخکردن: هرچند تحقیقات دقیقی درباره رایجترین شیوه پخت غذا در ایران وجود ندارد، اما به سادگی میتوان گفت بسیاری از غذاهای ایرانیان با سرخکردن تهیه میشوند. پرهیز از سرخکردن و روی آوردن به روشهای سالمتر مثل آبپز کردن و گریل کردن در کاهش خطر ابتلا به بیماریها نقش دارد.
البته دلایل دیگری مثل آب و هوا، مصرف تریاک، استفاده از یخچال برای نگهداری غذا و عوامل اقتصادی و اجتماعی هم برای شیوع زیاد سرطانهای دستگاه گوارش در نیمه شمالی ایران مطرح شدهاند.
طب سنتی به تومورها شبیخون میزند
طبق مطالعات انجام گرفته، استفاده از رژیم غذایی نادرست سبب افزایش شاخصهای التهابی میشود که این شاخصها نقش موثری در بروز سرطان ایفا میکنند.
موادی مانند زعفران، زردچوبه، سیر و پیاز خاصیت ضدالتهابی دارند. مصرف مداوم این مواد موجب کاهش التهاب در بدن افراد میشود و از بروز سرطان جلوگیری میکند.
مصرف بیش از حد روغنهای صنعتی حاوی اسیدهای چرب ترانس و اشباع، گوشت قرمز و لبنیات پرچرب منجر به افزایش التهاب میشود که احتمال ابتلا به سرطان را در بدن افراد افزایش میدهد.
افراد میتوانند با صرف هزینه اندک و استفاده از شاخص التهابی رژیم غذایی « DII» از میزان سالم یا ناسالم بودن رژیم خود آگاهی پیدا کنند.
شاخص التهابی رژیم غذایی بهعنوان معیاری برای پیشبینی بیماریهایی مانند سرطان و فشارخون که التهاب مزمن در پیدایش آنها دخالت دارد، به کارگرفته میشود.
اگرچه قرارگرفتن در معرض بعضی از آلودگیها، اجتنابناپذیر است و نمیتوان آن را بهطور کامل از زندگی حذف کرد، اما روشهایی وجود دارد که میتوان با بهکارگیری آن، از انباشت سموم در بدن جلوگیری کرد. بهعنوان مثال میتوانید آدامس نخورید، اگر قرار است غذایی از بیرون منزل تهیه کنید ظرف مناسبی تهیه کنید تا مجبور نباشید غذا را برای چند ساعت در ظروف یکبار مصرف نگهداری کنید، میتوانید خودروی خود را برای مسیرهای کوتاه از پارکینگ خارج نکنید. اگر گوشت تهیه کردهاید آن را همراه چند شاخه رزماری، آویشن و تخم گشهم بپزید تا اطمینان حاصل کنید که سموم گوشت تا حدی گرفته شده و بعد از پختن، سبزی را از ظرف بیرون بیاورید.
علاوه بر رعایت این موارد، یکی از کارهای کمککننده استفاده از دمنوشهای سمزداست تا سمومی که در طول روز در بدن جمع شده، دفع شود. مصرف دمنوش، اجازه تجمع سموم را در بدن نمیدهد. بهعنوان مثال اگر شما دارویی مانند پنیسیلین یا آموکسیسیلین مصرف کرده یا ماده غذاییای خوردهاید که باعث انباشت سموم در بدن میشود، با مصرف دمنوش میتوانید این سموم را از بدن دفع کنید.
چای سبز: از بوتهای به نام «کامیلیا سینسیس» بهدست میآید و همان بوتهای است که چای سیاه، سبز و سفید از آن بهدست میآید. رنگ، طعم و مزه آن به میزان رشد برگها، زمان برداشت و طرز عملآوری آن ارتباط دارد. چای سبز با سرطان پستان، معده و پوست مقابله میکند.
سیر: این گیاه با بروز سرطان گوارشی مقابله میکند. مصرف سیر در حفظ سلامت قلب و عروق هم نقش دارد.
عصاره دانه انگور: نتایج آزمایشهای بالینی نشان میدهد عصاره دانه انگور با سرطان پستان، معده، روده بزرگ، پروستات و ریه مقابله میکند و بیضرر است.
ادویهها: بیشتر ادویههایی که برای پخت غذاها به کار میرود برای حفظ سلامت مفید است.
این ادویهها خاصیت ضدسرطانی هم دارند؛ از جمله زردچوبه، زنجبیل و رزماری. تقریبا همه میوه و سبزیهای تازه خاصیت ضدسرطانی دارند.
به گزارش «بهپو» و به نقل از «هفته نامه سلامت»، میوه و سبزیجات از جمله سیب، کلم بروکلی، کلم برگ و... بهدلیل دارا بودن فیبر با سرطان لوله گوارشی مقابله میکنند. جوانهها و آب سبزیجات از جمله علف گندم هم بهدلیل داشتن آنتیاکسیدان، آنزیمها، ویتامینها و مواد معدنی با سرطان مقابله میکنند و مانع از بروز آن میشوند. افراد باید از مصرف غذاهای پرچرب و حاوی مقادیر زیادی نمک پرهیز کنند و با پیروی از الگوی تغذیهای درست، میوه و سبزیجات را جزو برنامه غذایی روزانه خود قرار دهند./