آشنایی با پرتو درمانی

پس از تایید تشخیص سرطان در شما ممکن است نیاز به «پرتو درمانی» داشته باشید. پرتو درمانی یک روش درمانی مشترک بین همه سرطان هاست. پرتو درمانی تومورها را کوچک می کند و سلول های سرطانی را می کشد - و ممکن است تنها روش درمانی باشد که برای مقابله با بیماری خود نیاز دارید.

پس از تایید تشخیص سرطان در شما ممکن است نیاز به «پرتو درمانی» داشته باشید. پرتو درمانی یک روش درمانی مشترک بین همه سرطان هاست. پرتو درمانی تومورها را کوچک می کند و سلول های سرطانی را می کشد - و ممکن است تنها روش درمانی باشد که برای مقابله با بیماری خود نیاز دارید.

پرتو درمانی چگونه به درمان بیماری کمک می کند؟

به گزارش «بهپو»، سلول های بدن همیشه در حال تقسیم و تکثیر شدن هستند. اما در فرد مبتلا به سرطان، برخی از سلول ها سریع تر تقسیم و تکثیر می شوند.

اینجا پرتودرمانی به کمک بیمار می آید. در پرتودرمانی با استفاده از ذرات پر انرژی در DNA سلول های سرطانی شکستگی های کوچکی ایجاد می کنند تا از بین بروند یا آسیب ببینند، به طوری که دیگر نتوانند تکثیر شوند.

هدف از پرتودرمانی چیست؟

هدف این است که با کاهش یا توقف رشد تومور، سرطان را درمان کنیم. گاهی پزشک پیش از انجام عمل جراحی، پیشنهاد می کند که تحت پرتودرمانی قرار بگیرید تا تومورها کوچک شوند. یا ممکن است پس از عمل، توصیه به پرتودرمانی کند تا تومورها بازگشت نداشته باشند.

اگر سلول های سرطانی به سایر قسمت های بدن رسیده باشند، می توان با پرتودرمانی قبل از تشکیل تومورهای جدید، آنها را از بین برد.

اگر سرطان درمان ناپذیر باشد، گاهی پزشک با نوعی پرتودرمانی درد را تسکین می دهد. هدف این نوع پرتو درمانی کوچک کردن تومورها و کم کردن علایم است.

انواع پرتودرمانی

نوع پرتودرمانی به موارد زیر بستگی دارد:

نوع سرطان
بزرگ بودن تومورها
محل تومورها
میزان نزدیکی تومورها به بافت های دیگر
سلامت عمومی فرد
درمان های دیگری که همزمان می گیرید

دو نوع اصلی پرتودرمانی برای سرطان عبارتند از:

1- پرتو درمانی خارجی. دستگاه بزرگی از خارج از بدن از زوایای متعددی تومورهای سرطانی را هدف قرار می دهد. این نوع درمان برای انواع سرطان ها استفاده می شود.

این دستگاه بسیار پر سر و صدا است، اما با بیمار در تماس نخواهد بود، تنها اشعه را به ناحیه ای که درگیر سرطان است می فرستد. این دستگاه با استفاده از برنامه های کامپیوتری به تجزیه و تحلیل اسکن تصویری و تاثیر درمان روی شکل تومور می پردازد.

استفاده از این دستگاه معمولا 30 دقیقه تا یک ساعت طول می کشد، که بیشتر این زمان صرف قرار دادن بیمار در موقعیت صحیح می شود. خود درمان معمولا 5 دقیقه یا کمتر طول می کشد.

اکثر افراد این درمان را به مدت 5 بار در هفته و رزوانه یک بار دریافت می کنند. ممکن است برنامه درمانی شما کمی متفاوت باشد که بستگی به موارد متعددی از جمله نوع پرتو استفاده شده، نوع، اندازه و محل سرطان دارد.

پرتودرمانی خارجی شما را درگیر امواج رادیواکتیو نمی کند، بنابراین می توانید با خیال راحت در کنار دوستان و عزیزان یا در محل کارتان به انجام کار های روزمره بپردازید.

2- پرتودرمانی داخلی. در این روش پرتوها را به شکل جامد یا مایع وارد بدن می کنند. ورود ید رادیواکتیو مایع به بدن از طریق بلع یا تزریق وریدی است. این ماده در سراسر بدن به دنبال سلول های سرطانی می گردد و آنها را از بین می برد. به این روش درمان سیستمیک می گویند و پزشکان اغلب از آن برای درمان سرطان تیرویید استفاده می کنند.

در یکی دیگر از روش ها که «براکی تراپی» نامیده می شود، تکنسین فرم جامد تابش - مثلا یک کپسول یا ایمپلنت - را به بدن وارد می کند. او با استفاده از یک لوله کوچک به نام کاتتر و یا یک دستگاه با نام اپلیکاتور این مواد را درون بدن قرار می دهد.

براکی تراپی معمولا برای درمان سرطان سر، گردن، پستان، گردن رحم، آندومتر، پروستات و چشم به کار می رود.

اگر پزشک از دوز کم تابش در براکی تراپی استفاده کند، پس از چند روز، ایمپلنت را برمی دارد. اما اگر از دوز بالاتر استفاده کند، معمولا بعد از 10 تا 20 دقیقه آن را بر خواهد داشت و بیمار به مدت حدود 2 تا 5 هفته آینده روزانه 2 دوز دریافت خواهد کرد.

بسته به نوع و مکان سرطان و درمان های دیگری که بیمار داشته است، پزشک گاهی ایمپلنت دایمی در بدن بیمار قرار می دهد. تابش این نوع ایمپلنت ها با گذر زمان تضعیف می شود.

پس از دریافت پرتودرمانی داخلی، بدن یا مایعات بدن برای مدتی اشعه صادر می کنند، بنابراین احتمالا در بیمارستان بستری خواهید شد و می بایست برای مدتی از ملاقات عزیزانتان محروم باشید یا محدودیت هایی را در تماس با آن ها رعایت کنید.

هر گونه پرتودرمانی که دریافت کنید، توجه داشته باشید که باید ملاقات های منظمی با پزشک داشته باشید تا میزان پیشرفت درمان بررسی شود. پزشک شما را معاینه می کند و عوارض جانبی و علایم را مورد بحث قرار می دهد. همچنین ممکن است برای آزمایش علایم سرطان از آزمایشات آزمایشگاهی و تصویربرداری ها، مثلا آزمایش خون، اشعه ایکس، سی تی اسکن، ام آر آی یا PET استفاده کند.

بیشتر بخوانید: با عوارض جانبی پرتودرمانی آشنا شوید

مزایا و معایب پرتو درمانی

پرتو درمانی گاهی خطر ابتلا به انواع دیگر سرطان را به میزان کمی افزایش می دهد. این احتمال آنقدر کم هست که فواید درمانی بر آن برتری داشته باشد، اما با این حال پزشک با شما مشورت خواهد کرد تا با کمک او به بهترین روش درمانی مناسب خودتان دست پیدا کنید.

اگر باردار هستید یا قصد دارید باردار شوید حتما به پزشک اطلاع دهید. پرتودرمانی به جنین آسیب می رساند. در مورد چگونگی تاثیر پرتودرمانی روی اسپرم اطلاعات زیادی در دسترس نیست، به همین علت پزشکان معمولا جانب احتیاط را رعایت می کنند و پیشنهاد می دهند مردان در طول پرتودرمانی و چند هفته پس از آن اقدام به بچه دار شدن نکنند.

اثرات جانبی پرتو درمانی

از آنجا که پرتودرمانی روی سلول های سالم شما هم تاثیر می گذارد، نمی توان گفت هیچ عارضه جانبی در پی ندارد. گاهی در طول درمان دچار این عوارض جانبی می شوید. ممکن است این عوارض جانبی چند هفته بعد از بین بروند یا اینکه سال ها ادامه یابند. بعضی از این عوارض چند ماه یا چند سال پس از درمان خود را نشان می دهند.

بسته به بخشی از بدن که تحت درمان قرار می گیرد، عوارض جانبی شامل خستگی، ریزش موی موقت، مشکلات جنسی و باروری، تاری دید و تغییرات پوستی می شوند.

برخی از مشکلات دیگر که ممکن است افراد تحت پرتو درمانی را درگیر کند عبارتست از:

تهوع و استفراغ
سردرد
تورم
تغییر طعم غذا ها در دهان
مشکل بلع
مشکلات ادراری
اسهال

به گزارش «بهپو» و به نقل از «وبمد»، در صورت وجود هر یک از این عوارض جانبی، با پزشک خود صحبت کنید. در این زمینه توصیه هایی وجود دارد که می توانید انجام دهید، از جمله دارو درمانی که علایم را کاهش می دهد./