داروها برای درمان انواع بیماری ها طراحی شده اند، اما گاهی اوقات عوارض جانبی ناخواسته ای دارند. بعضی از داروها باعث افزایش رشد مو، تغییر رنگ یا بافت مو و ریزش مو می شوند.
به گزارش «بهپو»، ریزش موی ناشی از مصرف دارو، مثل هر ریزش موی دیگری، روی اعتماد به نفس شخص تاثیر می گذارد. خبر خوب این است که در بیشتر موارد، با قطع مصرف دارو، ریزش مو متوقف می شود و مو ها به حالت اول باز می گردند.
نقش دارو ها در ریزش مو
دارو ها با دخالت در چرخه طبیعی رشد مو باعث ریزش مو می شوند. یک مو ابتدا در فاز آناژن رشد می کند، این فاز دو تا شش سال طول می کشد، سپس در مرحله تلوژن، که حدود سه ماه طول می کشد، استراحت می کند. در پایان مرحله تلوژن، مو می ریزد و با موی جدید جایگزین می شود.
بعضی داروها منجر به دو نوع ریزش مو شوند: تلوژن افلوویوم و آناژن افلوویوم.
تلوژن افلوویوم شایع ترین شکل ریزش موی ناشی از داروست. این عارضه معمولا در عرض 2 تا 4 ماه پس از مصرف دارو ظاهر می شود و موجب می شود فولیکول های مو به مرحله استراحت -تلوژن- بروند و زود تر از زمان مقرر بریزند. مبتلایان به تلوژن افلوویوم معمولا بین 30٪ تا 70٪ بیش از حد معمولِ روزانه -100 تا 150- مو از دست می دهند.
آناژن افلوویوم ریزش مویی است که در طول فاز آناژن چرخه مو اتفاق می افتد. زمانی که مو به طور فعال در حال رشد است این عارضه از تقسیم طبیعی سلول های ماتریکس مو جلوگیری می کند. سلول های ماتریکس مو باعث تولید موهای جدید می شوند. این نوع ریزش مو معمولا در عرض چند روز تا چند هفته پس از مصرف دارو شروع می شود. این عارضه در مبتلایان به سرطان که داروهای شیمی درمانی مصرف می کنند شایع است و اغلب اوقات شدید است و منجر به از دست دادن بیشتر یا تمام مو های سر، ابرو، مژه و بقیه موهای بدن می شود.
شدت ریزش موی ناشی از مصرف دارو بستگی به نوع دارو و دوز آن، همچنین حساسیت فرد به دارو دارد.
دارو هایی که باعث ریزش مو می شوند
به نظر می رسد انواع مختلفی از داروها باعث ریزش مو می شوند، از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:
داروهای ضد آکنه حاوی ویتامین A –رتینویید ها
آنتی بیوتیک ها و داروهای ضد قارچی
داروهای ضد افسردگی
قرص های ضد بارداری
داروهای ضد انعقاد خون
داروهای کاهنده کلسترول
داروهایی که سیستم ایمنی را سرکوب می کنند
داروهایی که سرطان سینه و سایر سرطان ها را درمان می کنند
داروهای صرع
داروهای فشار خون بالا -ضد فشار خون- مانند مسدود کننده های بتا، بازدارنده های آنزیم مبدل آنژیوتانسین و دیورتیک ها
درمان جایگزینی هورمون
دارو های تثبیت خلق و خو
داروهای ضد التهابی غیر استروییدی -NSAIDs
داروهای بیماری پارکینسون
استروییدها
داروهای تیرویید
داروهای کاهش وزن
داروهای شیمی درمانی اغلب منجر به آناژن افلوویم می شوند. همانطور که این داروها سلول های سرطانی را در سراسر بدن می کشند، به سلول های سالم، از جمله سلول های ماتریکس مو هم آسیب می زنند. به گفته انجمن سرطان آمریکا، مو معمولا در عرض دو هفته پس از شروع شیمی درمانی شروع به ریزش می کند و بعد از یک تا دو ماه به تدریج سرعت آن بیشتر می شود. ریزش مو در بیمارانی که دارو های شیمی درمانی را به شکل ترکیبی مصرف می کنند شایع تر و شدیدتر از کسانی است که تنها یک دارو مصرف می کنند.
داروهای شیمی درمانی که باعث ریزش مو می شوند، عبارتند از:
آدریامایسین
سیکلوفسفامید
داکتینومایسین
دانوروبیسین
دوستاکسل
دوکسوروبیسین
اتوپوزاید
فلوروراسیل
دارو ایفوسفامید
ایرینوتکان
متوترکسات
Nitrosureas
پاکلی تاکسل
تاموکسیفن
توپوتکان
وینورلبین
درمان ریزش موی ناشی از مصرف دارو
نخست باید قبل از مصرف هر دارویی دستورالعمل آن را بررسی کنید و عوارض جانبی احتمالی آن را با پزشک و داروساز در میان بگذارید. اگر ریزش مو ناشی از مصرف دارو باشد، خبر خوبی برای شماست، چرا که با قطع مصرف دارو دوباره مو هایتان باز خواهند گشت. اگر متوقف کردن دارو باعث بهبودی ریزش مو ها نشود، گاهی لازم است با دارو هایی نظیر فیناستراید یا ماینوکسیدیل سرعت ریزش مو کند شود و مو های جدید تحریک به رشد شوند.
با استفاده از یک تکنیک شاید بتوان از ریزش موی ناشی از شیمی درمانی جلوگیری کرد. به این روش هیپوترمی پوست سر می گویند و با قرار دادن کیسه های یخ روی پوست سر چند دقیقه قبل و حدود نیم ساعت بعد از شیمی درمانی انجام می شود. خنک کردن پوست سر جریان خون را به فولیکول های مو کم می کند، و داروهای شیمی درمانی کمتر وارد فولیکول های مو می شوند. همچنین خنک نگه داشتن سر، فعالیت بیوشیمیایی را کاهش می دهد و باعث می شود فولیکول های مو آسیب پذیری کمتری نسبت به دارو های شیمی درمانی داشته باشند. یکی از نگرانی های این تکنیک، این است که ممکن است سرطان در پوست سر عود کند، زیرا در طول انجام این روش -وازوکانستریکشن سرد- این ناحیه از دریافت تمام دوز دارو محروم می ماند.
به گزارش «بهپو» به نقل از «وبمد»، پس از شیمی درمانی، موها معمولا به سرعت رشد می کنند، اما ممکن است بافت آنها تغییر کند. در موارد نادر، ممکن است حتی بعد از توقف دارو هم مو ها نازک باشند. ماینوکسیدیل به رشد دوباره مو هایی که به آرامی در حال بازگشت هستند کمک می کند. می توان تا زمان بازگشت مو ها از کلاه یا ترفند های دیگری استفاده کرد که کم مو بودن سر را پوشش می دهند./