به گزارش «بهپو»، علامت اصلی پتوز، افتادگی پلک در یک چشم یا هر دو چشم است. این عارضه دردناک نیست، اما ممکن است در دیدتان اختلال ایجاد کند. ممکن است مجبور شوید سر خود را به عقب بر گردانید و چانه تان را بالا ببرید تا دیدتان بهتر شود. یا اینکه مجبور شوید ابروهای خود را بالا ببرید تا پلک ها هم بالا روند. با گذشت زمان، این حرکات روی سر و گردن تان تاثیر می گذارند.
اگر کودک دچار افتادگی پلک شود، ممکن است به «آمبلیوپیا» -تنبلی چشم- هم دچار شود. تنبلی چشم به ضعف بینایی در یکی از چشم ها می گویند که در کودکی به طور صحیح به تکامل نرسیده است. این عارضه باعث افتادگی پلک و گاهی انسداد بینایی می شود، یا اینکه منجر به تار دیده شدن اجسام خواهد شد. اگر تنبلی چشم را در دوران کودکی درمان کنید از اختلال طولانی مدت بینایی جلوگیری می کند.
علت افتادگی پلک چیست؟
افتادگی پلک زمانی اتفاق می افتد که اعصاب کنترل کننده عضلات پلک آسیب ببینند. ممکن است این آسیب دیدگی ناشی از جراحت ها یا بیماری هایی باشد که عضلات و رباط های کنترل کننده پلک را تضعیف می کنند.
بالا رفتن سن هم در ابتلا به افتادگی پلک نقش دارد. با بالا رفتن سن پوست و عضلات اطراف چشم ضعیف می شوند. گاهی اوقات جراحی لیزیک یا جراحی آب مروارید هم باعث کشیدگی پلک و افتادگی آن می شوند. تومور چشم هم یکی دیگر از عوامل ابتلا به افتادگی پلک است.
بهترین روش درمان افتادگی پلک
اغلب پزشکان کودکان مبتلا به افتادگی پلک را درمان نمی کنند و تنها چشم های آنها را به طور منظم معاینه خواهند کرد. معمولا پزشک با تجویز قطره، پچ یا عینک به درمان تنبلی چشم می پردازد. در بیشتر موارد با درمان تنبلی چشم، افتادگی پلک هم درمان می شود. پزشک چشم را تحت بررسی های مداوم قرار می دهد تا ببیند با افزایش سن، آیا کودک نیاز به عمل جراحی دارد یا خیر.
درمان افتادگی پلک در بزرگسالان، معمولا با عمل جراحی همراه است. پزشک پوست اضافی را بر می دارد و عضله بالا برنده چشم را تو می زند. یا اینکه عضله مذکور را دوباره وصل می کند و با اعمال روش هایی تقویت می کند.
همچنین می توان از عینک های ویژه افتادگی پلک استفاده کرد. این عینک ها شاخه هایی دارند که پلک را بالا نگه می دارند و نیاز به جراحی را مرتفع می کنند.
افتادگی پلک چه مشکلاتی برای فرد به دنبال دارد؟
اگر افتادگی پلک زیاد باشد و محور بینایی را بپوشاند، طبیعتا دید فرد کاهش مییابد و در هنگام رانندگی، مطالعه یا حتی راه رفتن روی پله، مشکل ایجاد می کند.
اگر افتادگی پلک در سنین خیلی پایین باشد، نیاز به مداخله خواهد داشت. حتی اگر محور بینایی را نگرفته باشد، در میدان بینایی تاثیر میگذارد. اگر افتادگی پلک در سنین پایین در محور بینایی، اختلال ایجاد کند و بهخصوص یکطرفه باشد، به عنوان یک اقدام اورژانسی تلقی شده و نیاز به درمان فوری دارد زیرا منجر به تنبلیچشم خواهد شد.
بهطورکلی جراحی برای بالابردن پلک توسط پزشک متخصص و مجرب قابل انجام خواهد بود و صرف مادرزادی بودن مشکل نمیتواند مانع جراحی باشد. البته در موارد نادرتری ممکن است فرد دچار مشکلات و بیماری دیگری باشد که عمل جراحی امکانپذیر نباشد.
بیشتر بخوانید: افتادگی پلک از عوامل اصلی تنبلی چشم کودکان
روش دیگری به جز جراحی برای بهبود افتادگی پلک وجود دارد؟
مسلما جراحی، بهترین و موثرترین اقدام درمانی برای بالابردن پلک است. البته در موارد محدودتری مانند ابتلا به بیماریهای عصبی عضلانی که امکان جراحی وجود ندارد، اقدامات دیگری مانند استفاده از عینک مخصوص توصیه میشود. این عینک طوری ساخته میشود که زائدهای پشت آن قرار دارد و امکان بالابردن پلک تا حدی وجود خواهد داشت. لازم به ذکر است افتادگی پلک در اصطلاح عامیانه با پزشکی متفاوت است. در اصطلاح عمومی، هر نوع پایین بودن ابرو یا پایین افتادن پلک بهعنوان افتادگی پلک تعبیر میشود. در برخی موارد امکان دارد پزشک کشیدن پوست پیشانی را در بهبود وضعیت پلک موثر بداند اما افتادگی پلک از لحاظ چشمپزشکی که «پتوز» گفته میشود، تنها به جراحی تخصصی پلک نیاز خواهد داشت.
جراحی افتادگی پلک بهتر است در چه سنی انجام شود؟
سن عمل جراحی به شرایط بیمار بستگی دارد. به عنوان مثال اگر پس از تولد، افتادگی یکطرفه پلک در چشم نوزاد تشخیص داده شود باید سریع تحت عمل جراحی قرار بگیرد تا از تنبلی چشم پیشگیری شود اما اگر افتادگی پلک، جلوی مرکز بینایی را نگرفته باشد، معمولا سنین پیش از دبستان یا سنی که کودک پذیرش این اقدام را داشته باشد، مناسبتر خواهد بود.
چه مراقبتهایی پس از جراحی افتادگی پلک، باید انجام شود؟
خوشبختانه بعد از جراحی افتادگی پلک نیاز به مراقبت دائمی نیست اما امکان دارد در بعضی موارد، پزشک قطره یا پمادهای مخصوص را برای مدتی تجویز کند. مراجعه منظم پس از جراحی پلک مانند مراقبتهای کنترل همیشگی چشم است. در شرایط طبیعی نیز توصیه میشود همه افراد در دورههای 6ماهه یا 1ساله توسط متخصص چشم معاینه شوند و مسلما پس از چنین اقداماتی نیز بهتر است این معاینات دورهای انجام گیرد. البته جراحی افتادگی پلک تاثیری در زندگی روزمره فرد نخواهد داشت و به عنوان مثال محدودیتی در استفاده از لوازم آرایشی پس از جراحی ایجاد نخواهد کرد.
بیشتر بخوانید: نکات مهمی که چشم پزشکان از شما می خواهند بدانید
امکان عود مشکل افتادگی پلک پس از جراحی وجود دارد؟
احتمال اینکه فردی پس از جراحی افتادگی پلک دوباره دچار این مشکل شود، دور از انتظار نیست. به عنوان مثال ممکن است افتادگی پلک بهطور کامل و درست، اصلاح نشود و بیشتر یا کمتر از حدطبیعی اصلاح شود و پلک دوباره این حالت را پیدا کند. البته این موارد به پیشآگهی بیمار بستگی دارد و اگر مشکل خاصی برای جراحی اول نباشد، دوباره نیز میتوان جراحی را انجام داد. افتادگی پلک به دلیل افزایش سن، معمولا پیشآگهی خوبی دارد و جراحی با موفقیت همراه خواهد بود. البته احتمال دارد درصد کمی از بیماران دوباره دچار افتادگی پلک شوند که جراحی دوباره امکانپذیر خواهد بود.
پیش از عمل جراحی، معاینات خاصی مانند عملکرد عضله بالابرنده پلک توسط پزشک متخصص انجام میشود، بهخصوص در موارد افتادگی مادرزادی، اگر عملکرد این عضله خوب نباشد پیشآگهی خوبی وجود ندارد و ممکن است جراحی با موفقیت کامل همراه نباشد که این مساله باید به بیمار گفته شود. چنین بررسیهایی پیش از جراحی به تشخیص میزان موفقیت جراحی کمک خواهد کرد. همچنین باید توجه داشت در صورت ابتلا به برخی بیماریهای عصبی-عضلانی مانند «میاستنیگراویس» نباید جراحی انجام شود. در این بیماران نیاز به درمان طبی خواهد بود و داروهای خوراکی برای کنترل مشکل تجویز میشود که معمولا باید همیشگی مصرف شوند.
جراحی پلک به وضعیت بیمار، نوع افتادگی و تشخیص بیماریهای عصبی-عضلانی بستگی دارد. در صورتی که پزشک احتمال ابتلا به چنین ناراحتیهایی را بدهد، حتما به انجام آزمایشهای خاص و کنترل توسط متخصص مغز و اعصاب نیاز خواهد بود تا در صورت تایید، از جراحی صرفنظر شود.
به گزارش «بهپو» و به نقل از «وب ام دی» و «هفته نامه سلامت»، توجه داشته باشید جراحی افتادگی پلک صرفا باید توسط متخصصان مجرب در زمینه جراحی پلاستیک پلک انجام شود. متاسفانه نداشتن دانش و تبحر کافی در این زمینه ممکن است بهجای ارجاع بیمار به پزشکان متخصص در این حوزه و بیان اینکه مشکل شما غیرقابلعلاج است، فرد را از ادامه درمان و پیگیریهای مربوط به آن بازدارد./