مبتلایان به سلیاک بخوانند، آشنایی با رژیم غذایی بدون گلوتن

تصور حذف نان از رژیم غذایی روزانه برای بسیاری از ما سخت و حتی نشدنی است؛ اما این کاری است که مبتلایان به بیماری سلیاک مجبورند انجام دهند. واکنش سیستم ایمنی بدن به گلوتن موجود در غذاها راز این ممنوعیت است.
به گزارش «بهپو»، «بیماری سلیاک» یک «بیماری خود ایمنی» است و هروقت بیمار «گلوتن» مصرف کند سیستم ایمنی به اشتباه به جدار روده کوچک حمله کرده و علایم شدیدی را به جای می گذارد. گلوتن پروتئین موجود در گندم، جو و چاودار است. این واکنش از جذب صحیح مواد مغذی - سوء جذب مواد غذایی - جلوگیری کرده و اغلب باعث اسهال، خستگی، کاهش وزن، نفخ و کم خونی و سایر عوارض شدید می شود.
این سوء جذب در کودکان علاوه بر علایمی که بزرگسالان را درگیر می کند، روی رشد و نمو آنها نیز تاثیر منفی می گذارد.
هیچ درمانی برای این بیماری وجود ندارد، اما در بسیاری از افراد رژیم های سخت بدون گلوتن می تواند علایم را کنترل کرده و بهبود روده را سرعت بخشد.

بخور نخورهای بیماران سلیاکی

تنها راه کنترل این بیماری یک رژیم سفت و سخت و دایمی بدون گلوتن است. علاوه بر گندم، غذاهایی که گلوتن دارند به قرار زیرند:

جو
بلغور
گندم دوروم
فارینا یا کرِم گندم
آرد گندم سبوس دار
مالت
چاودار یا گندم سیاه
سمولینا
گندم اسپلت یا گندم آلمانی
تریتیکاله

ممکن است پزشک شما را به یک متخصص تغذیه ارجاع دهد تا یک «رژیم بدون گلوتن» داشته باشید.
به محض اینکه گلوتن را از رژیم خود حذف کنید التهاب روده کم کم کاهش می یابد. این اتفاق معمولا ظرف چند هفته می افتد، اما شما بعد از چند روز احساس بهتر شدن خواهید کرد. بهبودی کامل و رشد دوباره پرزهای روده ماه ها تا سال ها طول خواهد کشید. بهبودی روده کوچک در کودکان سریع تر از بزرگسالان انجام خواهد گرفت.
اگر تصادفا چیزی که محتوی گلوتن است بخورید، دچار اسهال و شکم درد می شوید. بعضی از افراد بعد از خوردن گلوتن هیچ علامت و نشانه ای ندارند، این بدان معنی نیست که خوردن گلوتن برایشان بی ضرر است. حتی وجود میزان کمی از گلوتن در رژیم غذایی می تواند مضر و مخرب باشد، چه علایم و نشانه ای داشته باشد، چه نداشته باشد.
«گلوتن پنهان» در مواد غذایی و داروها شامل موارد زیر می شود:

نشاسته اصلاح شده، نگهدارنده ها و استابیلایزر ها (تثبیت کننده ها)
داروهای نسخه ای و بدون نسخه
مکمل های معدنی و ویتامین
مکمل های غذایی و گیاهی
رژلب ها
خمیر دندان و شوینده های دهان
پاکت نامه و چسب تمبر
خمیر بازی

برچسب مواد غذایی را بخوانید

باید از مصرف غذا های آماده پرهیز کرد مگر اینکه روی آن ها برچسب «بدون گلوتن» زده باشند و یا اینکه در مواد تشکیل دهنده آن نامی از عناصر گلوتن دار نباشد. علاوه بر غلات، پاستاها و موادی مثل نان، کیک، پای و کلوچه مواد دیگری که شامل گلوتن هستند به قرار زیرند:

آب جو
آبنبات
عصاره گوشت
غذا های دریایی یا گوشت های مصنوعی -منظور از گوشت مصنوعی، هر نوع فراورده گیاهی است که از نظر بافت و مزه شبیه به گوشت طراحی شده باشد-
گوشت های فراوری شده
سس های سالاد مثل سس سویا
مرغ کنتاکی
سوپ ها

غلات خاصی مثل جوی دوسر ممکن است در حین فرآوری به گندم آلوده شوند. جوی دوسر خالص برای بسیاری از مبتلایان به سلیاک مضر نیست. در امریکا مبتلایان به سلیاک از این فرآورده ها نیز منع می شوند مگر اینکه در برچسب آن ها بدون گلوتن ذکر شده باشد. البته گاهی اوقات جوی دوسر خالص نیز برای این بیماران مشکل ساز می شود.

غذاهای مجاز

بسیاری از غذاها و خوراکی ها در دسته بدون گلوتن هستند و می توانند بدون نگرانی مصرف شوند:

گوشت، ماهی و مرغ تازه ای که کره زده، مزه دار و یا در پودر سوخاری نباشد
میوه ها
اکثر محصولات لبنی
سیب زمینی
سبزیجات

غلات و نشاسته های مجاز در یک رژیم غذایی بدون گلوتن

تاج خروس
گیاه مطیع – Arrowroot-
گندم سیاه
ذرت
آرد ذرت
آرد های بدون گلوتن (برنج، سویا، ذرت، سیب زمینی، لوبیا)
ترتیلای ذرت خالص
کوینولا
برنج
تاپیوکا
خرنوب جایگزینی برای گلوتن در نظر گرفته می شود، اما تاثیرات آن روی بیماران سلیاک نیاز به مطالعات بیشتری دارد.

خوشبختانه برای دوستداران نان و پاستا مواد غذایی بدون گلوتن زیادی روانه بازار شده است. اگر آنها را در فروشگاه ها نمی یابید، به اینترنت مراجعه کنید. البته لازم به ذکر است که مواد غذایی بدون گلوتن ممکن است چربی و کالری اضافه داشته باشند.

ویتامین ها و مکمل های معدنی

«مایوکلینیک» با اشاره به اینکه «محدودیت های غذایی معمولا باعث بروز برخی کمبودها در بیمار سلیاکی می شود» می نویسد: «توصیه می شود بیماران سلیاکی با تجویز پزشک از مکمل ها و ویتامین ها استفاده کنند.»
ویتامین ها و مکمل ها معمولا به شکل قرص هستند. اگر دستگاه گوارش در جذب ویتامین ها مشکل داشته باشد، پزشک انواع تزریقی آنها را تجویز خواهد کرد. باید اطمینان حاصل کنید ویتامین ها و مکمل هایی که می خواهید مصرف کنید بدون گلوتن هستند./