آیا تمرکز کردن برای کودکتان سخت است؟ کودکان مبتلا به اختلال کم توجهی بیش فعالی یا ADHD بی قرار و پریشان هستند. همین باعث می شود نتوانند کارشان را تمام کنند؛ چه گوش دادن به معلم باشد چه به پایان رساندن کارهای عادی روزمره.

یکی از علائم اصلی اختلال کم توجهی بیش فعالی، بی توجهی است. گوش دادن به صحبت دیگران، پیروی از دستورالعمل ها، تمام کردن کارها یا پیگیری مسائل برای کودک سخت است. او ممکن است زیاد رویابافی کند و اشتباه و بی دقتی زیادی داشته باشد. یا از انجام کارهایی که نیاز به توجه دارد یا بنظر می رسد او را کسل و خسته کند، اجتناب می کند.

از دیگر علائم اختلال کم توجهی بیش فعالی این است که کودک ظاهرا نمی تواند آرام گرفته و بنشیند. ممکن است مدام بدود و از هر چیزی بالا برود، حتی وقتی در خانه است. وقتی هم که می نشیند می پرد، بی قرار است و پیچ و تاب می خورد. یا ممکن است متوجه شوید بیش از حد حرف می زند و نمی تواند ساکت بازی کند.

کودک نمی تواند منتظر نوبتش شود. صف را به هم می زند و از دیگران عبور می کند یا پیش از آنکه معلم سوالش تمام شود، پاسخ را می دهد.

در مناطقی از مغز کودکان مبتلا به اختلال کم توجهی بیش فعالی که مربوط به کنترل توجه و تمرکز است، فعالیت کمتر است. همچنین در مواد شیمیایی مغز که نوروترانسمیتر نامیده می شوندتعادل وجود ندارد. هنوز معلوم نیست چرا چنین اتفاقی می افتد اما این بیماری در افراد یک خانواده ارثس است و از این رو بسیاری از تحقیقات بر نقش موثر ژن ها در بروز این بیماری، صحه گذاشته اند.

برای تشخیص ADHD هیچگونه تست آزمایشگاهی وجود ندارد. درعوض، پزشک برای تشخیص از کودک سوالاتی می کند، به صبحت های شما درباره مشکلات رفتاری کودک گوش می کند و اظهارات معلمش را جویا می شود. برای اینکه وجود این بیماری در کودک تایید شود، کودک باید ترکیبی از برخی علائم اختلال کم توجهی بیش فعالی را به مدت 6 ماه نشان داده باشد؛ مثل توجه نکردن، بیش فعالی و رفتارهای تکانشی. همچنین بروز علائم باید تا پیش از سن 12 سالگی باشد.

نوع ترکیبی از همه شایع تر است و اگر کودکی توجه نمی کند یا بیش فعال است و رفتارهای تکانشی دارد به این نوع مبتلاست. در نوع دوم که بیش فعالی تکانشی نام دارد، در کودک بیشتر رفتارهای تکانشی و بی قراری دیده می شود.در نوع سوم که کم توجهی در آن غالب است، کودک نمی تواند تمرکز کند اما بیش فعال نیست و معمولا کلاس را به هم نمی زند.

داروهای محرک توجه کودک را افزایش می دهند و بیش فعالی و رفتارهای تکانشی کودک را کنترل می کنند. مطالعات نشان داده اند که این داروها در 65 تا 80 درصد کودکان مبتلا موثر بوده اند. همانند هر داروی دیگری عوارض جانبی نیز وجود دارد. در این باره با پزشک خود مشورت کنید. داروهای غیرمحرک نیز وجود دارند که در برخی کودکان مبتلا تجویز می شوند اما آنها نیز عوارض جانبی دارند.

مشاوره به کودک کمک می کند با ناامیدی مبارزه کرده و اعتماد بنفس خودش را بالا ببرد. همچنین به شما برخی استراتژی های پشتیبانی را یاد می دهد. نوعی از این درمان به نام آموزش مهارت های اجتماعی به کودک نشان می دهد چگونه نوبت را رعایت کرده و با دیگران به اشتراک بگذارد. مطالعات نشان داده است که درمان طولانی مدت که ترکیبی از رفتاردرمانی و درمان دارویی باشد، بهتر از دارودرمانی تنها کمک می کند.

بیشتر کودکان مبتلا به ADHD به مدارس عادی می روند اما مدارسی نیز وجود دارد که خاص کودکان مبتلا به اختلال کم توجهی بیش فعالی است و آموزش های متناسب با شرایط او داده می شود.

می توانید به کودک خود در خانه وظایف مشخصی را محول کنید. فهرستی از کارهای روزانه که در توان کودک است تهیه کنید تا در ذهن کودک بماند قرار است هر روز چه کارهایی انجام دهد. این کار به او کمک می کند در کار باقی بماند. از جمله این وظایف می توان به زمان مخصوص بیدار شدن از خواب، غذا خوردن، بازی کردن، انجام تکالیف و کارهای خانه و رفتن به رختخواب اشاره کرد.

نتایج مطالعات درباره رژیم غذایی کودکان مبتلا به ADHD مختلف است اما برخی تحقیقات می گویند غذاهایی که برای مغز خوب است برای این بیماری نیز مفید است. غذاهایی که سرشار از پروتئین هستند مثل تخم مرغ، گوشت، انواع لوبیا و مغزها در بهبود تمرکز کودک مفیدند. شاید بخواهید کربوهیدرات های ساده مثل آبنبات و نان سفید را با انواع پیچیده آن مثل گلابی ها و نان سبوس دار جابجا کنید. بهتر است پیش از هرگونه تغییر اساسی در تغذیه کودک خود، با پزشک وی صحبت کنید.

درحالیکه بسیاری از کودکان پس از خوردن تنقلات از دیوار راست بالا می روند و انرژی و هیجان زیادی پیدا می کنند، شواهد قوی وجود ندارد که تایید کند قند عامل ADHD است. نقش افزودنی های خوراکی نیز در بروز ADHD قطعی نیست. برخی مادران می گویند رنگ ها و نگهدارنده های خوراکی علائم کودک را بدنر می کند و آکادمی پزشکان اطفال آمریکا می گوید پرهیز کردن از این مواد منطقی به نظر می رسد.

ارتباط بین ADHD و تماشای تلویزیون مشخص نیست اما آکادمی پزشکان اطفال آمریکا پیشنهاد می کند مدت زمان قرارگیری کودک در مقابل صفحه های نمایش را محدود کنید. به گفته آنها کودکان زیر 2 سال نباید تلویزیون تماشا کنند و کودکان بزرگتر نیز بیشتر از 2 ساعت در روز تلویزیون تماشا نکنند. برای کمک به بهبود استعداد توجه در کودکتان فعالیت هایی چون بازی ها، پازل ها، بلوک سازی ها و کتاب خواندن را در او تشویق کنید.

هیچ روش مطمئنی برای پیشگیری از ابتلای کودک به ADHD وجود ندارد اما می توانید خطر را کاهش دهید. وقتی باردار هستید از الکل، مواد مخدر و سیگار پرهیز کنید. کودکانی که مادرانشان در زمان بارداری سیگار می کشند 2 برابر دیگر کودکان در معزض ADHD هستند.

در صورت درمان، جمع زیادی از کودکان مبتلا به اختلال کم توجهی بیش فعالی بهبود می یابند. و چنانچه علائم کودک با بزرگتر شدنش ادامه بیابد او هنوز می تواند با دریافت درمان های مخصوص بزرگسالان، با کیفیت بالاتری به زندگی ادامه دهد./