بسیاری از عوامل ناشناختهای وجود دارند که در درمانهای موثر و پیشگیری از این بیماری اختلال ایجاد میکنند. محققان بعضی از عوامل خطرزای بیماری آلزایمر را شناسایی کردند و افزایش فهم و درک مربوط به بیماری آلزایمر باعث شد که از درمانهای جدید و آزمونهای تشخیصی جدیدی برای افراد مبتلابه این بیماری استفاده شود. حال این سوال مطرح میشود که چطور میتوان عوامل خطرزای بیماری آلزایمر را کنترل کرد؟
بیماری آلزایمر بهتدریج حافظه، استدلال و شخصیت فرد را از بین میبرد. این یک بیماری مربوط به سن پیری است و اساسا افرادی را تحت تاثیر قرار میدهد که بالای 65 سال هستند. افرادی که سن آنها از 85 سال به بالا است احتمال ابتلا به این اختلال دژنراتیو پیشرونده در آنها دوبهیک است. البته این را نیز باید گفت که جوانترها هم ممکن است تحت تاثیر بیماری آلزایمر قرار بگیرند. بهطورکلی، بیماری آلزایمر 5 میلیون آمریکایی و 44 میلیون از مردم کل جهان را تحت تاثیر قرار داده است. علائم اولیه بیماری آلزایمر شامل فراموش کردن اطلاعات مهم و تازه یاد گرفته، سردرگم بودن و گذاشتن اشیا درجاهای نامعمول است. این علائم در طول سه مرحله این بیماری ـ خفیف، متعادل و شدید ـ شدت مییابد و میتواند درنهایت موجب مرگ شود، چون در مرحله شدید سلامتی فرد به حدی شکننده میشود که بدن در مقابل این بیماری توان دفاعی خود را از دست میدهد.
اگرچه در سال 2013 بیماری آلزایمر بهعنوان ششمین دلیل مرگ در میان آمریکاییها شناخته شد، اما بسیاری از عوامل ناشناختهای وجود دارند که در درمانهای موثر و پیشگیری از این بیماری اختلال ایجاد میکنند. محققان بعضی از عوامل خطرزای بیماری آلزایمر را شناسایی کردند و افزایش فهم و درک مربوط به بیماری آلزایمر باعث شد که از درمانهای جدید و آزمونهای تشخیصی جدیدی برای افراد مبتلابه این بیماری استفاده شود. حال این سوال مطرح میشود که چطور میتوان عوامل خطرزای بیماری آلزایمر را کنترل کرد؟ در ادامه این مقاله به این سوال پاسخ میدهیم و به 10 حقیقت اساسی در مورد بیماری آلزایمر اشاره میکنیم.
1. بیماری آلزایمر غالبا با دیگر بیماریها رخ میدهد. دکترتیموتی هوهمن، عضو هیئتعلمی مرکز حافظه و بیماری آلزایمر دانشگاه واندربیلت شهر نشویل ایالت تنسی آمریکا میگوید که بسیاری از افراد مبتلابه بیماری آلزایمر بیماری قلبی عروقی نیز دارند. او میگوید که اکنون محققان تفکر متفاوتی نسبت به بیماری آلزایمر دارند و تمرکز آنها بیشتر روی اختلالهایی است که به همراه بیماری آلزایمر رخ میدهند. او میافزاید که محققان روی این موضوع تمرکز دارند که این اختلالها چطور با تصویر بالینی از بیماری آلزایمر تطبیق دارند. بهعبارتدیگر، محققها در حال یافتن اطلاعاتی در مورد پیوند میان بیماری آلزایمر و دیگر بیماریها هستند. در سال 2015 تحقیقی به چاپ رسید که بر اساس نتایج آن عوامل خطرزای قوی بیماری قلبی عروقی میتوانند بهعنوان عوامل خطرزای بیماری آلزایمر نیز باشند. علاوه بر این، بر اساس نتایج این تحقیق عوامل خطرزای قوی بیماری قلبی- عروقی با حجمهای مغزی کوچکتر نیز ارتباط دارند؛ حتی اگر سن فرد کمتر از 50 سال باشد.
2. آلزایمر را میتوان نوع سوم بیماری نامید. دکتر پائول شولز، استاد عصبشناسی و مدیر زوال عقل و اختلالهای حافظه در مرکز علوم سلامت دانشگاه تگزاس میگوید که متخصصان زوال عقل (دمانس) غالبا از بیماری آلزایمر بهعنوان «سومین نوع بیماری دیابت» به دنبال دیابت نوع 1 (متکی به انسولین) و دیابت نوع 2 صحبت میکنند. دکتر شولز میگوید که همان آنزیمهایی که قند خون ما را پایین میآورند مسئول کاهش سطوح آمیلوئید هستند و آمیلوئید پروتئینی است که نقش اصلی را در ایجاد پلاکهای مغزی مرتبط با بیماری آلزایمر ایفا میکند. او میگوید:«یکی از تفکرات این است که وقتی این آنزیمها بهشدت درگیر قند خون بالا رفته هستند، دیگر به حد کافی در دسترس نیستند تا سطوح آمیلوئید را پایین بیاورند.»
3. بیماری آلزایمر بیانگر یکی از دو نوع کلی زوال عقل است. زوال عقل به دو دلیل رخ میدهد. اولین دلیل زوال عقل وجود مشکلی در سیستم جریان خون است که منجر به سکته مغزی و درنتیجه آسیب به مغز میشود. دومین دلیل زوال به دلیل آسیبی است که به سلولهای تشکیلدهنده مغز میرسد. ازنظر تاریخی بیماری آلزایمر و بیماریهای دیگری همچون بیماری پارکینسون را به دلیل آسیب دیدن سلولهای تشکیلدهنده مغز میدانند؛ اما دکتر هوهمن میگوید که یک تمرکز جدید در تحقیقات مربوط به بیماری آلزایمر این است که چطور رویدادهای مربوط به کمبود اکسیژن در رگهای خونی کوچکمغزی با بیماری آلزایمر مرتبط هستند و به زوال عقل منجر میشوند. دکتر شولز میگوید بر اساس نتایج تحقیقات مختلف میتوان گفت که عوامل خطرزای یک نوع از زوال عقل میتواند با عوامل خطرزای دیگر انواع زوال عقل همپوشانی داشته باشد.
4. میتوانید بعضی از عوامل خطرزا را تعدیل یا اصلاحکنید. دکتر شولز میگوید که عوامل خطرزای قابلکنترل معروف به عوامل «سبک زندگی» هستند که میتوان به مواردی همچون سیگار کشیدن و قند خون بالا اشاره کرد. دور کمر زیاد یکی دیگر از عوامل خطرزا است، همانطور که متحمل شدن جراحت مغزی ناشی از تروما نیز یکی از عوامل خطرزا برای بیماری آلزایمر محسوب میشود. دکتر شولز میگوید:« استفاده از کمربند ایمنی به هنگام رانندگی و استفاده از کلاه ایمنی به هنگام دوچرخهسواری و اسکی کردن از شیوههای کاهش عامل خطرزای جراحت مغزی هستند.» علاوه بر این، دکتر شولز میگوید:«اگر وزن خود را کاهش دهیم، فشارخون خود را کنترل کنیم، قند خون و کلسترول خون را پایین آوریم و تمرینهای فیزیکی و ذهنی انجام دهیم، میتوان احتمال وقوع این بیماری را بسیار کاهش داد.» دکتر شولز تخمین میزند که اگر فردی این توصیهها را رعایت کند، میتواند از 50 تا 75 درصد احتمال وقوع بیماری آلزایمر را کاهش دهد.
5. نمیتوانید بعضی از عوامل خطر را تعدیل یا اصلاح کنید. دکتر شولز میگوید که پیر شدن یکی از حقایق زندگی است و یکی از بزرگترین عوامل خطرزای بیماری آلزایمر محسوب میشود و هر 5 سالی که از عمر ما میگذرد احتمال ابتلا به بیماری آلزایمر 2 برابر افزایش مییابد. ژنهای ما نیز از کنترل ما خارج هستند و احتمال دارد که ژن آپولیپوپروتئین، معروف به ApoE را از خانواده خود به ارث ببریم که بزرگترین عامل خطرزا برای شروع بیماری آلزایمر در سن جوانی است. یکی دیگر از عوامل خطرزا، سابقه وجود بیماری آلزایمر در دیگر اعضای خانواده است.
6. استفاده از وسایل آشپزی آلومینیومی باعث بیماری آلزایمر نمیشود. دکتر شولز خاطرنشان میکند که شایعات زیادی حول عوامل خطرزا و دلایل بیماری آلزایمر وجود دارد. یکی از این شایعهها این است که استفاده از وسایل آشپزی آلومینیومی باعث بیماری آلزایمر میشود، درحالیکه به گفته دکتر شولز این یکسخن بیاساس است.
7. هیچ درمانی برای بیماری آلزایمر وجود ندارد. دکتر شولز میگوید: «در غیاب درمانهای بیماری آلزایمر بهترین درمان فعلی این است که از بیماری آلزایمر پیشگیری کنید.» دکتر شولز اضافه میکند که اصلاح و تعدیل عوامل خطرزا « بهترین شیوه برای پیشگیری از بیماری آلزایمر هستند.» دکتر هوهمن خاطرنشان میکند که اخیرا در تحقیقی نشان داده شد که یک مولکولی به نام آنتیبادی مونوکلونال (تکدودمانی) تاثیر ناچیزی روی افرادی داشت که بیماری آلزایمر آنها در مراحل ابتدایی بود، اما بهطورکلی هنوز یک درمان کامل برای بیماری آلزایمر وجود ندارد.
8. تشخیص بیماری آلزایمر میتواند مشکل و هزینهبر باشد. متخصصان بالینی میتوانند با استفاده از پتاسکن وجود بیماری آلزایمر را در فرد تشخیص دهند. پتاسکن میتواند با استفاده از یک ماده ردیاب رادیواکتیوی که به پروتئین وصل میشود وجود آمیلوئید در مغز را مشخص کند؛ اما دکتر شولز میگوید که این اسکنها هزینهبر هستند و هر فردی توان پرداخت هزینههای این اسکنها را ندارد.
9. آزمایشهای خون، نه اسکنهای مغزی، میتوانند آینده تشخیص بیماری آلزایمر باشند. دکتر شولز میگوید که این احتمال وجود دارد که در آینده بتوان از طریق آزمایشهای خون بیماری آلزایمر را تشخیص داد و مشکل هزینه زیاد تشخیص بیماری آلزایمر نیز حل میشود. دکتر هوهمن میگوید که فشار زیادی از سوی مرکزها و سازمانهای پزشکی وجود دارد تا در خون افراد نشانههایی از بیماری آلزایمر بیابند. یکی از این نشانههای موجود در خون پلاسمالوژن (Plasmalogen) نامیده میشود که یک مولکول ساختاری مغز است و بر اساس نتایج بعضی از تحقیقها میزان آن در افراد مبتلابه بیماری آلزایمر کم است. یکی دیگر از این نشانهها پروگرانولین (Progranulin) است که از رسوب آمیلوئید در موشها محافظت میکند. این امکان وجود دارد که در خون ما نشانههای دیگری از بیماری آلزایمر وجود داشته باشد. دکتر هوهمن میگوید که در بعضی از موارد شناسایی این نشانهها فراتر از توانایی ماست، اما امید است که بتوان در آینده از آزمایشهای خون برای تشخیص این بیماری استفاده کرد.
10. بعضی از گروههای قومی به توجه تحقیقاتی بیشتری نیاز دارند. دکتر هوهمن میگوید که یک شکاف موجود در تحقیقات مربوط به بیماری آلزایمر مطالعه عوامل ژنتیکی در جمعیتهایی است که پیشینه اجدادی متفاوتی دارند. او میگوید:«در مورد جنبه ژنتیکی بیماری آلزایمر نیز باید تحقیقات زیادی انجام شود تا تصویر بهتری از این مسئله به دست آید که چه تفاوتی میان گروههای قومی ازنظر ابتلا به بیماری آلزایمر وجود دارد.»/
اگرچه در سال 2013 بیماری آلزایمر بهعنوان ششمین دلیل مرگ در میان آمریکاییها شناخته شد، اما بسیاری از عوامل ناشناختهای وجود دارند که در درمانهای موثر و پیشگیری از این بیماری اختلال ایجاد میکنند. محققان بعضی از عوامل خطرزای بیماری آلزایمر را شناسایی کردند و افزایش فهم و درک مربوط به بیماری آلزایمر باعث شد که از درمانهای جدید و آزمونهای تشخیصی جدیدی برای افراد مبتلابه این بیماری استفاده شود. حال این سوال مطرح میشود که چطور میتوان عوامل خطرزای بیماری آلزایمر را کنترل کرد؟ در ادامه این مقاله به این سوال پاسخ میدهیم و به 10 حقیقت اساسی در مورد بیماری آلزایمر اشاره میکنیم.
1. بیماری آلزایمر غالبا با دیگر بیماریها رخ میدهد. دکترتیموتی هوهمن، عضو هیئتعلمی مرکز حافظه و بیماری آلزایمر دانشگاه واندربیلت شهر نشویل ایالت تنسی آمریکا میگوید که بسیاری از افراد مبتلابه بیماری آلزایمر بیماری قلبی عروقی نیز دارند. او میگوید که اکنون محققان تفکر متفاوتی نسبت به بیماری آلزایمر دارند و تمرکز آنها بیشتر روی اختلالهایی است که به همراه بیماری آلزایمر رخ میدهند. او میافزاید که محققان روی این موضوع تمرکز دارند که این اختلالها چطور با تصویر بالینی از بیماری آلزایمر تطبیق دارند. بهعبارتدیگر، محققها در حال یافتن اطلاعاتی در مورد پیوند میان بیماری آلزایمر و دیگر بیماریها هستند. در سال 2015 تحقیقی به چاپ رسید که بر اساس نتایج آن عوامل خطرزای قوی بیماری قلبی عروقی میتوانند بهعنوان عوامل خطرزای بیماری آلزایمر نیز باشند. علاوه بر این، بر اساس نتایج این تحقیق عوامل خطرزای قوی بیماری قلبی- عروقی با حجمهای مغزی کوچکتر نیز ارتباط دارند؛ حتی اگر سن فرد کمتر از 50 سال باشد.
2. آلزایمر را میتوان نوع سوم بیماری نامید. دکتر پائول شولز، استاد عصبشناسی و مدیر زوال عقل و اختلالهای حافظه در مرکز علوم سلامت دانشگاه تگزاس میگوید که متخصصان زوال عقل (دمانس) غالبا از بیماری آلزایمر بهعنوان «سومین نوع بیماری دیابت» به دنبال دیابت نوع 1 (متکی به انسولین) و دیابت نوع 2 صحبت میکنند. دکتر شولز میگوید که همان آنزیمهایی که قند خون ما را پایین میآورند مسئول کاهش سطوح آمیلوئید هستند و آمیلوئید پروتئینی است که نقش اصلی را در ایجاد پلاکهای مغزی مرتبط با بیماری آلزایمر ایفا میکند. او میگوید:«یکی از تفکرات این است که وقتی این آنزیمها بهشدت درگیر قند خون بالا رفته هستند، دیگر به حد کافی در دسترس نیستند تا سطوح آمیلوئید را پایین بیاورند.»
3. بیماری آلزایمر بیانگر یکی از دو نوع کلی زوال عقل است. زوال عقل به دو دلیل رخ میدهد. اولین دلیل زوال عقل وجود مشکلی در سیستم جریان خون است که منجر به سکته مغزی و درنتیجه آسیب به مغز میشود. دومین دلیل زوال به دلیل آسیبی است که به سلولهای تشکیلدهنده مغز میرسد. ازنظر تاریخی بیماری آلزایمر و بیماریهای دیگری همچون بیماری پارکینسون را به دلیل آسیب دیدن سلولهای تشکیلدهنده مغز میدانند؛ اما دکتر هوهمن میگوید که یک تمرکز جدید در تحقیقات مربوط به بیماری آلزایمر این است که چطور رویدادهای مربوط به کمبود اکسیژن در رگهای خونی کوچکمغزی با بیماری آلزایمر مرتبط هستند و به زوال عقل منجر میشوند. دکتر شولز میگوید بر اساس نتایج تحقیقات مختلف میتوان گفت که عوامل خطرزای یک نوع از زوال عقل میتواند با عوامل خطرزای دیگر انواع زوال عقل همپوشانی داشته باشد.
4. میتوانید بعضی از عوامل خطرزا را تعدیل یا اصلاحکنید. دکتر شولز میگوید که عوامل خطرزای قابلکنترل معروف به عوامل «سبک زندگی» هستند که میتوان به مواردی همچون سیگار کشیدن و قند خون بالا اشاره کرد. دور کمر زیاد یکی دیگر از عوامل خطرزا است، همانطور که متحمل شدن جراحت مغزی ناشی از تروما نیز یکی از عوامل خطرزا برای بیماری آلزایمر محسوب میشود. دکتر شولز میگوید:« استفاده از کمربند ایمنی به هنگام رانندگی و استفاده از کلاه ایمنی به هنگام دوچرخهسواری و اسکی کردن از شیوههای کاهش عامل خطرزای جراحت مغزی هستند.» علاوه بر این، دکتر شولز میگوید:«اگر وزن خود را کاهش دهیم، فشارخون خود را کنترل کنیم، قند خون و کلسترول خون را پایین آوریم و تمرینهای فیزیکی و ذهنی انجام دهیم، میتوان احتمال وقوع این بیماری را بسیار کاهش داد.» دکتر شولز تخمین میزند که اگر فردی این توصیهها را رعایت کند، میتواند از 50 تا 75 درصد احتمال وقوع بیماری آلزایمر را کاهش دهد.
5. نمیتوانید بعضی از عوامل خطر را تعدیل یا اصلاح کنید. دکتر شولز میگوید که پیر شدن یکی از حقایق زندگی است و یکی از بزرگترین عوامل خطرزای بیماری آلزایمر محسوب میشود و هر 5 سالی که از عمر ما میگذرد احتمال ابتلا به بیماری آلزایمر 2 برابر افزایش مییابد. ژنهای ما نیز از کنترل ما خارج هستند و احتمال دارد که ژن آپولیپوپروتئین، معروف به ApoE را از خانواده خود به ارث ببریم که بزرگترین عامل خطرزا برای شروع بیماری آلزایمر در سن جوانی است. یکی دیگر از عوامل خطرزا، سابقه وجود بیماری آلزایمر در دیگر اعضای خانواده است.
6. استفاده از وسایل آشپزی آلومینیومی باعث بیماری آلزایمر نمیشود. دکتر شولز خاطرنشان میکند که شایعات زیادی حول عوامل خطرزا و دلایل بیماری آلزایمر وجود دارد. یکی از این شایعهها این است که استفاده از وسایل آشپزی آلومینیومی باعث بیماری آلزایمر میشود، درحالیکه به گفته دکتر شولز این یکسخن بیاساس است.
7. هیچ درمانی برای بیماری آلزایمر وجود ندارد. دکتر شولز میگوید: «در غیاب درمانهای بیماری آلزایمر بهترین درمان فعلی این است که از بیماری آلزایمر پیشگیری کنید.» دکتر شولز اضافه میکند که اصلاح و تعدیل عوامل خطرزا « بهترین شیوه برای پیشگیری از بیماری آلزایمر هستند.» دکتر هوهمن خاطرنشان میکند که اخیرا در تحقیقی نشان داده شد که یک مولکولی به نام آنتیبادی مونوکلونال (تکدودمانی) تاثیر ناچیزی روی افرادی داشت که بیماری آلزایمر آنها در مراحل ابتدایی بود، اما بهطورکلی هنوز یک درمان کامل برای بیماری آلزایمر وجود ندارد.
8. تشخیص بیماری آلزایمر میتواند مشکل و هزینهبر باشد. متخصصان بالینی میتوانند با استفاده از پتاسکن وجود بیماری آلزایمر را در فرد تشخیص دهند. پتاسکن میتواند با استفاده از یک ماده ردیاب رادیواکتیوی که به پروتئین وصل میشود وجود آمیلوئید در مغز را مشخص کند؛ اما دکتر شولز میگوید که این اسکنها هزینهبر هستند و هر فردی توان پرداخت هزینههای این اسکنها را ندارد.
9. آزمایشهای خون، نه اسکنهای مغزی، میتوانند آینده تشخیص بیماری آلزایمر باشند. دکتر شولز میگوید که این احتمال وجود دارد که در آینده بتوان از طریق آزمایشهای خون بیماری آلزایمر را تشخیص داد و مشکل هزینه زیاد تشخیص بیماری آلزایمر نیز حل میشود. دکتر هوهمن میگوید که فشار زیادی از سوی مرکزها و سازمانهای پزشکی وجود دارد تا در خون افراد نشانههایی از بیماری آلزایمر بیابند. یکی از این نشانههای موجود در خون پلاسمالوژن (Plasmalogen) نامیده میشود که یک مولکول ساختاری مغز است و بر اساس نتایج بعضی از تحقیقها میزان آن در افراد مبتلابه بیماری آلزایمر کم است. یکی دیگر از این نشانهها پروگرانولین (Progranulin) است که از رسوب آمیلوئید در موشها محافظت میکند. این امکان وجود دارد که در خون ما نشانههای دیگری از بیماری آلزایمر وجود داشته باشد. دکتر هوهمن میگوید که در بعضی از موارد شناسایی این نشانهها فراتر از توانایی ماست، اما امید است که بتوان در آینده از آزمایشهای خون برای تشخیص این بیماری استفاده کرد.
10. بعضی از گروههای قومی به توجه تحقیقاتی بیشتری نیاز دارند. دکتر هوهمن میگوید که یک شکاف موجود در تحقیقات مربوط به بیماری آلزایمر مطالعه عوامل ژنتیکی در جمعیتهایی است که پیشینه اجدادی متفاوتی دارند. او میگوید:«در مورد جنبه ژنتیکی بیماری آلزایمر نیز باید تحقیقات زیادی انجام شود تا تصویر بهتری از این مسئله به دست آید که چه تفاوتی میان گروههای قومی ازنظر ابتلا به بیماری آلزایمر وجود دارد.»/