آیا مردان لازم است نگران پوکی استخوان باشند؟

بسیاری از مردان به اشتباه چنین می اندیشند که هرگز به پوکی استخوان مبتلا نمی شوند. پوکی استخوان اغلب در مردان تنها پس از وقوع یک شکستگی لگن یا مهره تشخیص داده می شود. در نتیجه بررسی عوامل مستعد کننده پوکی استخوان در مردان از اهمیت بالایی برخوردار است.

بسیاری از مردان به اشتباه چنین می اندیشند که هرگز به پوکی استخوان مبتلا نمی شوند. برخی از بیماران حتی پس از آنکه پزشک برای بررسی ابتلا به این بیماری برایشان آزمون سنجش تراکم استخوان درخواست می کند، از انجام آن امتناع می ورزند. بنابراین متاسفانه شاهد این هستیم که پوکی استخوان اغلب در مردان تنها پس از وقوع یک شکستگی لگن یا مهره تشخیص داده می شود. در نتیجه بررسی عوامل مستعد کننده پوکی استخوان در مردان از اهمیت بالایی برخوردار است. برخی از مردان به دنبال کاهش سطح تستوسترون ناشی از روند پیری، به پوکی استخوان مبتلا می شوند.
عواقب ناشی از شکستن استخوان مردان را بیش از زنان تهدید می کند. مثلا اگر استخوان لگن مردی در اثر زمین خوردن بشکند، محدودیت حرکتی و ویلچیری شدن و حتی مرگ در انتظار اوست.
در حدود 2 میلیون مرد مسن در آمریکا به پوکی استخوان مبتلا هستند و این درحالی است که 13 میلیون نفر دیگر، گرفتار استئوپنیا می باشند، بیماری که پیش از پوکی استخوان خودش را نشان داده و بیانگر تراکم کم استخوان ها و مرحله آغاز پوکی استخوان است. سنجش تراکم استخوان در مردان نسبت به زنان بندرت صورت می گیرد که نشان می دهد بسیاری از پزشکان نیز از از تاثیر پوکی استخوان بر مردان آگاه نیستند.
احتمال پوکی استخوان در زنان چهار برابر مردان است و همیشه این سوال مطرح است که چرا پوکی استخوان مردان را کمتر تهدید می کند؟
در پاسخ به این سوال باید بگوییم که طول عمر زنان به نسبت بیشتر از مردان است و بنابراین عجیب نیست که در این سالهای طولانی عمر تراکم استخوانی شان کاهش یابد. و از آنجا که مردان از لحاظ فیزیکی فعالیت بیشتری دارند، شانس ابتلا به پوکی استخوان را در خود کاهش می دهند. چراکه تحقیقات بسیار، ثابت کرده اند که ورزش باعث حفظ تراکم استخوان ها می گردد.
هرچند پوکی استخوان ممکن است در هر سنی بروز کند اما ارتباط نزدیکی میان بالا رفتن سن و این بیماری وجود دارد. شیوع این بیماری در زنان و با بالا رفتن سن و شروع یائسگی و کاهش سطح استروژن بیش از مردان است. در مردان نیز با افزایش سن و کاهش سطح تستوترون، خطر ابتلا به پوکی استخوان بیشتر می گردد. البته بجز علت هورمونی، عوامل دیگری نیز در افزایش خطر پوکی استخوان در مردان دخیل است.

1-کاهش سطح تستوسترون

شایع ترین علت پوکی استخوان در مردان، کاهش سطح تستوسترون است. وقتی غلظت هورمون تستوسترون در مردان مبتلا به پوکی استخوان را اندازه بگیریم خواهیم دید که غلظت آن از حد نرمال پایین تر است. در این صورت از درمان جایگزینی تستوسترون کمک می گیرند تا استخوان سازی را تشویق کرده و تراکم استخوانی افزایش یابد.
مردان همچنین به مقدار کمی هورمون استروژن نیز نیاز دارند. استروژن تراکم استخوانی را در مردان و زنان حفظ می کند. در حقیقت بدن مردان تستوسترون را به استروژن تبدیل می کند تا توده استخوانی را افزایش دهد. برخی مردان بطور ژنتیکی آنزیم سازنده استروژن را ندارند. این مردان قطعا پوکی استخوان خواهند داشت. حال اگر به این مردان استروژن بدهیم، پوکی استخوان آنها بهبود خواهد یافت. بنابراین اگرچه استروژن در مردان در غلظت بالا وجود ندارد اما همان مقدار کم هم برای سلامت استخوان آنها حیاتی است.

2-کمبود کلسیم و ویتامین D

روند رشد استخوان یک فرایند طبیعی و مداوم در طول عمر فرد است که به آن بازسازی می گویند، یعنی سلول های استخوانی پیر از بین رفته و سلول های جدید به جای آنها رشد می کند. اما برای ساخت استخوان جدید بدن شما نیاز به کلسیم و ویتامین D دارد. بدون کلسیم و ویتامین D بدن نمی تواند داربست استخوانی را ساخته و به کمک کلسیم و دیگر عناصر معدنی به آن استحکام بخشد.

3-ورزش نکردن

استخوان ها مدام فشارهای مکانیکی وارده را مانیتور می کنند. یا باید از استخوان ها استفاده کرد و یا باید قید داشتن آنها را زد! ماهیچه ها هم همینطور هستند. وقتی ماهیچه ها به استخوان ها فشار وارد می کنند آنها را به رشد بیشتر تشویق می نمایند.
وقتی ورزش نمی کنید هم استخوان ها و هم عضلات ضعیف می شوند. آمارها نشان می دهد تنها 35 درصد از مردان 25 تا 64 سال حداقل برنامه ورزشی یعنی 30 دقیقه فعالیت ورزشی متوسط مثل پیاده روی تند، در بیشتر روزهای هفته را دارند.
مطالعات نشان داده است که ورزش استخوان سازی را تقویت می کند؛ البته فقط در نقاطی که بر استخوان فشار وارد شود. مثلا پیاده روی یا آهسته دویدن استخوان سازی در لگن را افزایش می دهد اما وزنه برداری چنین اثری بر استخوان لگن ندارد.

4-تاثیر داروهای مصرفی

داروهایی هستند که باعث کاهش تراکم استخوان می گردند. این داروها شامل موارد زیر است:

کورتیکواستروئیدها: این داروها که برای تضعیف سیستم ایمنی بدن تجویز می شوند و به استروئیدهای ضد التهابی معروفند شامل کورتیزون، هیدروکورتیزون، گلوکوکورتیکوئید و پردنیزولون هستند. این داروها در درمان طیف وسعی از بیماریها از آسم تا زخم معده کاربرد دارند ولی اثر بدی روی استخوان ها می گذارند. در مطالعه ای نشان داده شد که دوزهای بالاتر از 7/5 میلی گرم پردنیزولون در روز رشد استخوان های جدید را کاملا خاموش و سرعت تحلیل استخوان های قدیمی را نیز افزایش خواهد داد.
داروهای سرطان پروستات
داروهای ضد تشنج

اگر داروهای ذکر شده را مصرف می کنید با پزشک خود درباره خطر پوکی و شکستگی استخوان که شما را تهدید می کند صحبت کنید. ازفواید این داروها در مقابل عوارض جانبی شان نباید صرف نظر کرد. پزشک حتما راه حلی برای پیشگیری از کاهش تراکم استخوان به شما پیشنهاد می کند.

5-بیماری ها

بیماری های زیادی هستند که ممکن است باعث پوکی استخوان شوند؛ از بیماری های ژنتیکی مثل فیبروز کیستیک تا دیابت، آرتریت روماتوئید و اختلالات خونی و گوارشی. چنانچه از یک بیماری مزمن رنج می برید بخصوص اگر سالهاست داروی خاصی مصرف می کنید ضروری است رژیم غذایی سالم داشته و تا می توانید ورزش کنید تا سلامت استخوان هایتان را افزایش دهید.

6-سیگار کشیدن

سیگار اثر منفی شدیدی بر سلامت استخوان و استحکام آنها دارد. نتایج تجزیه و تحلیل 10 مطالعه بین المللی در سال 2004 نشان داد سیگار کشیدن خطر شکستگی استخوان لگن را تا 55 درصد افزایش و بعلاوه تراکم معدنی استخوان را نیز کاهش می دهد. نیکوتین اثر سمی مستقیم بر سلول های استخوانی دارد.

زندگی مردان با وجود پوکی استخوان

برای کمک به استخوان هایتان چه کاری می توانید دانجام دهید؟ حتی اگر بتازگی در شما پوکی استخوان تشخیص داده شده باشد؟ در اینجا به دو راه مهم اشاره می کنیم:

1-ورزش کنید تا استخوان هایتان قوی شود

مردان در طول عمر خود زیاد ورزش می کنند، بنابراین ادامه این سبک زندگی در سالهای بعد بنظر ساده تر می رسد. و از آنجا که سالهای اوج ذخیره کلسیم و افزایش توده استخوانی، دوره نوجوانی و جوانی است، اغلب مردان در دوره دبیرستان و دانشگاه استخوان های قوی پیدا می کنند. استخوان سازی بیشتر در سنین جوانی، کمکی است به سالهایی که سرعت استخوان سازی در بدن به تدریج کاهش می یابد.
یکی از راه های افزایش استخوان سازی، ورزش است. ورزش های تحمل وزن و ورزش های ضربه ای انتخاب های بهتری برای این منظور هستند. منظور ما ورزش هایی است که شما را مجبور می کند پای خود را به زمین بکوبید و در نتیجه نیرو و ضربه ای به پا و استخوان ها وارد شود. پیاده روی تند، دویدن و پریدن مثلا وقتی طناب می زنید مثال هایی از این ورزش هاست. پیاده وری جزو ورزش های low-impact است که تاثیر کمی بر استخوان سازی دارد.
ایده آل این است که حداقل این برنامه ورزشی را دنبال کنید:

30 دقیقه فعالیت متوسط مثل پیاده روی تند در بیشتر روزهای هفته
تمرین قوی مثل وزنه برداری یا تمرین های مقاومتی با دستگاه های ورزشی دارای وزنه، دو بار در هفته

2-دریافت کلسیم کافی

اگر تراکم توده استخوانی تان کاهش یافته باید به شکل زیر کلسیم دریافت کنید:

سنین 19 تا 50 سال 1000 میلی گرم کلسیم در روز
سنین بالای 50 سال 1200 میلی گرم در روز

برای جذب بالای کلسیم وجود ویتامین D در بدن به حد کفایت، ضروری است. درغیر اینصورت همه کلسیم مصرفی هدر خواهد رفت بدون اینکه جذب بدن شود. توصیه شده بزرگسالان روزانه 400 واحد بین المللی ویتامین D دریافت کنند، اگرچه برخی پزشکان مقدار بیشتری توصیه می کنند.
از آنجا که بهترین منبع دریافت ویتامین D نور خورشید است، پزشک بنا به محل زندگی فرد و میزان تابش نور خورشید و همچنین نتایج آزمایشگاهی ویتامین D تجویز می کند.
بهتر است هرگونه مصرف مکمل ها را با نظر پزشک انجام دهید./