ضریب گلیسمیک (GI) عددی است که به غذای معینی داده میشود و بیانگر اثر آن غذا بر میزان قند یا کلوگز خون فرد است.
غذاهای با ضریب گلیسمیک بالا (70 یا بیشتر)
ضریب گلیسمیک (GI) عددی است که به غذای معینی داده میشود و بیانگر اثر آن غذا بر میزان قند یا کلوگز خون فرد است.
ضریب گلیسمیک غذاها بر اساس این که نسبت به یک غذای مرجع، گلوکز یا نان سفید، چه مقدار قند خون را بالا میبرند، ردهبندی میشود. میزان ضریب گلیسمیک به طور معمول میان 50 تا 100 متغیر است که شماره100بیانگر استاندارد یا یعنی مقدار معادل گلوکز یا قند خالص است.
غذایی که ضریب گلیسمیک بالاتر داشته باشد، نسبت به غذایی که ضریب گلیسمیک متوسط یا پایین دارد، قند خون را بیشتر بالا میبرد.
ضریب گلیسمیک بیانگر میزان کلی افزایش قند خون به دنبال مصرف غذا است و لزوما بیانگر سرعت افزایش قند خون به دنبال خوردن غذا نیست. سرعت افزایش قند خون پس از خوردن غذا ممکن است تحت تاثیر شماری از عوامل دیگر از جمله میزان چربی باشد که به همراه غذا خورده میشود.
ضریب گلیسمیک برای درک چگونگی تجزیه کربوهیدراتها در بدن مفید است و فقط کربوهیدراتهای قابلجذب (کربوهیدراتهای کل منهای فیبرهای غذایی) را به شمار میآورد. غذا ممکن است حاوی چربیها و سایر اجزایی باشد که آنها هم در افزایش کلی قند خون دخیل هستند، اما در ضریب گلیسمیک منعکس نمیشوند. برنامهریزی غذایی بر مبنای ضریب گلیسمیک شامل انتخاب غذاهایی است که ضریب گلیسمیک پایین یا متوسط دارند. اگر غذایی میخورید که ضریب گلیسمیک بالا دارد، میتواند آن را با غذاهایی ترکیب کنید که ضریب گلیسمیک پایین دارند تا به وعده غذاییتان متعادل شود.
ضریب گلیسمیک غذاها بر اساس این که نسبت به یک غذای مرجع، گلوکز یا نان سفید، چه مقدار قند خون را بالا میبرند، ردهبندی میشود. میزان ضریب گلیسمیک به طور معمول میان 50 تا 100 متغیر است که شماره100بیانگر استاندارد یا یعنی مقدار معادل گلوکز یا قند خالص است.
غذایی که ضریب گلیسمیک بالاتر داشته باشد، نسبت به غذایی که ضریب گلیسمیک متوسط یا پایین دارد، قند خون را بیشتر بالا میبرد.
ضریب گلیسمیک بیانگر میزان کلی افزایش قند خون به دنبال مصرف غذا است و لزوما بیانگر سرعت افزایش قند خون به دنبال خوردن غذا نیست. سرعت افزایش قند خون پس از خوردن غذا ممکن است تحت تاثیر شماری از عوامل دیگر از جمله میزان چربی باشد که به همراه غذا خورده میشود.
ضریب گلیسمیک برای درک چگونگی تجزیه کربوهیدراتها در بدن مفید است و فقط کربوهیدراتهای قابلجذب (کربوهیدراتهای کل منهای فیبرهای غذایی) را به شمار میآورد. غذا ممکن است حاوی چربیها و سایر اجزایی باشد که آنها هم در افزایش کلی قند خون دخیل هستند، اما در ضریب گلیسمیک منعکس نمیشوند. برنامهریزی غذایی بر مبنای ضریب گلیسمیک شامل انتخاب غذاهایی است که ضریب گلیسمیک پایین یا متوسط دارند. اگر غذایی میخورید که ضریب گلیسمیک بالا دارد، میتواند آن را با غذاهایی ترکیب کنید که ضریب گلیسمیک پایین دارند تا به وعده غذاییتان متعادل شود.
تحقیقات نشان داده است که افرادی که رژیم غذایی حاوی غذاهایی با ضریب گلیسمیک پایین را در طول سالهای بسیار پیروی میکنند، به طور قابلتوجهی در معرض خطر کمتر دچار شدن به دیابت نوع 2، بیماری عروق کورونر قلب و تحلیلرفتن لکه زرد شبکیه چشم (دژنراسیون ماکولا) با افزایش سن هستند.
از جمله غذاهای حاوی کربوهیدراتی که ضریب گلیسمیک پایین دارند میتوان حبوبات مانند لوبیا چشمبلبلی و عدس، سبزیجات غیرنشاستهای، برخی از سبزیهای نشاستهای مانند سیبزمینی شیرین، اغلب میوهها و بسیاری نانهای تهیه شده غلات کامل (سبوسدار) اشاره کرد. چربیها و گوشت به خودی خود ضریب گلیسمیک ندارند، چون حاوی کربوهیدرات نیستند، اما چربی و فیبرهای غذایی در وعده غذایی ضریب گلیسیمیک آن را پایین میآورد. به عنوان یک قاعده هر چه غذایی پختهتر باشد یا بیشتر فراوری شده باشد، ضریب گلیسمیک بالاتری دارد، البته این قاعده در همه موارد صادق نیست.
نمونههای از غذاهایی با ضریب گلیسمیک پایین (55 یا کمتر)
نمونههای از غذاهایی با ضریب گلیسمیک پایین (55 یا کمتر)
- نان گندم کامل که از آرد به دست آمده از آسیای سنگی تهیه شده است.
- بلغور جو دوسر، بلغور جو، برنج تبدیلی
- سیبزمینی شیرین، نخود، عدس و سایر حبوبات
- اغلب میوهها، سبزیهای غیرنشاستهای و هویج
- غذاهای با ضریب گلیسمیک متوسط (56 تا 69)
- گندم کامل، چاودار، نان پیتا
- برنج قهوهای یا باسماتی
غذاهای با ضریب گلیسمیک بالا (70 یا بیشتر)
- نان سفید
- کورن فلیکس، بلغور جوی فوری
- پاستای برنج، ماکارونی و پنیر
- پاپ کورن، کراکرهای شور
- ملونها و آناناس.