از سن 40 سالگی توانایی چشم برای دیدن واضح اشیای نزدیک کم می‌شود و این تحت عنوان پیرچشمی نامیده می‌شود

از سن 40 سالگی توانایی چشم برای دیدن واضح اشیای نزدیک کم می‌شود و این تحت عنوان پیرچشمی نامیده می‌شود. پیرچشمی نیز مانند سفیدشدن موها و ایجاد چین و چروک در پوست یک فرآیند ناشی از افزایش سن است.

پیرچشمی چیست؟

عدسی چشم توسط رشته‌هایی (لیگامان‌ها) به اجسام مژگانی متصل هستند و تغییر انقباض عضلات مژگان توسط این رشته‌ها موجب تغییر انحنا در قسمت قدامی عدسی و ایجاد تطابق جهت رویت اشیا از فواصل مختلف می‌شود. به عبارت دیگر می‌توان گفت با افزایش سن به تدریج قابلیت انعطاف عدسی چشم کاهش یافته و متعاقب آن قدرت عدسی نیز کم می‌شود و در نهایت در سن پیرچشمی (40 سالگی به بعد) افراد با دید طبیعی (بدون ضعف بینایی) برای مطالعه و انجام کارهای ظریف نزدیک به عینک نیاز خواهند داشت.

سن آغاز پیرچشمی

پیرچشمی از 40 سالگی به بعد عارض می‌شود. در این سنین افراد برای انجام کار نزدیک و مطالعه به عینک نیازمندند به این ترتیب که:

افراد دوربینی که قبل از سن پیرچشمی از عینک با شماره مثبت سود می‌جستند در سن پیرچشمی باید از عینک دیگری با شماره بالاتر برای اصلاح دید نزدیک استفاده کنند یعنی برای اصلاح بینایی به دو عینک دور و نزدیک نیاز خواهند داشت.
افراد نزدیک‌بین که در قبل از سن پیرچشمی از عینک با شماره منفی استفاده کرده‌اند، در سن پیرچشمی با توجه به شماره عینک خود برای دید نزدیک ممکن است از استفاده از عینک بی‌نیاز شده یا به عینک با شماره کمتری برای اصلاح دید نزدیک احتیاج یابند.
افرادی که قبل از سن پیری دچار ضعف بینایی نبوده‌اند، در این سن به عینک نزدیک با توجه به سن خود و به شماره‌ای که توسط چشم‌پزشک تعیین می‌شود برای اصلاح دید نزدیک نیازمندند.

اطلاعات آماری نشان می‌دهد که در مناطق گرمسیری شروع پیرچشمی زودتر است. از این رو گفته می‌شود پیرچشمی در ایران زودتر از برخی کشورهای اروپایی و آمریکایی حادث می‌شود.

آیا ممکن است فردی تا 70-60 سالگی به پیرچشمی مبتلا نشود؟

خیر، تمام افراد بدون استثنا در سنین بعد از 40 سالگی دچار پیرچشمی شده و برای اصلاح دید نزدیک باید از عینک استفاده کنند ولی همان‌طور که توضیح داده شد شماره عینک نزدیک‌بینی افرادی که قبل از سن پیرچشمی دچار ضعف بینایی بوده‌اند با توجه به نوع عینک متفاوت است.

عوامل مستعدکننده پیرچشمی

مهم‌ترین عامل پیرچشمی افزایش سن و در نتیجه کاهش قدرت انطباق عدسی چشم برای مطالعه و انجام کارهای نزدیک است. بعضی از افراد دوربین قبل از رسیدن به سن پیرچشمی و زمانی که برای دید دورشان نیاز به عینک نداشته‌اند جهت انجام کارهای نزدیک نیاز به استفاده از عینک پیرچشمی را احساس خواهند کرد.

اصلاح پیرچشمی در ایران و کشورهای دیگر چگونه است؟

اصلاح پیرچشمی در ایران نیز مانند سایر کشورها به دو روش جراحی و غیرجراحی تقسیم می‌شود. روش غیرجراحی استفاده از عینک‌های تک‌کانونی‌، دو کانونی و چند کانونی می‌باشد. روشی دیگر غیرجراحی استفاده از لنزهای تماسی است. به این صورت که یک چشم برای دید نزدیک و چشم دیگر برای دید دور اصلاح می‌شود (تک‌دید یا مونوویژن). روش دیگر استفاده از لنزهای تماسی چند کانونی (مثل عینک چند کانونی) می‌باشد. جراحی‌های مختلف برای اصلاح پیرچشمی در برخی مراکز صورت گرفته که به علت ایجاد عوارض از جمله برگشت شماره عینک چندان مورد اقبال واقع نشده است. در مورد لیزیک و یا لازک با استفاده از اگزایمر لیزری می‌توان برای بیمار دید مونو ویتران (تک دید) ایجاد کرد.

از کجا بفهمیم که دچار پیرچشمی شدیم یا در معرض آن قرار گرفته‌ایم؟

علایم پیرچشمی متفاوت است مثل:

در بیشتر افراد اولین علامت ایجاد اشکال در حین مطالعه نوشته‌های ریز به خصوص در شرایط روشنایی کم می‌باشد که قبلا جهت مطالعه آن مشکل وجود نداشته است.
خستگی زودهنگام چشم در مطالعه طولانی‌مدت یا در حین انجام کارهای ظریف و ممتد، سردرد و خواب‌آلودگی
لزوم دور نگه داشتن کتاب هنگام مطالعه برای بهتر دیدن
ایجاد اشکال در نخ‌کردن سوزن گرچه در نور زیاد به علت تنگ‌شدن مردمک این کار با اشکال کمتری برحسب سن امکان‌پذیر است.
افرادی که مطالعه، تایپ، کار با کامپیوتر، انجام کارهای ظریف نزدیک مانند خیاطی و... کار روزانه و دایمی آنهاست زودتر متوجه پیرچشمی خود خواهند شد ولی بعضی دیگر مانند خانم‌های خانه‌دار و کشاورزان... که کمتر با کار نزدیک سر و کار دارند نیاز به عینک برای اصلاح دید نزدیک را دیرتر احساس خواهند کرد. به عبارت دیگر می‌توان گفت با توجه به نوع شغل افراد نیاز به استفاده از عینک نزدیک در سن پیرچشمی با توجه به شرایط فرد با تقدم و تاخر خواهد بود.

استفاده از عینک چقدر در کاهش پیرچشمی موثر است؟

استفاده از عینک در حذف یا کاهش دایمی پیرچشمی هیچ‌گونه اثری ندارد. ولی افراد دچار ضعف بینایی که از عینک با شماره کمتر از منهای سه سود می‌جویند در سنین پیرچشمی ممکن است برای انجام کار نزدیک از عینک بی‌نیاز شوند و در هر حال استفاده از عینک پیرچشمی مانع از پیشرفت عارضه پیرچشمی نیست.
استفاده‌نکردن از عینک‌های طبی و آفتابی نیز هیچ اثری در فرآیند پیرچشمی نخواهد داشت. مجددا تاکید می‌کنیم که پیرچشمی بعد از سن 40 سالگی در همه افراد عارض خواهد شد.

تاثیر مصرف برخی ویتامین‌ها و میوه‌ها بر پیرچشمی

پیرچشمی در اثر افزایش سن عارض می‌شود و ویتامین‌ها و یا آب هویج هیچ اثری در جلوگیری از بروز پیرچشمی ندارند. اما مصرف میوه برای سلامت کلی بدن ضروری است.

درمان نشدن پیرچشمی چه خطراتی دارد؟

هیچ‌گونه خطری ندارد با استفاده از عینک و سایر روش‌های ذکر شده می‌توان عارضه پیرچشمی را اصلاح کرد.
لازم به ذکر است تمام افرادی که برای اصلاح ضعف بینایی تحت عمل جراحی لیزیک یا لازک و یا پی.آر.کی قرار می‌گیرند و دید آنها کاملا به حالت طبیعی برمی‌گردد همگی در سنین پیرچشمی مانند سایر افراد عادی در آینده یعنی در سن پیرچشمی برای انجام کار نزدیک و مطالعه باید از عینک پیرچشمی استفاده کنند/.