آرتروز چیست و چه علایمی دارد؟

آرتروز شایع ترین شکل بیماریهای التهاب مفاصل یا آرتریت است. آرتروز زمانی اتفاق می‌افتد که غضروف محافظ انتهای استخوان‌ها به مرور زمان از بین برود.

استئوآرتریت یا آرتروز شایع ترین شکل بیماریهای التهاب مفاصل یا آرتریت است. میلیون ها نفر در سراسر جهان گرفتار آرتروز هستند. آرتروز زمانی اتفاق می‌افتد که غضروف محافظ انتهای استخوان‌ها به مرور زمان از بین برود. اگرچه آرتروز می تواند به هر مفصلی آسیب برساند، اما این اختلال بیشتر مفاصل دست، زانو، لگن و ستون فقرات را تحت تاثیر قرار می دهد.

علت آرتروز چیست؟

هر مفصلی با یک کمک فنر طبیعی به نام غضروف همراه است. غضروف که ماده ای محکم و لاستیک مانند است همانند یک بالش، انتهای استخوان ها را پوشش و اصطکاک بین مفاصل را کاهش می دهد. با افزایش سن مفاصل سفت می شوند و غضروف ها بیشتر در معرض از بین رفتن قرار می گیرند. غضروف در نتیجه‌ی استفاده‌ی تکراری از مفاصل در طول سال ها کار و فعالیت تحریک می شود، لایه لایه تحلیل می رود و ضخامت آن کم و کمتر می شود. اگر این روند ادامه یابد، اصطکاک بین استخوان ها شدت یافته و نهایتا منجر به درد و کاهش تحرک می گردد.

علائم آرتروز

علائم آرتروز اغلب به کندی ایجاد می شود و با گذشت زمان بدتر می شود. علائم و نشانه های آرتروز عبارتند از:

● درد: بیمار وقتی مفصل درگیر آرتروز را حرکت می دهد و با آن کار می کند، درد احساس می کند.

● سفتی: سفتی مفاصل ممکن است در هنگام بیدار شدن از خواب یا وقتی فرد برای مدتی فعالیت و حرکت ندارد بیشتر قابل توجه باشد. معمولا مبتلایان به آرتروز خشکی صبحگاهی مفاصل دارند که پس از گذشت 30 دقیقه برطرف می شود.

● حساسیت به لمس: هنگامی که به مفصل یا اطراف آن فشار کمی وارد می‌شود، به لمس واکنش نشان می دهد.

● از دست دادن انعطاف پذیری: فرد نمی تواند مفصل خود را در دامنه کامل حرکتی آن حرکت دهد.

● صدا دادن مفصل: گاهی آرتروز سبب می شود حرکت دادن مفصل با صدا همراه باشد و صدای ترق و تروق و خش خش شنیده شود.

● خارهای استخوانی: این تکه‌های اضافی استخوان که شبیه توده‌های سخت هستند، می‌توانند در اطراف مفصل آسیب‌دیده ایجاد شوند.

● تورم: التهاب بافت نرم اطراف مفصل باعث تورم می شود.

آیا بیماری آرتروز خطرناک است؟

برخلاف روماتیسم، آرتروز سایر اندام های بدن را تحت تاثیر قرار نمی دهد و باعث بروز بیماری خاصی نمی شود اما، می تواند باعث تغییر شکل مفاصل و ناتوانی حرکتی شود. از بین رفتن شدید غضروف ها در مفصل زانو منجر به پرانتزی شدن زانوها به سمت بیرون و قوسی شکل شدن ظاهر پا می شود. تشکیل استخوان های اضافه یا استئوفیت در طول ستوان فقرات اعصاب را تحریک می کند و منجر به درد، بی حسی یا سوزن سوزن شدن در برخی قسمت های بدن می شود.

درمان قطعی آرتروز چیست؟

مبتلایان به آرتروز در زمان شعله وری و عود بیماری، سعی می کنند با مسکّن های بدون نسخه و داروهای ضد التهابی مثل آسپرین، ایبوپروفن یا استامینوفن درد را تسکین دهند. کرم ها و اسپری های ضد درد نیز اگر دقیقا روی ناحیه درد اعمال شوند، موثرند. اگر با وجود درمان های فوق درد همچنان باقی بود و بهتر نشد، پزشک ممکن است برایتان تزریق استروئیدی یا هیالورونیک اسید را تجویز کند که مستقیما به داخل مفصل تزریق می شود. ورزش های کم فشار مثل پیاده روی، شنا و دوچرخه نیز بسیار کمک کننده هستند.

پیشگیری از آرتروز

مهم ترین کاری که برای دور کردن آرتروز از خود می توانید انجام دهید این است که وزن خود را در حد متعادل نگه دارید. وزن اضافه در گذر سال ها بر مفاصل فشار وارد می کند و حتی ممکن است ساختار مفاصل سالم را نیز تغییر دهد. انجام هر کاری که به مفاصل فشار وارد کند و به آنها آسیب بزند، خطر ابتلا به آرتروز را افزایش می دهد. مراقب باشید از انجام حرکات تکراری که خاص برخی مشاغل است و به مفاصل آسیب می زند بپرهیزید. اگر ورزشکار هستید، از تجهیزات مناسب استفاده و از دستورالعمل های استاندارد پیروی کنید.

یکی از مهم ترین عوامل خطر ابتلا به آرتروز که هیچ کس نمی تواند آن را کنترل کند، افزایش سن است. جنس نیز نقش مهمی ایفا می کند. در سنین بالاتر از 50 سال، زنان بیشتر از مردان به آرتروز دچار می شوند. در بیشتر موارد، آرتروز نتیجه سالها کار مشترک مفصل و غضروف و فرسودگی آن هاست. اما برخی افراد دارای نقص ژنتیکی یا اختلال مفصلی هستند که خطر ابتلا به آرتروز را در آنها تشدید می کند. اکثر افراد بالای 60 سال درجاتی از آرتروز را دارند اما افرادی هم هستند که دردهه 20 یا 30 زندگی به آرتروز مبتلا می شوند.

آیا به جراحی نیاز دارم؟

اگر آرتروز به حدی شدید باشد که بطور چشمگیر بر زندگی روزانه فرد تاثیر گذاشته و علایم بیمار با فیزیوتراپی یا دارو تخفیف پیدا نکند، عمل تعویض مفصل یکی از گزینه های درمان می شود. در این عمل مفصل آسیب دیده با مفصل مصنوعی جایگزین می گردد. اغلب مفصل لگن یا زانو تحت این عمل قرار می گیرند./