حساسیت به پروتئین گاوی در نوزادان؛ علائم و راه‌های درمان

آلرژی‌های غذایی مساله‌ای شایع در شیرخواران و کودکان است. شیر خشک و شیر گاو از جمله مواد غذایی است که در برخی کودکان می‌تواند زمینه‌ساز بروز آلرژی شود.

آلرژی‌های غذایی مساله‌ای شایع در شیرخواران و کودکان است. برخی مواد غذایی مانند شیر، سویا، آجیل، گلوتن، بادام‌زمینی و... می‌تواند زمینه‌ساز بروز آلرژی شود پس مهم است که علائم آلرژی را تشخیص دهید و در اسرع وقت برای درمان آن اقدام کنید.

به گزارش «بهپو»، شیر خشک و شیر گاو نیز از جمله مواد غذایی است که در برخی کودکان می‌تواند زمینه‌ساز بروز آلرژی شود.

زمانی که شیرخواری به شیرخشک حساسیت نشان می‌دهد؛ یعنی سیستم ایمنی او به پروتئین خاصی در شیر واکنش نامطلوب نشان داده است. شیر گاو و محصولات مرتبط با آن می‌تواند واکنش آلرژیک ایجاد کند. حتی اگر مادر شیرده در دوران شیردهی از شیر گاو یا محصولات مشتق شده از آن استفاده کند این احتمال وجود دارد که شیرخوار به این پروتئین آلرژی نشان دهد. حدود 2 تا 8 درصد شیرخواران به پروتئین شیر حساسیت نشان می‌دهند که با رسیدن به 3 سالگی این موضوع کاهش خواهد یافت اما گاهی حساسیت به پروتئین شیر تا 5 یا 6 سالگی ادامه پیدا می‌کند.

بدن برخی شیرخواران به شیرخشک حساسیت نشان می‌دهد زیرا سیستم ایمنی اجزای شیرخشک را به عنوان بیگانه شناسایی کرده و به آن حمله می‌کند. این موضوع دلایل گوناگونی دارد که یکی از آنها ژنتیک است. اگر فردی در خانواده به شیر گاو حساسیت داشته باشد احتمال اینکه کودک نیز این آلرژی را به ارث ببرد، 50 تا 80 درصد است. البته احتمال ابتلا به آلرژی شیر گاو در کودکان شیر مادرخوار به نسبت کمتر از کودکانی است که با شیرخشک تغذیه می‌شوند. این موضوع نیز عمدتا به دلیل فرمول‌هایی است که شیرخشک از آن تهیه شده است. با تمام این تفاسیر علت اصلی حساسیت برخی شیرخواران به شیرخشک و شیر گاو مشخص نیست.

در برخی نوزادان به محض مصرف شیرخشک علائم آلرژی ظاهر می‌شود و در برخی دیگر شاید ساعت‌ها یا روزها طول بکشد تا علائمی ظاهر شود.

از شایع‌ترین علائم حساسیت به پروتئین گاوی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1- نفخ و گاز شکمی؛ ممکن است شکم شیرخوار ورم کرده و در آن گاز جمع شود. ممکن است پاها را در شکم جمع کرده و بیش از حد معمول از شکم باد خارج کند.

2-ریفلاکس؛ در صورتی که شیرخوار مبتلا به ریفلاکس باشد غذا را از معده به مری برمی‌گرداند. در برخی نوزادان، ریفلاکس سبب برگرداندن مقداری شیر می‌شود و در برخی دیگر شدیدتر است و باعث استفراغ می‌شود. برخی شیرخواران ممکن است دچار مشکلات بلع شوند و به شیر خوردن واکنش منفی نشان دهند.

3- اسهال؛ شیرخواران شیر مادرخوار مدفوعی نرم و شل‌تر و شیرخوارانی که با شیرخشک تغذیه می‌شوند مدفوعی خشک و سفت‌تر دارند. در صورتی که شیرخوار3تا ۴ مرتبه در روز مدفوع کند و مدفوع شل باشد و در آن خون مشاهده شود دچار اسهال است. اسهال می‌تواند از علائم حساسیت به شیر یا عامل میکروبی باشد و به دنبال آن و کم آب شدن بدن باید سریع به متخصص مراجعه کرد.

4- راش؛ علائم و بثورات پوستی به شکل برآمدگی‌های قرمز رنگ روی پوست نشانه واکنش آلرژیک است. این بثورات ممکن است خارش دار، پوسته پوسته یا همراه با تاول‌های ترشح دار باشد.

5- مشکلات تنفسی؛ گرچه سرماخوردگی و آنفلوانزا در کودکان شایع است، آبریزش مداوم از بینی و مشکلات تنفسی و خلط در گلو و سرفه‌های مزمن می‌تواند علائمی از حساسیت به شیر خشک باشد.

6- کولیک؛ اگر شیرخوار مرتب گریه می‌کند اما کم خواب و گرسنه نیست ممکن است دچار کولیک باشد. اگر فرزندتان هر روز 3 ساعت یا بیشتر گریه می‌کند و این موضوع برای 3 روز در هفته و حداقل 3 هفته ادامه یافت؛ یعنی دچار کولیک است. البته کولیک بعد از گذشت 6 ماه نخست بهتر خواهد شد.

7- یبوست؛ یبوست در شیرخوار می‌تواند به دلیل حساسیت به شیرخشک باشد. در صورت ابتلا به یبوست شیرخوار مدفوعی توپی و گلوله شکل دارد و احتمال دارد در مدفوع خون هم ببینید.

برای تشخیص آلرژی، لازم است در وهله نخست علائم دقیق را برای پزشک بازگو کنید. در مورد تاریخچه ابتلا به آلرژی در خانواده برای پزشک خود بگویید. متاسفانه هیچ آزمایشی برای تشخیص حساسیت به شیر مادر یا شیرخشک در نوزادان وجود ندارد، با این وجود گاهی پزشک آزمایش خون یا مدفوع یا برخی از انواع آزمایش‌های تشخیص آلرژی را تجویز می‌کند.

بیشتر بخوانید: الفبای شیردهی به نوزاد و چاره اندیشی برای مشکلات آن

درمان حساسیت به شیر گاو در نوزادان

در حال حاضر هیچ درمانی برای آلرژی به شیر مادر وجود ندارد. تا قبل از 6 ماهگی هم نمی‌توان به شیرخوار داروهای ضد آلرژی داد. تنها راه درمان این است که از مصرف مواد حساسیت‌زا پرهیز و منبع‌های تغذیه‌ای جایگزین را پیدا کنید.

اگر جزو آن مادرهایی باشید که از هر چیزی که می‌خورند مقداری هم در دهان شیرخوارشان می‌گذارند احتمال بروز آلرژی در شیرخوار بالاست.

در صورتی که پزشک تشخیص دهد که شیرخوار مبتلا به آلرژی است باید تمام لبنیات از برنامه غذایی شیرخوار و مادرش در صورتی که شیرمادرخوار است، حذف شود. حساسیت به شیر موضوعی پیچیده است و نیمی از کودکانی که به شیر حساسیت دارند به شیر سویا نیز آلرژی نشان می‌دهند. برای این کودکان شیرخشک‌هایی با فرمول‌های مخصوص تجویز می‌شود.

به این نوع از شیرخشک‌ها اصطلاحا «هیپوآلرژیک» گفته می‌شود و در دو نوع هیدرولیز و اسید آمینه موجود است. مورد دوم برای شیرخوارانی مناسب است که نمی‌توانند از انواع هیدرولیز استفاده کنند. توجه به این موضوع نیز لازم است که هر چه شیری هیدرولیزتر شده باشد طعم آن نیز کمتر خواهد بود. فراموش نکنیم همیشه شیر مادر بهترین منبع غذایی برای شیرخوار است و اگر فرزندتان به شیرخشک حساسیت دارد بهترین کار تغذیه کردن او با شیر مادر است.

اگر حساسیت به شیر گاو تشخیص داده شود، پروتئین شیر گاو باید از رژیم غذایی کودک شما حذف شود.

برای مادران شیرده، این بدان معناست که شما نمی توانید هیچ گونه لبنیاتی در رژیم غذایی خود داشته باشید. شیر، کره، پنیر، ماست و بستنی، به علاوه غذاهای آماده که از لبنیات استفاده می کنند، مانند بسیاری از محصولات پخته شده را حذف کنید. شیر بز و گوسفند پروتئین های مشابهی با شیر گاو دارند، بنابراین این محصولات نیز ممنوع هستند. لبنیات می توانند در غذاهای فرآوری شده با نام های شیمیایی مختلف پنهان شوند، بنابراین برچسب ها را برای یافتن این کلمات (کازئین، کشک، کازئین هیدرولیز شده، لاکتوز، لاکتوگلوبولین، آب پنیر، شربت آب پنیر شیرین کننده) بررسی کنید.

تصور نکنید که شیر خشک بر پایه سویا بی خطر است؛ این شیر نیز می تواند در نوزادانی که به شیر گاو حساسیت دارند، واکنش ایجاد کند.

وقتی مادر لبنیات نمی خورد، دریافت کلسیم و ویتامین D کافی برای او دشوار است. بنابراین در مورد افزودن سایر غذاهای غنی از کلسیم به رژیم غذایی خود یا مصرف مکمل با پزشک خود مشورت کنید.

یادتان نرود شیرخواری که به شیر حساسیت دارد، ممکن است دچار عوارض دیگری مانند تب یونجه شود. همچنین ممکن است به سایر مواد غذایی مانند تخم مرغ، بادام‌زمینی، سویا و ... هم حساسیت نشان دهد.

در این میان، بسیاری از والدین حساسیت به شیر و عدم تحمل شیر را با هم اشتباه می‌گیرند. حساسیت به شیر زمانی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی در برابر پروتئین شیر واکنش منفی نشان دهد اما عدم تحمل هیچ ارتباطی به سیستم ایمنی ندارد و زمانی رخ می‌دهد که دستگاه گوارش قادر به تحمل قند شیر یا لاکتوز نیست. البته این مشکل در نوزادان نادر است و بیشتر در کودکان و افراد بالغ دیده می‌شود.

از آنجا که کودکان ممکن است حساسیت به شیر گاو را افزایش دهند، کودک شما باید هر چند وقت یکبار که پزشک شما توصیه می کند مورد ارزیابی مجدد قرار گیرد تا مشخص شود که آیا تغییری در تحمل پروتئین شیر گاو به وجود آمده یا خیر./

بیشتر بخوانید: 9 توصیه تغذیه ای برای غذای کمکی نوزادان