چطور سرطان پروستات را تشخیص دهیم؟

چنانچه سرطان پروستات در مراحل اولیه تشخیص داده شود با جراحی و یا پرتو درمانی قابل درمان است، اما در صورت تأخیر در تشخیص، خونریزی و اختلال در دفع ادرار، انسداد حالب ها، درد استخوانی و یا تنگی نفس می‌تواند از علائم پیشرفت این بیماری به شمار ‌آید.

یک اوروآنکولوژیست با اشاره به غربالگری سرطان پروستات از طریق چک سطح خونی psa و معاینه پروستات، گفت: چنانچه سرطان پروستات در مراحل اولیه تشخیص داده شود با جراحی و یا پرتو درمانی قابل درمان است، اما در صورت تأخیر در تشخیص، خونریزی و اختلال در دفع ادرار، انسداد حالب ها، درد استخوانی (ایجاد درد در لگن، مهره‌ها و دنده‌ها) و یا تنگی نفس می‌تواند از علائم پیشرفت این بیماری به شمار ‌آید.

به گزارش «بهپو» و به نقل از «ایسنا»، آمارهای منتشر شده از سوی آژانس بین‌المللی تحقیقات سرطان نشان می‌دهد که سرطان پروستات، دومین سرطان شایع مردان در جهان است و سرطان‌های ریه و روده بزرگ نیز به ترتیب در رتبه‌های اول و سوم قرار دارند.

«امیر بهنام‌فر»، متخصص جراح کلیه و فلوشیپ سرطان دستگاه ادراری و تناسلی، با اشاره به اینکه بیمار در ابتدا باید به نقش یک اورولوژیست واقف باشد تا بتواند پس از مشاهده علائم مشکوک، به متخصص مربوطه مراجعه کند، گفت: ارولوژیست پزشکی است که در زمینه تشخیص و درمان بیماری‌های دستگاه ادراری (آقایان و خانم‌ها) و دستگاه تناسلی آقایان فعالیت می‌کند و اروانکولوژی زیر شاخه‌ای از اورولوژی است که بر تشخیص و درمان سرطان‌های دستگاه ادراری- تناسلی تمرکز دارد و به‌طور خاص به درمان جراحی این‌گونه سرطان‌ها می‌پردازد.

این عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با بیان اینکه سرطان پروستات نیز مانند هر سرطان دیگری، از جهش و اختلال عملکرد ژن‌هایی خاص به وجود می‌آید، افزود: در سلول‌های بدن از هر ژن دو عدد موجود است که یکی از پدر و دیگری از مادر به ارث می‌رسد. برای ایجاد اختلال در عملکرد ژن لازم است هر دو ژن دچار آسیب شوند، از این‌رو افراد درگیر معمولاً یک ژن معیوب را از یکی از والدین به ارث می‌برند و جهش در ژن دیگر در طول زندگی فرد رخ می‌دهد، بنابراین این جهش‌ها به‌صورت روزمره اتفاق می‌افتد ولی به لطف مکانیسم‌های ترمیمی و یا از بین برنده سلول، این جهش‌ها منجر به سرطان نمی‌شود.

بیشتر بخوانید: توصیه های راهبردی برای پیشگیری از سرطان پروستات

افزایش احتمال ابتلا به سرطان پروستات در سنین بالا

بهنام فر تجمع این‌گونه جهش‌ها و نیز تغییرات هورمونی را ازجمله عوامل مهم برای بروز سرطان پروستات در سنین بالاتر برشمرد و افزود: هر چه سن فرد افزایش پیدا کند، احتمال ایجاد این جهش‌ها نیز بیشتر می‌شود و در نهایت احتمال خطا و عدم اصلاح این ژن‌ها نیز قابل افزایش است.

وی با بیان اینکه سرطان پروستات به‌ندرت در سنین ۴۰ تا۵۰ سال دیده می‌شود، تصریح کرد: عموماً انتظار بروز این بیماری در سنین کمتر از ۴۰ سال نمی‌رود، اما به‌طور معمول افراد با سابقه خانوادگی قوی در ابتلا به سرطان پروستات از سنین ۴۵ و افراد مبتلا به نوع خاصی از جهش ژنی از سن۴۰ سالگی بررسی می‌شوند.

این اوروآنکولوژیست از تشخیص بسیاری از بیماران در فاز بدون علامت خبر داد و گفت: تشخیص بیمار بدون علامت همان غربالگری است که از طریق چک سطح خونی psa و معاینه پروستات انجام می‌گیرد و به لطف آن، بیماری در مراحل اولیه که بدون علامت است تشخیص داده می‌شود.

وی با بیان اینکه سرطان پروستات چنانچه در مراحل اولیه تشخیص داده شود با جراحی و یا پرتو درمانی قابل درمان است، گفت: متأسفانه در صورت تأخیر در تشخیص، خونریزی و اختلال در دفع ادرار، انسداد حالب ها، درد استخوانی (ایجاد درد در لگن، مهره‌ها و دنده‌ها) و یا تنگی نفس می‌تواند از علائم پیشرفت این بیماری به شمار ‌آید.

شیوع سرطان پروستات در ایران

بهنام‌فر خاطرنشان کرد: در یک مطالعه، آمار سرطان پروستات در ایران را ۹ در یک‌صد هزار مرد برآورد کرده‌اند، اما درهرصورت این آمار چندان قابل اتکا نیست.

به گفته وی، سن معمول برای شروع غربالگری ۵۰ تا ۵۵ سال است، ولی در افراد و گروه‌های خاصی توصیه شده از ۴۰تا ۴۵ سالگی تحت غربالگری قرار گیرند.

این پزشک متخصص در مورد پیشگیری از ابتلا به سرطان پروستات نیز گفت: رژیم غذایی سالم و مصرف میوه و سبزی‌ها، ورزش و کنترل وزن به آقایان در سنین بالا توصیه می‌شود.

این عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان به عدم کارایی طب سنتی در درمان انواع سرطان‌ها ازجمله پروستات اشاره و اظهار کرد: در خصوص پیشگیری از سرطان پروستات به‌وسیله طب سنتی نیز اطلاعات قطعی وجود ندارد، اما در بهترین حالت به‌عنوان بخشی از یک رژیم غذایی سالم قابل اتکاست.

استرس، عامل مؤثر در بروز و پیشرفت سرطان

بهنام‌فر گفت: تاکنون شواهد قطعی پیرامون ارتباط مصرف سیگار، استرس، روابط جنسی ناسالم و عفونت‌های جنسی، نوع پوشش، آلودگی‌های زیست‌محیطی و جغرافیا با سرطان پروستات در مطالعات به‌طور قطعی اشاره نشده، اما به‌عنوان‌مثال در کشورهای اسکاندیناوی شیوع این سرطان بیشتر از کشورهای خاورمیانه است و یا انتظار می‌رود استرس از طریق ایجاد اختلال در عملکرد سیستم ایمنی، در بروز و پیشرفت سرطان‌ها مؤثر باشد.

این متخصص کلیه و مجاری ادراری و تناسلی، افزایش سن، برخی نژادها و اختلالات ژنتیکی خاص را از مهم‌ترین عوامل افزایش خطر ابتلا به سرطان پروستات برشمرد و بر سبک زندگی سالم به‌ویژه دوری از مصرف سیگاری و استرس برای کاهش خطر ابتلا به سرطان پروستات و غربالگری صحیح و به‌موقع جهت درمان این بیماری تأکید کرد./