تخمدانها اعضای کوچک، بیضوی و به طول تقریبی 3 سانتیمتر هستند که داخل لگن قرار گرفته و با لیگامانها در محل خود تثبیت شدهاند. این دو عضو مهم هورمونهای جنسی زنانه ترشح میکنند و در تولیدمثل نقش دارند. تخمدانها نیز مانند هر عضوی از بدن ممکن است دچار بدکارکردی و بیماریهای مختلف شوند. یکی از این بیماریهای مهم سرطان تخمدان یا قاتل خاموش است که بسیار خطرناک است. سرطان تخمدان هم مانند بسیاری از سرطانها بیسروصدا رشد میکند و اگر کمی دیر تشخیص داده شود میتواند اعماق لگن و حتی اعضای دورتر را درگیر کند و سلامت بیمار را به خطر بیندازد.
به گزارش «بهپو»، سرطان تخمدان انواع مختلفی دارد و در هر سنی ممکن است بروز کند و غالبا به صورت تودهای در تخمدان ایجاد میشود. البته همه تومورهای تخمدان بدخیم نیستند. اغلب تومورهایی که در سنین پایین ایجاد میشوند خوشخیم هستند. در سنین بالاتر یعنی بعد از یائسگی احتمال بروز تودههای بدخیم تخمدان بالاتر میرود.
علائم سرطان تخمدان
متاسفانه زنان متوجه وجود توده روی تخمدان نمیشوند، مگر اینکه تومور اختلالاتی در لگن ایجاد کند که باعث شود بیمار به پزشک مراجعه کند. علائم متنوع و مبهم هستند. بیماران ممکن است از نفخ، تورم شکم، درد لگنی، مشکلات در دفع ادرار و مدفوع، درد کمر، عادت ماهانه نامنظم، اسهال، سوءهاضمه، سوزش سردل، خونریزی بعد از یائسگی، درد بعد از رابطه زناشویی، بیاشتهایی، تهوع و... شکایت داشته باشند. حتی در مواقعی که سرطان پیشرفته است، آسیت رخ میدهد؛ یعنی فضای داخل شکم از مایع پر و شکم بزرگ میشود. البته این مرحله از بیماری به معنای پیشرفته بودن سرطان است. خانمها باید دقت کنند در صورتی که علائم مبهم گفتهشده به دلیل بروز سرطان باشد، برطرف نمیشوند حتی شدت علائم بیشتر میشود.
بیشتر بخوانید: دردهای زنانه ای که تقصیر عادت ماهیانه نیست
چه کسانی در معرض سرطان تخمدان هستند؟
ممکن است این سوال برایتان پیش بیاید که چه کسانی در معرض خطر سرطان هستند؟ در پاسخ باید گفت به طور کلی همه افراد، بدون توجه به سابقه ژنتیکی و... ممکن است دچار هر نوع سرطانی از جمله سرطان تخمدان شوند ولی معمولا عوامل خطری وجود دارد که بهتر است خانمها با آن آشنایی داشته باشند و به توصیههای پزشک برای انجام آزمایشها، سونوگرافی و... توجه کنند. عوامل خطر عبارتند از:
● سنین بالا بهخصوص بعد از یائسگی
● افرادی که در خانواده آنها سابقه ابتلای یک فرد به سرطان پستان، تخمدان آندومتر وجود دارد.
● فردی که یکبار به سرطان تخمدان مبتلا شده است.
● زنانی که هرگز باردار نشده یا از قرص ضدبارداری استفاده نکردهاند. (تعداد تخمکگذاری زیاد، سن منارک پایین و یائسگی دیررس احتمال خطر ابتلا را بیشتر میکند.)
● مبتلایان به آندومتریوز و نازایی
● افزایش وزن و شیوه زندگی ناسالم
بعضی سرطانهای تخمدان در سنین خاص بروز میکنند
یک نوع سرطان تخمدان وجود دارد که از نوع ژرمسل است. ژرمسلها زوائد زایای تخمداناند که از دوران جنینی باقی میمانند و احتمال تقسیمات غیرعادی آنها در آینده وجود دارد. این نوع بدخیمی زیاد شایع نیست و در سنین پایین بیشتر مشاهده میشود، اما تومورهای سلولهای اپیتلیال در سنین بالاتر شایعتر است. حدود 90-80 درصد سرطانهای تخمدان از نوع اپیتلیال است.
چگونه میتوان با این سرطان خطرناک و کشنده مقابله کرد؟
اگر بیمار شانس بیاورد و این بیماری به طور اتفاقی در مراحل اولیه کشف شود، با جراحی و خارج کردن توده و احتمالا تخمدان، مشکل بیمار برطرف خواهد شد ولی چنین بیمارانی همیشه باید تحت نظر پزشک باشند.
باید به این نکته اشاره کرد که در اغلب بیماران نشانههایی از علائم مبهم معمولا چند ماه قبل از اینکه بیماری وخیم شود، وجود دارد و خانمها باید به هر نوع علائمی توجه کنند، مثلا اگر به تازگی دچار نفخ شدهاند، درد لگنی احساس میکنند، خونریزی غیرعادی دارند یا سابقه ابتلا به سرطان زنانه در خانواده یا خودشان وجود دارد باید برای مشورت با پزشک اقدام لازم انجام دهند. همچنین معاینات دورهای که برای زنان در نظر گرفته میشود فرصت خوبی است تا معاینه پستان، پاپاسمیر و لگن و تخمدانها نیز انجام شود.
سونوگرافی بهترین ابزار تشخیصی سرطان تخمدان است
روش غربالگری برای تشخیص زودرس سرطان تخمدان وجود ندارد. تنها راه تشخیصی انجام سونوگرافی است. سونوگرافی ابزار تشخیصی مناسبی برای بررسی وجود تودهها و کیستهاست. بعد از اینکه وجود توده غیرعادی و مشکوک با سونوگرافی تایید شود باید نمونهبرداری یا بیوپسی از تخمدان انجام گیرد. در این صورت است که میتوان با اطمینان نوع توده و خوشخیم و بدخیم بودن آن را تایید کرد.
بهتر است همه زنان بعد از سنین یائسگی هر سال یکبار برای انجام سونوگرافی از تخمدانها و رحم به پزشک مراجعه کنند.
مراحل چهارگانه سرطان تخمدان
سرطان تخمدان 4 مرحله دارد. سرطان در مراحل اولیه درمان آسانتری دارد و شانس بقای بیمار نیز بیشتر است. سرطان تخمدان بر اساس میزان گسترش سلولهای سرطانی به سایر بافتها تعیین و طی عمل جراحی مشخص میشود. مراحل تعریفشده در مورد سرطان تخمدان به شرح زیر است:
● مرحله 1: سرطان فقط محدود به تخمدانهاست.
● مرحله 2: سرطان به رحم یا بافتهای لگن گسترش پیدا کرده است.
● مرحله3: سرطان به غدد لنفاوی یا نسوج شکم سرایت کرده است.
● مرحله4: سرطان به اندامهای دورتر بدن مانند کبد، ریهها و... دستاندازی کرده است.
بیشتر بخوانید: تاثیر درمان های سرطان بر باروری زنان
درمان سرطان تخمدان
درمان سرطان تخمدان جراحی است. هرچقدر میزان گسترش سلولهای سرطانی بیشتر باشد جراح مجبور است اعضای مجاور درگیر را نیز خارج کند. البته سن و تمایل فرد برای بارداری با توجه به شدت بیماری نیز در نظر گرفته میشود. اگر متاستاز یا دستاندازی به سایر اندامها وجود داشته باشد معمولا شیمیدرمانی و رادیوتراپی نیز توصیه میشود.
به گزارش «بهپو» و به نقل از «هفته نامه سلامت»، زنانی که در سنین جوانی به دلیل سرطان، تخمدانها را از دست دادهاند در معرض پوکی استخوان قرار دارند. چنین خانمهایی باید تحت نظر باشند تا با تجویز دارو از پوکی استخوان جلوگیری شود./