آب مروارید در کودکان؛ علایم و روش های درمان

شاید تا الان فکر می کردید آب مروارید فقط در افراد مسن دیده می شود اما نوزادان و کودکان هم می توانند به آب مروارید دچار شوند. از هر 250 نوزاد ممکن است یک نفر درجاتی از آب مروارید را داشته باشد.

آب مروارید بیماری چشمی است که اغلب در افراد مسن دیده می شود اما نوزادان و کودکان نیز می توانند به آب مروارید دچار شوند.

به گزارش «بهپو»، شاید تا الان فکر می کردید آب مروارید فقط در افراد مسن دیده می شود اما نوزادان و کودکان هم می توانند به آب مروارید دچار شوند. از هر 250 نوزاد ممکن است یک نفر درجاتی از آب مروارید را داشته باشد. علت کوری 10 تا 20 درصد از بچه‌هایی که در مراکز نابینایی تحصیل می‌کنند آب مروارید مادرزادی است که به موقع تشخیص و درمان نشده است. احتمال آب مروارید مادرزادی یک طرفه 80 درصد و دو طرفه 20 درصد است. همچنین احتمال نابینایی در آب مروارید یک طرفه بیشتر از دو طرفه است.

آب مروارید در واقع نواحی ابری در عدسی چشم کودک است که اگر بزرگ و متراکم باشد می تواند باعث تاری دید یا انسداد بینایی شود. آب مروارید ممکن است یک یا هر دو چشم کودک را درگیر کند.

بیشتر بخوانید: 4 مشکل شایع چشمی در کودکان

چرا چشم کودکان دچار آب مروارید می شود؟

کودک ممکن است با آب مروارید متولد شود. پزشکان این حالت را مادرزادی می گویند؛ به این معنی که عدسی چشم کودک در بارداری به درستی تشکیل نشده است.

گاهی آب مرواریدهای مادرزادی به دلیل مشکل کروموزومی اتفاق می افتد؛ مانند سندرم داون. یا ممکن است ارثی باشند؛ به این معنا که مادر یا پدر کودک آب مروارید داشته اند و از راه ژن ها این صفت به کودک منتقل شده است. بهترین زمان تشخیص آب مروارید مادرزادی هفته اول تولد است.

همچنین آب مروارید می تواند اکتسابی باشد به این معنا که پس از تولد کودک به دلایلی چشم او دچار آب مروارید می شود؛ از جمله:

● آسیب دیدگی چشم

● دیابت

● عوارض ناشی از ناراحتی های چشمی

● پرتو درمانی

● مصرف استروئیدها

با همه اینها این احتمال وجود دارد که پزشک نتواند علت بروز آب مروارید در کودک را تشخیص دهد.

از کجا بفهمم کودکم آب مروارید دارد؟

در اغلب موارد آب مروارید از ظاهر چشم قابل تشخیص نیست؛ مگر در نوع پیشرفته آن. زمانی می توان آب مروارید را در چشم کودک مشاهده کرد که مانند یک نقطه سفید یا خاکستری یا انعکاسی درون مردمک به نظر برسد.

نوزادان در هفته اول تولد با انجام تست «red reflex» به وسیله افتالموسکوپ در بیمارستان محل تولد و یا در مطب توسط متخصص کودکان و یا پزشک عمومی معاینه و در صورت مشاهده مشکل باید با چشم پزشک مشورت شود.

معاینه منظم چشم کودک توسط پزشک بسیار مهم است. هرچه آب مروارید زودتر تشخیص داده شود در بلند مدت بینایی او بهتر خواهد بود. اولین غربالگری بینایی هنگام تولد نوزاد انجام می شود. پزشک چشمان کودک را برای تشخیص آب مروارید و دیگر ناراحتی های چشمی معاینه می کند. تست های بینایی در تمام دوران نوزادی و کودکی و به هنگام مراجعه های منظم والدین به پزشک ادامه پیدا می کند.

توضیح ناراحتی های چشم به والدین برای کودک کار راحتی نیست. کودک حتی ممکن است نداند دید چشم هایش مشکل دارد و شیوه ای که با آن به چیزها نگاه می کند اشتباه است. اما ممکن است از کودکتان بشنوید که می گوید دیدش مثل گذشته نیست. یا مثلا اشیاء را دوتایی می بیند یا روشنایی چراغ ها اذیتش می کند و می گوید نور زیاد است. ممکن است کودک تابش خیره کننده یا هاله در مسیر دیدش مشاهده کند یا رنگ ها آنطور که باید روشن به نظر نرسند.

زمانی که نوزاد به دنیا می‌آید دید اوهنوز تکامل نیافته است. نوزاد در ماه اول تولد، یک بیستم دید طبیعی را دارد. در 2 ماهگی دید نوزاد به یک دهم دید طبیعی می‌رسد که می‌تواند نور را دنبال کند و به اشیای اطراف توجه کند. اگر شیرخوار در 2 ماهگی به اشیای اطراف خود توجهی نداشته باشد، احتمالا مشکلی در مسیر بینایی دارد. وقتی کودک به چهار ماهگی می رسد باید بتواند اطراف اتاق را نگاه و چیزها را با چشمش دنبال کند. اگر توانایی این کار را نداشته باشد توصیه می کنیم برای معاینه چشم کودکتان به پزشک مراجعه کنید. در شش ماهگی دید نوزاد به یک پنجم و در هجده ماهگی سیستم بینایی تکمیل می‌شود و به ده دهم می‌رسد.

یکی دیگر از نشانه های آب مروارید در کودک این است که چشم های او ناهماهنگ است؛ به این معنا دو چشم در یک جهت نگاه نمی کنند.

درمان آب مروارید کودکان

تنها راه درمان آب مروارید جراحی برای برداشتن آن است.

زمان عمل بستگی به درجه آب مروارید دارد. زمانی که کدورت عدسی خفیف خارج از مرکز بینایی باشد و مشکلی برای بینایی ایجاد نکند، نوزاد تحت نظر گرفته می‌شود و احتمالا نیاز به عمل جراحی نخواهد داشت. اما اگر کاتاراکت شدید باشد و باعث کاهش بینایی شود، باید پیش از 2 ماهگی عمل جراحی انجام شود.

بهترین زمان عمل جراحی، در صورتی که حال عمومی نوزاد مناسب باشد، هفته اول تولد است. هر چه سن نوزاد کمتر باشد، نتیجه نهایی عمل بهتر و هر چه سن بالاتر رود، نتیجه کمتر است؛ به ویژه پس از 3 ماهگی، یعنی زمانی که کودک دچار نیستاگموس (لرزش چشم) یا انحراف چشم شده است.

عمل جراحی آب مروارید با بیهوشی عمومی انجام می شود و کودک حین عمل بیدار نیست چیزی حس نمی کند. جراح به کمک ابزارهای ویژه عدسی چشم را از راه یک شکاف کوچک خارج می کند. پس از این مرحله چند گزینه پیش روی پزشک است:

1- قرار دادن لنز مصنوعی به جای عدسی چشم که کاربرد این روش در کودکان بسیار کوچک هنوز مورد تحقیق و بررسی است.

2- استفاده از لنزهای تماسی

3- استفاده از عینک: بیشتر کودکان حتی پس از جراحی موفق به آن نیاز خواهند داشت.

گاهی هر دو چشم کودک آب مروارید دارد یا شرایط یک چشم بدتر از دیگری است. در این حالت ممکن است بیماری تنبلی چشم –آمبلیوپی- بروز کند. تنبلی چشم در شرایطی اتفاق می افتد که یک چشم قوی تر از دیگری است که البته قابل درمان است.

دوره نقاهت پس از جراحی چقدر طول می کشد؟

کودکان بسیار خردسال راحت تر با عمل جراحی و عوارض آن کنار می آیند و معمولا پس از یک روز به زندگی عادی برمی گردند. بچه های بزرگتر ممکن است تا چند روز احساس ناراحتی کنند؛ بیشتر به دلیل خارش و احساس ناراحتی چشم.

پس از عمل نیازی به بستری کودک در بیمارستان نیست. برای کودک قطره های چشمی تجویز می شود. اگر عمل آب مروارید تنها روی یک چشم انجام شده باشد پزشک برای چشم دیگر پچ چشمی قرار می دهد. این کار به تقویت چشم عمل شده کمک می کند. اینکه پچ چه مدت باید روی چشم کودک قرار داشته باشد به موارد مختلفی بستگی دارد که تشخیص آن بر عهده پزشک است.

آیا فرزند من خوب خواهد شد؟

هرچه درمان آب مروارید کودک زودتر انجام شود به نجات بینایی او کمک خواهد کرد.

به گزارش «بهپو» و به نقل از «وب ام دی»، ادامه ارتباط با پزشک پس از جراحی بسیار مهم است. به این ترتیب پزشک می تواند اطمینان حاصل کند که روند بهبودی به درستی ادامه دارد و دید چشم واضح شده است و حتی در بزرگسالی نیز مشکلی در بینایی کودک وجود نخواهد داشت./