آنچه باید درباره سمعک بدانید

برای اصلاح کاهش شنوایی حسی-عصبی از سمعک استفاده می‌شود. سمعک می‌تواند صدا را تشدید کند و کیفیت صدا را تغییر دهد. سمعک ها انواع مختلفی دارند و روز به روز در حال نو شدن و پیشرفت هستند.

یکی از حواس پنجگانه ما شنوایی است که شاید بعد از بینایی مهم‌ترین حسی باشد که انسان به آن نیاز دارد. آسیب به حس شنوایی تغییرات زیادی در زندگی فرد ایجاد می‌کند به‌خصوص اگر این آسیب در دوران کودکی باشد باعث اختلال ‌شناختی و یادگیری خواهد شد. بعضی از آسیب‌ها قابل‌جبران نیستند یعنی با دارو یا اعمال جراحی اصلاح نمی‌شوند. محققان برای برگرداندن شنوایی فرد دستگاهی به نام سمعک را اختراع کرده‌اند که توانسته کیفیت زندگی بیماران با کاهش شنوایی را ارتقا دهد. این وسایل روز به روز در حال نو شدن و پیشرفت هستند. قبل از اینکه به انواع سمعک و نقش آنها بپردازیم بهتر است کمی درباره فرآیند شنیدن صوت با گوش‌ها بدانیم.

به گزارش «بهپو»، گوش انسان به طور عادی صداها را از طریق قسمت خارجی هر دو گوش جمع‌آوری می‌کند و از طریق گوش میانی تجزیه و تحلیل و تشدید می‌شود. افزایش صدا با ورود به گوش داخلی به امواج عصبی تبدیل شده و از آنجا به مغز منتقل و شنیده می‌شود. اگر در هر کدام از این قسمت‌ها مشکلی وجود داشته باشد فرد دچار کم‌شنوایی خواهد شد. بخش خارجی و میانی گوش همان‌طور که اشاره شد، نقش تشدید صدا را برعهده دارند. اگر این بخش دچار آسیب شود بیمار دچار کاهش شنوایی در حد 50 دسی‌بل خواهد شد.

آستانه شنوایی طبیعی بین 20-0 دسی‌بل است. از 20 دسی‌بل به بعد بیمار دچار کاهش شنوایی خواهد شد. از 50-20 دسی‌بل کاهش شنوایی متوسط، از 70-50 دسی‌بل کاهش شنوایی شدید و از 70 به بالا کاهش شنوایی عمیق است. آسیب به قسمت خارجی گوش حداکثر کاهش شنوایی‌ای که ایجاد می‌کند در حد متوسط تا خفیف است. هر چه کاهش شنوایی شدیدتر باشد به معنای این است که قسمت‌های داخلی‌تر گوش آسیب‌دیده‌اند. افرادی که در تجزیه و تحلیل اطلاعات شنوایی در قسمت مرکزی گوش اختلال دارند با تشدید صدا، شنوایی‌شان تغییری نمی‌کند. اگر بخواهیم اختلالاتی که در ساختار گوش به‌وجود آمده و باعث کاهش شنوایی شده را تصحیح کنیم باید از وسایل کمک‌شنوایی کمک بگیریم همان وسایلی که مردم آنها را به نام سمعک می‌شناسند.

بیشتر بخوانید: بررسی علل مختلف کم شنوایی و ناشنوایی

کاهش شنوایی دو نوع است

زمانی که بیماری با کاهش شنوایی واقعی مراجعه می‌کند پزشک با بررسی‌های دقیق و تخصصی‌تر متوجه می‌شود وی به یکی از 2 نوع کاهش شنوایی مبتلاست؛ کاهش شنوایی از نوع انتقالی و کاهش شنوایی حسی-عصبی. اگر آسیب به سیستم انتقالی وارد شده باشد درمان آن خیلی آسان‌تر است و ممکن است بتوان از جراحی کمک گرفت. در کاهش شنوایی از نوع حسی-عصبی درمان کمی دشوارتر است چون جراحی تاثیری در بهبود شنوایی فرد ندارد. ممکن است با شنوایی بیمار بالا بردن صدا تا حدودی بهتر شود ولی این درک از صدا حالت طبیعی ندارد چون تکنولوژی‌ای که در وسایل کمک‌شنوایی استفاده می‌شود پیچیده است. برای اصلاح کاهش شنوایی حسی-عصبی از سمعک استفاده می‌شود. سمعک می‌تواند صدا را تشدید کند و کیفیت صدا را تغییر دهد. به تعبیری، سمعک فرکانس‌های مفید را بیشتر و کمک می‌کند فرد شنوایی نسبتا عادی به‌دست آورد.

انواع سمعک

در تقسیم‌بندی سمعک از نظر ظاهری به اندازه و ظاهر زیبای سمعک و پنهان بودن آن از دید بیشتر توجه می‌شود. سمعک‌های قدیمی بزرگ و به دستگاهی متصل بودند که بیمار آن را داخل جیبش نگهداری می‌کرد. با پیشرفت تکنولوژی سمعک‌ها جمع و جورتر و به سمعک‌های پشت گوشی و داخل گوشی و کاملا داخل گوشی رده‌بندی شدند. کنار این سمعک‌ها به 2تکنولوژی جدیدتر هم اشاره می‌کنیم؛ تکنولوژی اول سمعک‌های قابل‌کاشت است. اصطلاحا به این سمعک‌ها ایمپلنته گفته می‌شود. نوع دوم سمعک‌های لنزی است که تکنولوژی بسیار جدیدی است. در نوع دیگر تقسیم‌بندی سمعک نیز به تکنولوژی و مکانیسم تبدیل صدایی که سمعک ایجاد می‌کند، توجه می‌شود. اگر بخواهیم سمعک‌ها را از این نظر تقسیم‌بندی کنیم باید به 2 نوع مهم ساده (آنالوگ) و پیچیده (دیجیتال) اشاره کنیم.

سمعک‌ پشت گوشی

تقریبا همه ما با این نوع سمعک آشنایی داریم. سمعکی است که به پشت گوش وصل می‌شود. این سمعک راحت صدا را تشدید و داخل گوش منتقل می‌کند. مزیت این نوع سمعک این است که راحت برداشته می‌شود و هیچ مشکلی برای فرد ایجاد نمی‌کند.

سمعک داخل گوشی

این سمعک‌ها 2 نوع هستند؛ نوعی که داخل کانال گوش قرار می‌گیرد و اگر مستقیم به داخل گوش بیمار نگاه کنیم سر آن قابل‌مشاهده است. نوع دیگری که کاملا داخل گوش است، در عمق بیشتر گوش قرار می‌گیرد و قابل‌مشاهده نیست.

سمعک قابل‌کاشت یا ایمپلنته

از سمعک‌های جدید مانند سمعک قابل‌کاشت، هنگامی استفاده می‌شود که فرد دچار اختلال شنوایی شدید است، مثلا به دلایل مادرزادی از بدوتولد، کانال گوش ندارد یا کودکی است که نمی‌تواند سمعک را داخل گوش نگه دارد. این سمعک‌ها بخش فلزی‌ای دارند که از طریق جراحی روی استخوان جمجمه کار گذاشته می‌شود و زمینه انتقال صدا را به گوش فراهم و شنوایی خوبی برای بیمار ایجاد می‌کند اما این سمعک بسیار گران‌قیمت است و هر کسی شاید نتواند آن را تهیه کند.

سمعک لنزی

سمعک دیگر اصطلاحا لنز گوش نام دارد. این تکنولوژی بسیار جدید است و در آمریکا و در سال 2015 سازمان غذا و دارو مجوز استفاده از آن را صادر کرد. این سمعک تفاوت چندانی با سمعک‌های دیگر ندارد، فقط دارای لنزی است که داخل پرده گوش کارگذاشته می‌شود. بخشی از آن هم پشت گوش قرار می‌گیرد. لنز گوش، امواج صدا را به نور مادون قرمز تبدیل می‌کند و نور مادون قرمز هم به‌وسیله بخشی که روی پرده گوش قرار گرفته امواج را دریافت خواهد کرد. امواج دریافتی در لنز، ارتعاش پیدا می‌کند و ارتعاش داخل کانال و پرده گوش به شکل صدا دریافت می‌شود. مزیت سمعک‌های لنزی این است که امواج مادون قرمز قابلیت انتقال میزان زیادی از صدا را به پرده گوش دارند. البته این تکنولوژی تازه است و باید مدتی بگذرد و افراد زیادی از آن استفاده کنند تا مزیت‌های آن بیشتر آشکار شود.

سمعک آنالوگ

سمعک ساده‌ای است که کارش تشدید صداست. بعضی از سالمندانی که از سمعک آنالوگ استفاده کرده‌اند رضایتی از آن نداشته‌اند. این وسیله به دلیل ارزانی و در دسترس بودن در مواقعی که کاهش شنوایی خفیف است و فرد فقط می‌خواهد از یک وسیله برای شنیدن استفاده کند و چندان نیاز به دقت ندارد، به عبارت ساده‌تر، فرد در جامعه زیاد فعال نیست، کاربرد بیشتری دارد.

سمعک دیجیتال

این سمعک به مرور پیشرفت کرده و به شکل کنونی درآمده است. دیجیتال یک رایانه کوچک است که صدا را دریافت می‌کند و آن را به نحوی که متناسب با گوش بیمار است، تغییر می‌دهد. همچنین می‌تواند خروجی بالایی از صدا ایجاد کند. سمعک دیجیتال برای افرادی که کاهش شنوایی زیادی دارند مناسب است. اگر مشکل شنوایی افراد در فرکانس‌های مختلف متفاوت باشد سمعک دیجیتال کمک می‌کند خروجی متفاوت با شدت متفاوت ایجاد شود. سمعک دیجیتال برای افرادی کاربرد دارد که در سنین پایین دچار کاهش شنوایی شده‌اند، شغل‌های دقیقی دارند که شنیدن صداهای ظریف برای آنها مهم است، بنابراین افرادی که از سمعک‌های آنالوگ یا دیجیتالی ضعیف‌تر استفاده کرده‌اند و احساس می‌کنند برای کارهای روزمره مناسب نیست باید از نوع دیجیتالی پیشرفته استفاده کنند.

بیشتر بخوانید: آنچه گوش ها درباره سلامتی می گویند

پنج نکته تکمیلی درباره سمعک‌

1- افرادی که سمعک دارند، حتما باید سالی یک بار به متخصص گوش و حلقی و بینی مراجعه کنند تا شنوایی‌شان مورد سنجش قرار گیرد. اگر شنوایی تغییر کرده باشد شرکت سازنده باید سمعک را دوباره تنظیم کند. سمعک با توجه به تکنولوژی‌های متفاوتی مانند یو‌اس‌پی، بلوتوث و... تنظیم می‌شود.

2- ورود هر جسم خارجی داخل گوش، ممکن است فرد را مستعد عفونت خارجی گوش کند. پس رعایت بهداشت سمعک الزامی است و در صورتی که بیمار احساس درد دارد باید بلافاصله به پزشک مراجعه کند تا درمان‌های لازم انجام شود.

3- جمع شدن واکس یا موم گوش نیز مشکلی است که در استفاده‌کنندگان سمعک (از نوع داخلی) دیده می‌شود. وقتی سمعک فردی خوب کار نمی‌کند یا احساس گرفتگی در گوش دارد، باید به متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کند تا جرم‌ها از گوش خارج شوند.

4- استفاده از سمعک برای کودکانی که با ناشنوایی متولد می‌شوند و ناشنوایی حدود 70 دسی‌بلی دارند، مفید است. اگر بیشتر از این مقدار باشد و کودک کاهش شنوایی حسی-عصبی داشته باشد، سمعک چاره‌ساز نیست و فقط نیاز به کاشت حلزون است.

5- تفاوت سمعک‌های داخل گوشی و پشت‌ گوشی فقط از نظر زیبایی نیست بلکه باتری آنها نیز با هم متفاوت است. هر چه باتری سمعک بزرگ‌تر باشد، سمعک نیز نیمه‌عمر بالاتری دارد و خروجی صدای بیشتری ایجاد می‌کند، بنابراین سمعک‌هایی که داخل گوش قرار می‌گیرند، خروجی صدای کمتر و باتری کوچک‌تری دارند. سمعک‌هایی که داخل کانال هستند را می‌توان خارج کرد ولی سمعک‌هایی که کاملا داخل کانال هستند را باید متخصص گوش و حلقی و بینی از گوش خارج کند./

به گزارش «بهپو» و به نقل از «هفته نامه سلامت»، بهتر است همه افراد از 50 سالگی به بعد هر سال به متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کنند و پزشک آنها را معاینه کند تا در صورت وجود اختلال شنوایی، بیماری زودتر تشخیص داده شود و اگر فرد از نظر ارتباطی با دیگران دچار مشکل شده که ناشی از کم‌شنوایی اوست، زودتر سمعک مناسبی برایش تجویز شود. متاسفانه تاکنون هیچ دارو و روشی برای پیشگیری از پیرگوشی کشف نشده است./