پوست گستردهترین عضو بدن است و سلامت آن میتواند نمایی از سلامت اعضای داخلی بدن باشد. بسیاری از مشکلات داخلی ما با نشانههای پوستیای که ایجاد میکنند، پزشکان را به سمت شناسایی مشکلمان هدایت میکنند. یکی از این علائم پوستی که میتواند نشانهای از بروز یک اختلال داخل بدن باشد، زردی است.
به گزارش «بهپو»، زرد شدن پوست به تنهایی یک بیماری محسوب نمیشود، بلکه مانند سرفه، تب و نشانههایی از این قبیل صرفا نشانهای است که ممکن است به دنبالبیماریهای مختلفی بروز کرده باشد. علت زرد شدن پوست، بالا رفتن مادهای به نام بیلیروبین در خون است که 2 نوع مستقیم و غیرمستقیم دارد؛ نوع غیرمستقیم از شکسته شدن گلبولهای قرمز خون بهوجود میآید و نوع مستقیم توسط کبد ساخته میشود.
وقتی سلول های بیلی روبین می میرند، کبد آنها را از خون فیلتر می کند. اما اگر اشتباهی در این فرایند رخ دهد کبد نمی تواند کارش را به درستی انجام دهد و بیلی روبین در کبد جمع و پوست زرد رنگ می شود.
زردی پوست یا «یرقان»، در بزرگسالان نادر است و بیشتر در نوزادان دیده می شود اما به دلایلی ممکن است بزرگسالان هم با این مشکل روبرو شوند.
علل خونی
مبتلایان به فاویسم، افرادی هستند که بهطورمادرزادی، آنزیم «G6PD» -گلوکز شش فسفات دیهیدروژیناز- به مقدار کافی در بدنشان وجود ندارد. گلبولهای قرمز موجود در بدن این افراد با خوردن بعضی خوراکیها مانند باقلا یا مصرف برخی داروها مانند کوتریموکسازل یا قرار گرفتن در معرض برخی مواد مانند حشرهکشها و نفتالین شروع به تخریب میکند و درنتیجه، محصول این تخریب -ماده بیلیروبین- در خون آنها بالا میرود و باعث بروز زردی در پوست و ملتحمه چشم میشود.
بیشتر بخوانید: توصیه های مهم برای سلامت کبد
علل کبدی زردی پوست
هپاتیت: برخی مشکلات کبدی مانند هپاتیت های ویروسی و خودایمنی میتوانند زردی ایجاد کنند. ویروسهای HBV، HCV، HAV عامل هپاتیتهای ویروسی هستند و در هپاتیت نوع خودایمنی نیز سیستم ایمنی بدن به سلولهای کبدی حمله میکند و باعث التهاب در کبد و ایجاد زردی میشود.
نشانگان ژیلبرت: یک بیماری کبدی ارثی که ممکن است در برخی افراد کاملا بیعلامت باشد و در برخی دیگر زردی ایجاد کند. البته نشانگان ژیلبرت خطرناک نیست و به درمان خاصی نیز نیاز ندارد. بیلیروبین این افراد ممکن است در مواقع خاص، مثلا در دوران قاعدگی در برخی خانمها، عفونت شدید یا گرسنگیهای طولانی و روزه گرفتن بالا برود و زردی ایجاد کند.
سرطان پانکراس: اگر سرطان پانکراس در ناحیه مجرای صفراوی انسداد ایجاد کند، میتواند با علایمی مانند درد و زردی ظاهر شود.
نوشیدن الکل: اگر شما به مدت طولانی –معمولا 8 تا 10 سال- و به مقدار زیاد الکل بنوشید آسیب جدی کبدی خواهید دید. به طور ویژه، دو بیماری هپاتیت الکلی و سیروز الکلی در این ارتباط باعث آسیب دیدن کبد می شوند.
بیشتر بخوانید: الکل با جسم و روان ما چه می کند؟
مجاری صفراوی مسدود شده: مجاری صفراوی لوله های باریکی هستند که مایعی به نام صفرا را از کبد کیسه صفرا به روده های کوچک منتقل می کند و گاهی به دلیل سنگ کیسه صفرا، سرطان یا بیماری های نادر کبدی مسدود می شوند. نتیجه این انسداد، زردی پوست است.
داروهای خاص: مصرف برخی داروها مثل استامینوفن، پنی سیلین، قرص های ضد بارداری، استروییدها با بیماری های کبد در ارتباطند. مصرف داروی بیهوشی پس از عمل جراحی هم می تواند باعث زردی پوست شود.
علل تغذیهای زردی پوست
اگر در مصرف هویج یا آبهویج زیادهروی کنید، ممکن است رنگ پوستتان زرد شود اما این زردی نگرانکننده نیست و علتش جمع شدن کاروتن زیر پوست است و هیچ ربطی به مشکل کبدی یا خونی ندارد.
زردی پوست از منظر طب سنتی
بیرنگی پوست ممکن است ناشی از کمخونی باشد که با آزمایش خون ثابت میشود اما زردی پوست 2 علت عمده دارد؛ یا ژنتیکی است که در این حالت چشم و زیر زبان هم زرد است و آزمایش هیچ بیماری خاصی را مشخص نمیکند یا ناشی از بیماری کبد است. برخی بیماریهای ژنتیکی هم عامل این زردی هستند که به دلیل خطرناک نبودن، نیازی به درمان آنها نیست؛ مثلا مبتلایان به بیماری ژنتیکی ژیلبرت هنگام گرسنگی یا تشنگی زرد میشوند. در مورد افرادی که به طور ژنتیکی پوست زردی دارند، در طب سنتی اعتقاد بر صفراوی بودن مزاج آنهاست که با اصلاح مزاج و متعادل کردن آن یا سوق دادن آن به سمت سردی و تری با مصرف عرق کاسنی و شاهتره یا حجامت میتوان رنگ پوست را به سمت سرخ و سفید بازگرداند. در کودکان بیشتر شاهد تغییر مزاج هستیم و ممکن است کودکی که پوست زرد رنگی دارد به مرور با بزرگ شدن و تغییر مزاج رنگ پوستش طبیعیتر شود.
درمان زردی پوست
به گزارش «بهپو» و به نقل از «وبمد»، در بزرگسالان زردی پوست معمولا درمانی ندارد. اما پزشک بیماری که باعث زرد شدن پوست شده است را درمان خواهد کرد. اگر هپاتیت ویروسی حاد داشته باشید زردی پوست همزمان با تلاش کبد برای بهبودی، خود به خود از بین می رود. اگر مجاری صفراوی مسدود شده باشند جراحی گزینه درمانی پیش روی شماست./