تبخال ضایعه تاولداری است که اغلب در گوشه لب و یا مناطق نزدیک دهان به وجود میآید. عامل بروز این ضایعه ویروسی به نام هرپس است. دوره تبخال اغلب حدود 8 تا 14 روز طول میکشد و طی این مدت به اشکال متعددی درمیآید.
به گزارش «بهپو»، دو نوع ویروس هرپس وجود دارد: نوع 1 و نوع 2. ویروس هرپس نوع 1 به وجود آورنده تبخال روی لب و گاهی داخل دهان است و نوع 2 آن هرپس تناسلی نام دارد و موجب ایجاد تبخال در منطقه تناسلی میشود. باید گفت که تبخال، نشاندهنده عفونت هرپسی جدید نیست بلکه فعالیت دوباره ویروسی که از پیش در بدن وجود داشته موجب بروز آن میشود. اغلب افراد بهطور معمول در 3 تا 5 سالگی به این ویروس آلوده میشوند که به آن هرپس اولیه میگویند.
نوزادان به ندرت تبخال می زنند چون هنوز آنتی بادی های مادر در بدنشان وجود دارد؛ یعنی سیستم ایمنی نوزاد همانند سیستم ایمنی بدن مادر عمل می کند اما، از آنجا که سیستم ایمنی نوزادان زیر 6 ماه هنوز کاملا توسعه نیافته است اگر دچار تبخال شوند اثرات شدیدی روی آنها خواهد داشت.
نوزادان به 2 طریق ممکن است دچار تبخال شوند. در روش اول چنانچه مادر به تبخال تناسلی مبتلا باشد، حین زایمان طبیعی ویروس تبخال به نوزاد سرایت می کند. حتی ممکن است مادر هیچ علامتی از تبخال تناسلی نشان ندهد و با این وجود سرایت ویروس به نوزاد اتفاق می افتد. انتقال ویروس به نوزاد از طریق جفت هم ممکن است. انتقال ویروس از طریق شیر مادر به نوزاد امکان ندارد.
در روش دوم پس از تولد نوزاد بوسیدن یا استفاده از وسایل مشترک، اسباب بازی، حوله و ... می تواند ویروس را از فرد ناقل به نوزاد منتقل کند. فرد ناقل حتی ممکن است از سر ناآگاهی مرتکب این اتفاق شود.
ویروس نوع 1 تبخال یا تبخالی که پوست و مخاطها را درگیر میکند خیلی بیماری خطرناکی نیست ولی افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند -مثل نوزادان- ممکن است در پی آلوده شدن با این ویروس دچار شکلهای منتشر بیماری تبخال شوند.
ویروس تبخال بعد از ورود به بدن نوزادان میتواند درگیری مغزی و آنسفالیت ایجاد کند یا باعث درگیری منتشر شود و تمام احشا را تحتتاثیر قرار دهد. این خطر البته در افراد سالم وجود ندارد. تبخال در کودکان با سوءتغذیههای شدید، کودکانی که نقص ایمنی سلولی دارند یا مبتلا به ضایعات پوستی از جمله اگزما یا درماتیت سبوره هستند، میتواند بسیار خطرناک و پرعارضه باشد.
بروز تبخال در اولین هفته تولد نوزاد می تواند برایش بسیار خطرناک باشد و با گسترش در ارگان های حیاتی مثل چشم، مغز و ریه ها به قیمت جانش تمام شود.
برای پیشگیری از آلوده شدن کودکان به این ویروس تنها راه این است که مادر یا اطرافیانی که میدانند مبتلا به تبخال هستند، تا زمانی که ضایعات بهبود پیدا نکرده، با نوزاد تماس برقرار نکنند. مادری که دچار تبخال شده نباید فرزندش را ببوسد و هر بار قبل از شیردهی باید دستانش را بشوید و از ماسک استفاده کند. در صورتی که یک فرد غریبه مشکوک به تبخال فرزندتان را بوسید فورا ناحیه را بشویید.
در اولین نوبت ابتلا به تبخال، در افراد بزرگسال گاهی علامتی بروز نمیکند اما در کودکان، عفونت اولیه، زبان را گرفتار میکند و با تب بالا همراه است. بهدلیل زخمهای دهانی کودک بیقرار و بیاشتها میشود و دهانش بوی بدی میدهد.
در کودکانی که مشکل ایمنی ندارند میتوان از داروهای ضدویروس استفاده کرد و یک هفته تا 10 روز طول میکشد تا ضایعات رفع شود اما در صورتی که نوزادی با این مشکل مادرزادی متولد شود یا بعد از تولد دچار آن شود چون سیستم ایمنی نوزاد پایین است باید او را بستری کرد تا درمان تزریقی ضدویروس آسیکلوویر دریافت کند.
وقتی فردی به ویروس هرپس آلوده می شود این ویروس تا آخر عمر در بدن او باقی می ماند. اگرچه درمانی برای این بیماری وجود ندارد اما، علایم قابل درمان و کنترل است.
بیشتر بخوانید: درمان های خانگی تبخال
به کودکی که تبخال زده هرگز آسپرین ندهید!
به گزارش «بهپو» و به نقل از «هفته نامه سلامت»، همیشه به افرادی که دچار تبخال هستند توصیه میشود اگر سیستم ایمنی ضعیفی دارند بیشتر مراقب خود باشند و اما توصیههای دیگر:
1- وقتی مسواک نو میخرید اگر در طول دوره تبخال از آن استفاده کردید بعد از آن حتما آن را دور بیندازید. مسواک را در جای خشک نگهداری و از تماس مسواک با لبه خمیردندان پیشگیری کنید.
2- از بوسیدن یا تماس با فردی که تبخال دارد دوری کنید زیرا ممکن است فورا درگیر شوید.
3- ورزش با کاهش استرس در پیشگیری از بروز تبخال موثر است.
4- در مراحل اولیه که تبخال با گزگز و سوزش همراه است برخی افراد از قاشق سرد یا نان گرم یا پماد آسیکلوویر استفاده میکنند. سرد یا گرم کردن موضعی محل میتواند باعث کاهش التهاب شود اما این موضوع از نظر علمی ثابت نشده است. از این روش میتوان بهعنوان تسکیندهنده استفاده کرد.
5- در افراد با سیستم ایمنی پایین استرسهای روانی، جراحیهای روی لب و تب و عفونت زمینه را برای ابتلا به بیماری فراهم میکند. به این گروه از افراد توصیه میشود لبهایشان را با کرم، چرب کنند و از استرس خود بکاهند.
6- قرار گرفتن در معرض هوای سرد و باد، تبخال را شعلهور میکند.
7- مسکنها مثل پروفن، آسپیرین و استامینوفن درد ناشی از ویروس تبخال را کاهش میدهند اما در کودکان نباید هرگز از آسپیرین در طول ابتلا به تبخال استفاده کرد زیرا باعث بروز نشانگان نادر و کشنده ری میشود.
8- هرگز نباید ضایعه تبخال را فشار داد یا خالی کرد. تغذیه مناسب و متعادل و خواب کافی میتواند در پیشگیری از تبخال موثر باشد./