زندگی بدون غده تیرویید

«تیروییدکتومی» عملی است که در آن تمام یا قسمتی از غده تیرویید بیمار خارج می شود. مهم‌ترین ضرورت برداشتن تیرویید هنگامی است که غده تیرویید دچار سرطان شده باشد. عوارض این عمل چیست و آیا بدون غده تیرویید می توان زندگی کرد؟

آیا می‌دانید که بدون غده تیرویید هم می‌توان زندگی طبیعی داشت؟ در این صورت شاید پرسش دیگر این باشد که برداشتن غده تیرویید اصولا چرا و در چه زمانی ضرورت پیدا می‌کند؟

به گزارش «بهپو»، «تیروییدکتومی» عملی است که در آن تمام یا قسمتی از غده تیرویید بیمار خارج می شود. تیرویید غده ای پروانه ای شکل است که در قاعده گردن قرار دارد. کار غده تیرویید این است که با تولید هورمون هایی خاص، جوانب مختلف فرایند متابولیسم را تنظیم کند؛ از ریتم قلب گرفته تا سرعت سوزاندن کالری ها.

تیروییدکتومی به منظور درمان اختلالات تیروییدی انجام می شود. مهم‌ترین ضرورت برداشتن تیرویید هنگامی است که غده تیرویید دچار سرطان شده باشد. گاهی خارج کردن غده تیرویید به دلایلی غیر از سرطان است مثلا بزرگ شدن غیر سرطانی غده تیرویید –گواتر- و تیرویید بیش فعال –هایپرتیروییدی.

اینکه چه مقدار از غده تیرویید شما در حین عمل خارج شود بستگی به دلایل عملتان دارد. اگر تنها قسمتی از آن خارج شود –تیروییدکتومی جزیی- غده تیروییدتان می تواند پس از جراحی وظایفش را به طور طبیعی انجام دهد، اما اگر غده تیرویید کامل خارج شود –تیروییدکتومی کامل- هر روز باید هورمون تیرویید مصرف کنید تا عملکرد طبیعی تیرویید مختل نشود و به کم کاری تیرویید دچار نشوید. مصرف هورمون تیرویید به مقدار مناسب هیچ عارضه‌ای ندارد و روزانه به صورت قرص استفاده می‌شود. خوشبختانه قرص هورمون تیرویید قیمت پایینی دارد و هزینه زیادی را به بیمار تحمیل نمی‌کند. البته مصرف آن باید حتما با مراقبت و راهنمایی پزشک صورت بگیرد.

بیشتر بخوانید: هشت باور غلط تیروییدی

دلایل خارج کردن غده تیرویید

در موارد زیر پزشک تصمیم به تیروییدکتومی و خارج کردن غده تیرویید می گیرد:

● سرطان تیرویید: سرطان تیرویید مهم ترین دلیل تیروییدکتومی است. برداشتن تمام یا قسمتی از تیرویید، از گزینه های درمان است.

● بزرگ شدن غیر سرطانی تیرویید – گواتر: وقتی گواتر بزرگ می شود تنفس و بلعیدن برای بیمار سخت می شود. گاهی هم گواتر باعث پرکاری تیرویید می شود. در این موارد پزشک تمام یا قسمتی از تیرویید را خارج می کند.

● تیرویید بیش فعال: پرکاری تیرویید بیماری است که در آن غده تیرویید بیش از اندازه هورمون تیروکسین تولید می کند. اگر با داروهای ضد تیرویید مشکل دارید و درمان با ید رادیواکتیو نمی خواهید، جراحی خارج کردن تیرویید یکی از گزینه های درمان است.

● ندول های تیروییدی نامشخص یا مشکوک: گاهی پس از بیوپسی سوزنی نمی توان مشخص کرد که نودول های تیروییدی سرطانی هستند یا غیر سرطانی. در این موارد پزشک اگر به این نتیجه برسد که خطر سرطانی شدن غده در بیمار بالاست، تصمیم به تیروییدکتومی می گیرد.

بیشتر بخوانید: بلاهایی که کمبود ید سرمان می آورد

نشانه‌های بدخیمی تیرویید

اولین علامت ندول سرطانی تیرویید بزرگ شدن بخشی از غده تیرویید است که بسادگی مشاهده نمی‌شود. به همین دلیل ندول -توده کوچک و گرد- سرطانی تیرویید تا وقتی بزرگ نشود، علامتی ایجاد نمی‌کند و در بیشتر موارد به طور اتفاقی کشف می‌شود، ولی با افزایش اندازه بتدریج علایم فشار روی عناصر حیاتی مجاور نظیر حنجره، راه تنفس، مسیر بلع و رگ‌های بزرگ گردن ایجاد می‌شود که می‌تواند باعث تغییر صدا، تنگی نفس، ایجاد مانع در راه عبور غذا و تورم سر و صورت در اثر فشار روی رگ‌های گردن شود.

آسیب تارهای صوتی همیشه اتفاق نمی‌افتد

افراد بسیاری نسبت به آسیب‌های ناشی از جراحی تیرویید به تارهای صوتی نگرانند. جراحی تیرویید غالبا عارضه درازمدتی بر جا نمی‌گذارد، اما اگر تمام تیرویید برداشته شود بیمار باید تا پایان عمر هورمون تیرویید مصرف کند. با این حال ممکن است عوارض ناخواسته‌ای در حین جراحی پیش آید که تقریبا همیشه خارج از اراده جراح رخ می‌دهد، چراکه هیچ جراحی به طور عمدی آسیبی به بیمار وارد نمی‌کند. مهم‌ترین آسیب، صدمه به عصب تار صوتی و نیاز به مصرف دایم کلسیم به دلیل کاهش هورمون پاراتیرویید است. در حین عمل ممکن است غدد پاراتیرویید آسیب ببینند یا خارج شوند. غدد پاراتیرویید پشت غده تیرویید قرار گرفته اند و کلسیم خون را تنظیم می کنند. هیپوپاراتیروییدی –کم کاری پاراتیرویید- با علایمی چون بی حسی، سوزن سوزن شدن یا گرفتگی عضلات خودش را نشان می دهد که دلیل آن پایین آمندن سطح کلسیم خون است.

البته آسیب به عصب تار صوتی در هر عمل جراحی تیرویید ممکن است اتفاق بیفتد. با این حال مهارت و تجربه جراح، نقش مهمی در پیشگیری از آسیب به عصب تار صوتی دارد البته در مواردی که تیرویید بسیار بزرگ باشد، دچار سرطان پیشرفته باشد، قبلا عمل شده یا بیمار دچار عود سرطان تیرویید باشد، احتمال آسیب دیدن عصب تار صوتی بیشتر می‌شود.

مراقبت پس از جراحی

نحوه مراقبت و پیگیری پس از جراحی تیرویید با توجه به بیماری اولیه تیرویید تعیین می‌شود. پس لازم است که پس از عمل، بیمار به صورت منظم برای معاینه و پیگیری به پزشک مراجعه کند. گاهی این مراجعه‌ها باید تا پایان عمر ادامه یابد. مراقبت و پیگیری‌های مختلفی پس از جراحی برداشتن تیرویید به عمل می‌آید که شامل انواع آزمایش‌ها و تصویربرداری است و بیمار باید دستورهای پزشک را دقیقا دنبال و در صورت نیاز به پزشک مراجعه کند.

پیشگیری از سرطانی شدن تیرویید

در موارد مشخصی امکان پیشگیری از بزرگ شدن غده تیرویید وجود دارد. کمبود ید در رژیم غذایی به بزرگ شدن یکپارچه غده تیرویید منجر می‌شود. به این ترتیب مصرف نمک یددار مانع بزرگ شدن غده تیرویید به دلیل کمبود ید می‌شود.

به گزارش «بهپو» و به نقل از «مایوکلینیک»، تابش اشعه رادیواکتیو به ناحیه گردن هم می‌تواند به سرطان غده تیرویید منجر شود که معمولا به صورت ندول بروز می‌کند. البته قرار گرفتن در معرض تابش اشعه رادیواکتیو در شرایط استثنایی رخ می‌دهد./