چه کنم که اسکیزوفرنی نگیرم؟

ژن مشخصی عامل بیماری اسکیزوفرنی یا شیزوفرنی نیست. اما در افرادی که دارای عوامل خطر سازی مثل سابقه خانوادگی یا تروما هستند احتمال ابتلا به اسکیزوفرنی بالا می رود. اگر بتوان عوامل خطرسازِ قابل کنترل را تقلیل داد، احتمال ابتلا به میزان قابل توجهی کاهش پیدا می کند.

اگر چه روش اثبات شده ای برای جلوگیری از «اسکیزوفرنی» یا «شیزوفرنی» وجود ندارد، اما دانشمندان به دنبال راهی برای کاهش احتمال ابتلا به آن هستند.

اسکیزوفرنی یک بیماری پیچیده است که تا حدودی ژن افراد را هم درگیر می کند. اما علاوه بر ژن، اتفاقاتی که در زندگی می افتد هم می تواند عامل تحریک آن باشد.

به گزارش «بهپو»، این عارضه گاهی اوقات بین اعضای خانواده به ارث می رسد. اما ژن خاصی وجود ندارد که به عنوان عامل اصلی اسکیزوفرنی شناخته شده باشد و در برخی از افراد مبتلا به اسکیزوفرنی، هیچ نشانه ای از سابقه خانوادگی بیماری وجود ندارد.

بیشتر بخوانید: باورهای غلط درباره بیماری اسکیزوفرنی

بعضی از عصب شناسان می گویند گاهی کسی ژن هایی دارد که با اسکیزوفرنی مرتبط است و سپس با رویدادهایی مواجه می شود که احتمال ابتلا به آن را بالا می برد.

برخی از این رویداد ها قابل کنترل هستند و برخی نیستند:

• عوارض بارداری: عفونت، استرس و عوارض د دوران بارداری مانند پره اکلامپسی شانس ابتلای فرزند را به اسکیزوفرنی افزایش می دهد. اما این مساله قطعی نیست.

• افسردگی یا سایر حوادث استرس زا در دوران بارداری مادر: این عامل هم می تواند در ابتلا به اسکیزوفرنی نقش داشته باشد. محققان می گویند زنی که در دوران بارداری مرگ یکی از عزیزانش یا مصیبت های دیگری را تجربه می کند بیشتر احتمال دارد کودکی به دنیا بیاورد که در معرض ابتلا به اسکیزوفرنی باشد.

• تجربیات ناگوار دوران کودکی: آسیب مغزی، سوء استفاده جنسی و تروما خطر ابتلا به اسکیزوفرنی را افزایش می دهد.

محققان می گویند: کودکانی که پیش از سن 16 سالگی دچار تروما شده اند، سه برابر بیشتر در معرض ابتلا به اسکیزوفرنی هستند. اگر تروما شدید باشد، این احتمال تا 50 برابر بیشتر می شود.

• سوء مصرف مواد: شروع زودهنگام مصرف ماریجوانا و مواد مخدر دیگر و استفاده درازمدت از آن ها هم خطر ابتلا به اسکیزوفرنی را بالا می برد.

اگر اسکیزوفرنی ارثی باشد چه باید کرد؟

بهترین کار این است که احتمال ابتلا را بالا نبرید و عواملی که قابل کنترل هستند را از زندگی تان محو کنید.

• مصرف نکردن مواد مخدر: این مساله مخصوصا در نوجوانان ارزش زیادی دارد، زیرا مغز آنها هنوز در حال رشد است. به خاطر داشته باشید که الکل هم یک مخدر محسوب می شود. پس باید مصرف آن را هم کنار بگذارید.

• اجتناب از موقعیت هایی که امکان آسیب جسمی یا روحی را بالا می برد: اگر در معرض سوء استفاده جنسی قرار گرفته اید یا دچار تروما شده اید، حتما کمک بگیرید. با مراکز اورژانس یا اورژانس اجتماعی و با پزشک درمانگر خود تماس بگیرید.

• برقراری روابط اجتماعی قوی: اجتماعی بودن به شما کمک می کند که عزت نفس خود را حفظ کنید، استرس کمتری داشته باشید، احساس تنهایی نکنید و سرگرم باشید. روانپزشکان و روانشناسان می گویند به ویژه، نوجوانان باید تشویق شوند که با دوستان خود ارتباط برقرار کنند و از انزوا پرهیز کنند.

بیشتر بخوانید: اسکیزوفرنی کودکان را بیشتر بشناسیم

• مدیریت استرس: استرس و اضطراب مداوم از تمام جهات برای سلامتی مضر است.

محققان دانشگاه کلمبیا توصیه می کنند راهکارهایی یاد بگیرید که بتوانید استرستان را مدیریت کنید. می توانید از یک مشاور مجرب کمک بگیرید که روش های کنترل استرس را به شما آموزش دهد یا از کسانی که در زندگی شما وجود دارند و می بینید که می توانند با استرس خود کنار بیایند راز موفقیتشان را بپرسید.

• مراقبت از جسم: تغذیه خوب و ورزش زیاد عوامل کمک کننده مهمی هستند.

• به کار گیری اقدامات احتیاطی برای حفاظت از سر: برای مثال، هنگام دوچرخه سواری و یا ورزش های تماسی شدید از کلاه ایمنی استفاده کنید.

• خوردن روغن ماهی: مطالعه ای نشان می دهد که اسید های چرب امگا 3 -موجود در روغن ماهی- احتمالا به جلوگیری از وخامت اختلالات روان پریشی کمک می کنند و حتی ممکن است از ابتلا به اسکیزوفرنی در کودکان خردسالی که در معرض خطر هستند جلوگیری کند. البته محققان در این زمینه اطمینان کامل کسب نکرده اند.

• اگر باردار هستید یا سعی در باردار شدن دارید، برای حفظ سلامتی تان اقدام کنید: اطمینان حاصل کنید که مراقبت های بهداشتی خوبی برای کسب سلامت جسمی و روحی خود دریافت می کنید.

بیشتر بخوانید: همه چیز درمورد بیماری اسکیزوفرنی

• مراجعه به روانپزشک: اگر دچار علایمی نظیر احساس شک یا افکار غیر معمول هستید، به روانپزشک مراجعه کنید. با درمان رفتاری شناختی -نوعی مشاوره- می توان به شما کمک کرد که در صورت ابتلا به اسکیزوفرنی با علایم آن مقابله کنید و تاثیر آن را بر کار، مدرسه و زندگی اجتماعی خود محدود کنید.

در این نوع درمان، روانپزشک، روانشناس یا مددکار اجتماعی آموزش دیده به شما کمک می کند تا الگوهای منفی تفکر را تشخیص دهید و روش های جدید تفکر درباره مشکلات را بیاموزند.

• به یاد داشته باشید، احتمال ابتلا به اسکیزوفرنی زیاد نیست: حتی اگر اسکیزوفرنی در خانواده تان ارثی باشد، احتمال زیادی وجود دارد که شما به آن مبتلا نشوید. محققان می گویند حدود 85 درصد از افرادی که سابقه خانوادگی اسکیزوفرنی دارند، دچار این بیماری نمی شوند. به گزارش «بهپو» به نقل از «وبمد»، بنابراین همزمان با انجام این اقدامات و توصیه ها، این عدد را در ذهن نگه دارید و نگران نباشید./