طرفداران زایمان به روش «سزارین» به دلیل ترس از زایمان طبیعی روز به روز بیشتر می شود. این اتفاق نظر در همه پزشکان و متخصصان وجود دارد که «زایمان طبیعی» همانطور که از نامش مشخص است با طبیعت انسان گره خورده و اگر واقعا مشکلی برای خانم باردار وجود نداشته باشد باید این روند زیبا را به دست طبیعت سپرد.
به گزارش «بهپو»، آمارها نشان میدهد، حدود 80-70 درصد خانمها میتوانند زایمان طبیعی داشته باشند. پس زایمان طبیعی بر سزارین برتری دارد. امروزه زایمان طبیعی در همه بیمارستانها و مراکز درمانی انجام میشود.
مداخلات فراوان به خصوص در حیطه زایمان، مشکلات جهانی متعددی را از جمله افزایش سزارین، جدایی مادر و نوزاد در بدو تولد، نبود حمایت کافی روحی روانی از مادر و عوارض مداخلات پزشکی و داروهای مصرفی از جمله داروهای بی دردی، اکسی توسین و عفونت های ناشی از این مداخلات را به وجود آورده است .این مشکلات باعث شده تا امر بارداری و زایمان از نظر فیزیولوژیک مورد مطالعه قرار گیرد. در این نگرش، حاملگی و زایمان یک پدیده کاملاً فیزیولوژیک و طبیعی محسوب می شود و بیش از آنکه نیازمند مدیریت و مداخله باشد حمایت و همراهی را می طلبد.
در «زایمان فیزیولوژیک» مادر حامله فرد سالمی است که در یکی از ارزشمندترین و حساس ترین مراحل زندگی خود یعنی بارداری و زایمان به بیمارستان یا مراکز درمانی مراجعه می کند و انتظار می رود که این فرد سالم با سلامتی کامل از این مراکز مرخص شود.
بیشتر بخوانید: مزایا و معایب زایمان طبیعی و سزارین
زایمان فیزیولوژیک چیست؟
زایمان فیزیولوژیک یعنی طی شدن روند طبیعی زایمان، بدون هر گونه دخالت دارویی و پزشکی!
در زایمان فیزیولوژیک، خانم باردار با دردهای کاملا طبیعی خود مراجعه می کند و پرونده بستری در بلوک زایمان تشکیل می شود، اما دیگر از وصل کردن سرم و خوابیدن روی تخت و غذا نخوردن و ...خبری نیست ! در زایمان فیزیولوزیک تمام سعی مان بر این است که فرد احساس راحتی کند. همه کس و همه چیز در اختیار مادر باردار قرار دارد که فقط راحت باشد. احساس غریبی نکند. وجود همراه مادر -معمولا همسر یا مامای همراه- هم از اصول زایمان فیزیولوزیک است. در این نوع زایمان، سرم تراپی اجباری و آنژیوکت و ... ممنوع است . همه چیز فقط و فقط در صورت لزوم انجام می شود. مادر می تواند مایعات و غذاهای سبک استفاده کند. لزومی هم به دراز کشیدن روی تخت و تکان نخورن نیست! اتفاقا در زایمان فیزیولوژیک سعی می کنیم از نیروهای طبیعی شکم و لگن برای پیشرفت زایمان استفاده کنیم.
متاسفانه تلاش برای ختم سریع زایمان و انجام مداخلات غیر ضروری برای این منظور به هر دلیل، منجر به افزایش 3 تا 4 برابری آمار سزارین نسبت به حد مجاز آن در کشورمان شده است .
زایمان فیزیولوژیک به معنی انجام زایمان ایمن، کم درد، طبیعی و بدون مداخلات پزشکی با رعایت حریم خصوصی زائو در کنار همراه ترجیحاً همسر در محیطی امن و آرام و منع عدم تحرک و منع عدم خوردن و آشامیدن می باشد.
بیشتر بخوانید: زایمان وی بک، خطرات و منافع پیش رو
شرایط زایمان فیزیولوژیک چیست؟
در درجه اول هیچ منعی جهت زایمان طبیعی نباید داشته باشد. برای مثال، جفت سرراهی .ضمنا خانم باردار بهتر است طی دوران بارداری کلاس های آمادگی زایمان را بگذارند تا مهارت های لازم را جهت حضور در این نوع زایمان کسب کند. همچنین همراه او - ترجیحاً همسر- بایستی درچند جلسه از کلاس ها شرکت کند. این کلاس ها در مراکز مشاوره مامایی بصورت گروهی است.
معمولاً از ماه سوم حاملگی و حداقل طی 10 جلسه کلاس ها برگزار می شود که هر جلسه یک و نیم ساعت طول می کشد و شامل آموزش های زیر است:
1- ارایه برنامه های ورزشی ویژه بارداری جهت حفظ کشش عضلانی و پیشگیری از دردهای عضلانی و استخوانی دوران بارداری مانند کمردرد، پیشگیری از پرولاپس رحمی و افتادگی مثانه، همچنین حفظ اندام های زن به مانند قبل از بارداری و کنترل مشکلات گوارشی و بواسیر
2- برنامه های ریلکسشن و آرام تنی جهت کاهش استرس و اضطراب دوران بارداری و زایمان که منجر به تجربه بارداری با نشاط و زایمانی آرام، دور از نگرانی و استرس بوده و باعث افزایش اعتماد به نفس زائو می گردد
3- آموزش مراقبت های دوران بارداری، تغییرات فیزیولوژیک بارداری و زایمان، آموزش مشکلات و عوارض غیر قابل اجتناب بارداری و تغذیه و آموزش مراحل زایمان و کنترل هیجانات خانواده
یکی از علل عدم پذیرش زایمان به روش فیزیولوژیک در مادران باردار عدم توجه مادران به این نکته است که طبیعت زایمان درد است و علت اصلی درد زایمان انقباضات رحم است. واکنش مادر نسبت به درد زایمان متفاوت است و تحت تاثیر عوامل زیادی مانند فرهنگ، احساس ترس و نگرانی، تجربه زایمان قبلی، میزان آمادگی برای بچه دار شدن و حمایت همسر است. لذا مفهوم زایمان به عنوان پدیده فیزیولوژیک و روانی که در بعضی موارد نیاز به مداخله پزشکی دارد از بین رفته است .
متاسفانه در عصر تکنولوژی زنان تصور می کنند توانایی انجام زایمان طبیعی را ندارند و زایمان طبیعی به آنها صدمه وارد می کند.
چیزی که زن باردار باید بداند این است که زایمان پدیده ای طبیعی است و نمی توان به طور دقیق گفت که چه زمانی درد خود به خودی زایمان شروع می شود، چه اندازه طول می کشد یا او به درستی چه چیزی را طی این مرحله تجربه می کند .
طبی شدن زایمان اغلب بیان کننده این پیام است که مدیریت طبی بر کارکرد فیزیولوژیک بدن ارجحیت دارد و انجام زایمان بدون مداخله پزشکی خطرناک است.
بیشتر بخوانید: زایمان هایی که به سزارین ختم می شوند
کاهش درد زایمان در روش فیزیولوژیک
در روش زایمان فیزیولوژیک با ایجاد شرایط مناسب و استفاده از روش های زیر با حذف بسیاری از عوامل موثر بر درد زایمان شرایط کم دردی را ایجاد می کنند:
1- طب فشاری که با تحریک گیرنده های مکانیکی منجر به کاهش درد می شود
2- تحرک مادر در لیبر ؛ منجر به نزول جنین و برطرف شدن وضعیت نامناسب جنین و افزایش سرعت زایمان می شود
3- استفاده از آروماتراپی و رایحه درمانی، به منظور افزایش تولید اندروفین و کاهش ادراک درد
4- تکنیک های تنفسی و تمرکز : با افزایش خون رسانی رحم و تولید اندروفین و کاهش ادراک درد
5- تمرکز و منحرف کردن حواس و تجسم خلاق با کاهش ادراک درد
6- مصرف مایعات و غذای کم حجم که مانع دهیدراسیون و کاهش قند خون و کاهش خستگی و کاهش تولید کاکتول آمین ها می شود
7- حضور همراه در کنار مادر : با حمایت عاطفی و روانی باعث افزایش اعتماد به نفس مادر و کاهش ترس می شود.
بیشتر بخوانید: سفری به دنیای جنین از لقاح تا زایمان
مزایای زایمان فیزیولوژیک
1- کاهش میزان سزارین های غیرضروری
2- ترویج روشهای مختلف زایمان طبیعی کم درد و بی درد به گونه ای که مادر حق انتخاب داشته باشد.
3- توانمندسازی مادر
4- آزادی عمل و استقلال به گونه ای که به هر زن فرصت داده میشود تا در کنار خانواده اش یک زایمان سالم و لذت بخش را صرف نظر از مسائل اقتصادی , اجتماعی و فرهنگی تجربه کند .
5- در مراکز زایمانی احساس امنیت و آسایش کند و سلامت روانی , مسائل خصوصی و خواسته های شخصی اش مورد احترام قرار گیرد
تفاوت زایمان فیزیولوژیک و طبیعی چیست؟
به گزارش «بهپو» و به نقل از «درسنامه آموزشی زایمان فیزیولوژیک دانشگاه تبریز»، در زایمان فیزیولوژیک مادر پیش از زایمان در کلاسهای آمادگی برای زایمان شرکت می کند و با روش های مختلف زایمان آشنا می شود و می تواند آزادانه شیوه زایمانش را انتخاب کند. در این روش مادر درصورت تمایل با همراه به اتاق زایمان وارد می شود.
در روند زایمان فیزیولوژیک همراه زن باردار کنار اوست و مادر اجازه راه رفتن، حرکت کردن، خوردن و نوشیدن را دارد و زایمان در فضا و اتاقی انجام می شود که مادر احساس خوشایندی دارد و در تمام مراحل آزادی عمل دارد. فضای اتاق زایمان محیطی آرام شبیه منزل، در کنار استفاده از توپ های مخصوص زایمان، دوش و وان با تخت های راحت در موقعیت های ایستاده، نشسته و به پهلو می باشد.
زایمان درآب یکی از روش های زایمان طبیعی و جزیی کوچک از زایمان فیزیولوژیک است. این نوع زایمان نوعی هیدروتراپی محسوب و در شرایط خاص و به تشخیص ماما و پزشک انجام می شود. در این روش برای کاهش درد، زائو در هنگام زایمان یا قبل از آن جهت شل شدن بافت های بدن در داخل آب گرم قرار می گیرد.
در «زایمان طبیعی»، برای اینکه فرآیند زایمان زودتر به پایان برسد و مادر درد کمتری تحمل کند، به او آمپول فشار تزریق می شود. پزشک در طول زایمان مداخلات دیگری هم انجام می دهد. ازجمله این مداخلات پزشکی می توان تزریق اکسی توسین -آمپول فشار، داروهای تسکین دهنده و مخدر، ضد اسپاسم ها، انجام جراحی، استفاده از دستگاه مکنده برای بیرون کشیدن نوزاد، استفاده از فورسپس –چنگک- یا انجام سزارین نام برد./