دل دردهایی که در کودکان باید جدی گرفته شوند

دل‌درد کودک که مشکل شایعی هم محسوب می‌شود، پیچیدگی‌هایی دارد که مادران باید اطلاعاتی در مورد آن داشته باشند و بدانند چه زمانی لازم است، کودک را به پزشک ارجاع دهند و چه زمانی می‌توانند خوددرمانی کنند.

کودکان در یکی ‌دو سال اول زندگی، مهارت کلامی ندارند و نمی‌توانند دل‌درد خود را برای مادر توضیح دهند و درد را با علایمی مانند بی‌قراری، گریه و... نشان می‌دهند. حتی وقتی بزرگ‌تر هم می‌شوند، گاهی نوع دل‌درد آنقدر پیچیده می‌شود که خود مادر هم احساس می‌کند این دل‌درد با دل‌دردهای قبلی تفاوت دارد.

به گزارش «بهپو»، دل‌درد کودک که مشکل شایعی هم محسوب می‌شود، پیچیدگی‌هایی دارد که مادران باید اطلاعاتی در مورد آن داشته باشند و بدانند چه زمانی لازم است، کودک را به پزشک ارجاع دهند و چه زمانی می‌توانند خوددرمانی کنند.

دل‌درد‌های کودکان از چه نوعی است؟

دل‌درد از شکایت‌های بسیار شایع بین کودکان است و علل بسیاری دارد. علل ممکن است کم‌خطر باشد و در اثر پرخوری، نفخ و یبوست ایجاد شده باشند یا عللی که اورژانسی هستند و نیاز به جراحی دارند.

دل‌درد برای کودکان ناراحت‌کننده است و معمولا هم مادران بلافاصله دست‌به‌کار می‌شوند و با روش‌های خانگی و سنتی مانند دادن عرق نعناع، نبات، زیره، آب‌نمک، خاکشیر، گرم کردن شکم کودک، زدن روغن زیتون به شکم، چرب کردن اطراف مقعد و.... سعی می‌کنند دل‌درد کودک را تسکین دهند ولی باید توجه داشت گاهی انجام چنین درمان‎هایی ممکن است باعث تاخیر در ارجاع کودک به پزشک شود، به ویژه وقتی که درمان اورژانسی و جراحی لازم است.

تفاوت بین دل‌درد معمولی و اورژانسی

چند علامت هشداردهنده هستند که شناخت آنها برای خانواده‌ها بسیار کمک‌کننده است. در بررسی انواع دل‌درد باید به طول مدت آن توجه داشت. هر چه طول مدت دل‌درد بیشتر باشد، احتمال اینکه یک مشکل جدی وجود داشته باشد، بیشتر است. دل‌دردهای ناگهانی که بیش از 4 ساعت طول بکشند، اهمیت بیشتری دارند.

نکته دیگر سن کودک است. در کودکان شیرخوار 1 تا 3 ماهه کولیک -قولنج یا نفخ شکم- شایع‌تر است. کولیک خطری ندارد و چنین کودکانی در طول روز هیچ مشکلی ندارند ولی شب‌ها معمولا 3-2 ساعت پاهای خود را روی شکم جمع و با شدت زیادی گریه می‌کنند. البته حالتی شبیه به سکسکه هم دارند؛ اما در همین سن هم علل خطرناکی مثل پیچ خوردن و سوراخ شدن روده دیده می‌شود.

کودکان بین 3 ماه تا 3 سال ممکن است دچار فرورفتن قسمتی از روده در قسمت دیگری از آن شوند که با دل‌درد شدید و استفراغ و خون در مدفوع همراه باشد. در سنین بالاتر باید به عفونت روده، مسمومیت غذایی و در کودکان پسر به فتق و پیچ‌خوردگی بیضه توجه داشت.

در کودکان دبستانی آپاندیسیت بسیار مهم است. درد آپاندیسیت معمولا از بالای ناف شروع می‌شود و به زیر شکم و سمت راست گسترش می‌یابد. شکم کودک بسیار حساس است و اجازه معاینه نمی‌دهد. معمولا تهوع، استفراغ و بی‌اشتهایی هم وجود دارد. ضربه به شکم حین بازی هم باعث دل‌درد می‌شود. در کودکان چاق احتمال سنگ کیسه صفرا هم وجود دارد که می‌تواند باعث دل‌درد شود.

موضوع بعدی شدت دل‌درد است. اگر دل‌درد پیشرونده و شدید باشد، حتما والدین باید کودک را به پزشک ارجاع دهند.

به محل دل‌درد هم باید توجه کرد. دل‌دردهایی که در محل خاصی باشد، می‌تواند نشان‌دهنده درگیری عضوی خاص باشد.

علایم همراه با دل‌درد در کودکان هم هشداردهنده است. اگر دل‌درد با دفع خون در مدفوع، تب بالا، استفراغ و... همراه باشد حتما باید کودک را سریع به مرکز درمانی رساند.

تشخیص علت دردهای شکمی در کودک

1- درد حاد شکم و درمان‌های فوری

دردهای شکمی بسیار پیچیده هستند و حتی سینه پهلو، ناراحتی‌های ریوی، مشکلات عصبی، ناراحتی‌های قلبی-عروقی، آنژین چرکی و... هم می‌توانند با دردهای شکمی همراه باشند که پزشک با حوصله و دقیق باید به همه موارد و علل زمینه‌ساز و احتمالی کاملا اشراف داشته باشد. در صورت نیاز گاهی لازم است فشارخون کودک هم اندازه‌گیری شود.

پس از این بررسی‌ها اگر علت درد تشخیص داده شود که درمان لازم و توصیه‌های مفید برای کودک انجام می‌گیرد، اما اگر پزشک علت دقیقی برای درد حاد کودک تشخیص ندهد حتما نیاز به انجام آزمایش خون و ادرار اورژانسی برای کودک خواهد بود. در صورتی که کودک دچار مشکلات تنفسی هم باشد عکسبرداری ریه هم ضروری است.

آزمایش خون و ادرار می‌تواند نشان‌دهنده وجود خون در ادرار ناشی از دفع شن‌ریزه به‌دلیل ناراحتی‌های کلیوی، عفونت ادراری، وجود قند یا پروتیین در ادرار و... باشد که امکان تشخیص و درمان بیماری را به پزشک می‌دهد. انجام چنین آزمایش‌هایی حتما به صورت اورژانسی اهمیت دارد زیرا اگر درد شکم ناشی از دیابت باشد و این مساله فورا تشخیص داده نشود می‌تواند منجر به حالت کما برای کودک شود و زندگی او را به خطربیندازد.

به‌رغم انجام این آزمایش‌ها و معاینات گاهی پزشک هیچ علتی برای درد مشاهده نمی‌کند که باز هم نباید درد حاد کودک بی‌توجه رها شود. در این شرایط کودک باید در بیمارستان بستری شود و بررسی‌های دقیق‌تر مانند انجام سونوگرافی و... و معاینه توسط جراح برای تشخیص احتمال بیماری‌هایی مانند انسداد روده، آپاندیسیت، هپاتیت و... حتما انجام گیرد.

2- دردهای مزمن شکمی

دردهای مزمن شکمی در کودکان هم می‌تواند ناشی از التهاب معده، یبوست، مشکلات لوزالمعده، کبد و... باشد که باید با حوصله و به‌تدریج معاینه و مشخص شود و درمان مناسب انجام‌گیرد. این دردهای طول‌کشنده و گاهگاه هم باید جدی گرفته شوند. به‌عنوان مثال بچه کوچکی که بی‌قراری می‌کنند و والدین تصمیم به مراجعه به پزشک می‌گیرند اما او آرام می‌شود. مجددا پس از زمان کوتاهی همان علایم را دارد و باز تسکین می‌یابد. چنین حالتی ممکن است به‌دلیل پیچ‌خوردگی روده باشد که درمان نشدن عوارض خطرناکی خواهد داشت. به‌طور خلاصه والدین باید بدانند دردهای شکمی کودکان به ظاهر ساده اما واقعا مهم و پیچیده است و هرگز نباید بی‌اهمیت از کنار آنها گذاشت.

درمان های سنتی؛ مفید یا مضر؟

درمان‌های سنتی برای همه دل‌دردها مفید نیستند. گاهی هم ممکن است مشکل مهمی وجود داشته باشد و باعث تاخیر در اقدامات پزشکی شود. مثلا ممکن است کودک دچار آپاندیسیت شود و مادر برای تسکین درد، حوله گرمی روی شکم کودک بگذارد. این کار گاهی به ضرر بیمار است. پس همیشه باید به علایم هشداردهنده‌ای که گفته شد، دقت کرد ولی در مواقعی که کودک در اثر پرخوری و تند خوردن دل‌درد گرفته، نفخ دارد، آروغ می‌زند و... می‌توان از عرق نعناع استفاده کرد.

استفاده از داروهای گیاهی برای برطرف کردن دل‌درد باید به صورت موقتی و محدود باشد و به‌طور مداوم اصلا توصیه نمی‌شود. به کودکان زیر 3-4 ماه که دچار قولنج هستند، می‌توان عرق نعناع داد، مشروط بر اینکه کودک وزن‌گیری خوبی داشته باشد و بی‌حال و تب‌دار نباشد. باید توجه کرد دادن عرق نعناع به مقدار زیاد می‌تواند موجب تشدید ریفلاکس و استفراغ در کودک شود. دادن عرق نعناع پس از 4-3 ماهگی باید بسیار با احتیاط باشد چون پس از این سن ممکن است کودک دچار بیماری‌هایی مانند پیچ‌خوردگی روده و انسداد روده شود که عرق نعناع، خاکشیر و... برای آن خطرناک است.

زمستان فصل شیوع دل درد در کودکان

به گزارش «بهپو» و به نقل از «هفته نامه سلامت»، کودکانی که در اثر سرماخوردگی یا هر علت دیگری دچار سرفه‌های شدید شوند، ممکن است به دنبال آن دچار دل‌درد یا دردهای عضلانی در شکم شوند اما دل‌دردهایی که در زمستان برای کودکان اتفاق می‌افتد، به طورعمده به‌دلیل حساس بودن شکم کودک به سرما و کافی نبودن لباس او است. مادران باید دقت کنند که شکم کودک همیشه پوشیده باشد. برای این کار بهتر است زیرپوش‌های نخی بلند تهیه کنند که دورتادور شکم را بپوشاند یا شال پشمی دور شکم کودک بپیچانند. دادن عرق نعناع برای کودکانی که در اثر سرما دچار اسهال شده‌اند، مفید است. اگر با این اقدامات وضعیت کودک رو به بهبود نباشد باید به پزشک مراجعه کنند.

سرما باعث تکرر دفع ادرار هم می‌شود. رفتن مکرر به دستشویی و استفاده از آب سرد باعث دل‌درد می‌شود. مادران باید به فرزند خود توصیه کنند حتما با آب ولرم خود را بشوید. در این مواقع هم با گرم نگه داشتن دور شکم کودک می‌توان جلوی ادامه وضعیت را گرفت. ورزش کودک در هوای سرد هم ممکن است باعث دل‌درد شود. تعریق از یک سو و فشار به عضلات شکم از سویی دیگر، از علل مهم در شکم‌دردهای زمستانی هستند. در فصل زمستان عفونت‌های ویروسی وجود دارند که باعث اسهال و استفراغ می‌شوند و ممکن است با تب هم توام شوند. در واقع این ویروس‌ها روی دستگاه گوارش تاثیر می‌گذارند. البته در فصل زمستان هم باید به موارد اورژانسی علایم هشداردهنده توجه داشت. کودکانی که عادت به خوردن صبحانه ندارند هم ممکن است در مدرسه دچار دل‌درد شوند. مادران حتما باید به این نکته توجه داشته باشند و خوراکی مفید و پرکالری در اختیار دانش‌آموز بگذارند. یبوست هم در کودکان شایع است و باعث دل‌درد می‌شود. برای رفع یبوست باید مواد خوراکی فیبردار به کودک داد./